Κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο σε μια άγνωστη τοποθεσία στην Ουκρανία, ένα σχεδόν αόρατο drone πλησιάζει στο βάθος. Δύσκολο να εντοπιστεί, το τηλεκατευθυνόμενο αεροσκάφος είναι επίσης σχεδόν αδύνατο να ακουστεί.
«Έχει ιδιότητες stealth», λέει στο CNN ο κατασκευαστής drone Valeriy Borovyk. «Αυτό το ονομάζουμε Vidsyich (η ουκρανική λέξη για την «απώθηση»). Χρησιμοποιείται βεβαίως στον πόλεμο.
Το Vidsyich είναι αυτό που ο Borovyk αποκαλεί ένα μαχητικό drone, σχεδιασμένο να επιτίθεται σε ρωσικές θέσεις. O Borovyk είναι ένας από τους δεκάδες κατασκευαστές drone που έχουν εμφανιστεί σε όλη την Ουκρανία, σύμφωνα με το αποκλειστικό ρεπορτάζ του CNN. Ένα πρώτο κύμα εμφανίστηκε όταν η Ρωσία κατέλαβε για πρώτη φορά την Κριμαία και τμήματα του Ντονμπάς το 2014, και ένα άλλο οκτώ χρόνια αργότερα, όταν η Μόσχα ξεκίνησε την εισβολή της σε πλήρη κλίμακα.
Τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAV) αναπτύχθηκαν αρχικά για να βοηθήσουν το πυροβολικό να εντοπίσει ρωσικούς στόχους και τώρα, πολλοί πιστεύουν ότι χρησιμοποιούνται για να χτυπήσουν στόχους και μέσα στο ρωσικό έδαφος.
Ο Borovyk λέει ότι αυτός και η ομάδα του ανέπτυξαν το Vidsyich για χρήση σε συνδυασμό με άλλα drones παρακολούθησης που έχουν επίσης κατασκευάσει.
«Έχει βεληνεκές 40 χιλιομέτρων και μπορεί να μεταφέρει κεφαλή δύο έως τριών κιλών», λέει. «Επικεντρώνουμε κυρίως [τις επιθέσεις μας] σε πολύ ακριβό [ρωσικό] εξοπλισμό».
Ο Borovyk λέει ότι η εταιρεία του βρίσκεται σε διαδικασία αναβάθμισης της παραγωγής της μετά την υπογραφή συμφωνίας με ένα εργοστάσιο στην Ουκρανία, το οποίο θα αύξανε την παραγωγή από 50 drones το μήνα σε πάνω από 1.000. Και έχουν πολλά μοντέλα, όλων των σχημάτων και μεγεθών.
Η λειτουργία του είναι μόνο ένα μικρό μέρος μιας βιομηχανίας που βασίζεται στην ουκρανική ευρηματικότητα και το ένστικτο επιβίωσης, το οποίο η κυβέρνηση και ο στρατός της χώρας θέλουν να υποστηρίξουν.
Ένας «στρατός από drones»
Ουκρανοί και ξένοι κατασκευαστές UAVs συμμετείχαν πρόσφατα σε διαγωνισμό drone που διοργάνωσε το Υπουργείο Ψηφιακού Μετασχηματισμού σε ένα ανοιχτό γήπεδο στα περίχωρα του Κιέβου.
«Σήμερα εξετάζουμε τους προγραμματιστές drones FPV (First Person View)», λέει ο αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Ψηφιακού Μετασχηματισμού Mykhailo Fedorov, προτού μιλήσει από κοντά με τους δημιουργούς.
«Κάθε λίγες εβδομάδες, διεξάγουμε διάφορες μελέτες, βλέπουμε τι συμβαίνει προς αυτή την κατεύθυνση, αναζητούμε νέους developers για drone, μελετάμε τα αποτελέσματα», εξηγεί ο Fedorov. «Είναι πολύ σημαντικό για εμάς να βρούμε εταιρείες που να μπορούν να αναπτυχθούν, να εξετάσουμε νέες μορφές χρήσης, γιατί πρόκειται για έναν τεχνολογικό πόλεμο».
Η εκδήλωση θέτει σε δοκιμασία τους κατασκευαστές drone, αναγκάζοντας τις δημιουργίες τους να επιδείξουν τις δυνατότητές τους στην επίθεση επίγειων στόχων και στην καταδίωξη άλλων drones. Προσελκύει το είδος του πλήθους που θα περιμένατε να δείτε σε ένα συνέδριο gaming ή τεχνολογίας: geeky, εναλλακτικό και κυρίως πολύ νέο για να έχει οποιαδήποτε εμπειρία μάχης.
Αλλά η ηλικία δεν είναι παρά ένας αριθμός όταν μιλάμε για πατριωτισμό. Όταν η Ρωσία εισέβαλε, η Ουκρανία είχε λιγότερα τανκς, αεροπλάνα και πυραύλους, αλλά τα drones είναι φθηνά και σχετικά εύκολα στην παραγωγή – όλες αυτές οι ιδιότητες τα κατέστησαν παράγοντα που άλλαξε τα δεδομένα στο παιχνίδι.
«Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη FPF γίνονται όλο και πιο επίκαιρα στην πρώτη γραμμή, επειδή δίνουν ευκαιρίες για στοχευμένα χτυπήματα». «Έτσι χρειαζόμαστε δεκάδες χιλιάδες drones FPV κάθε μήνα» λέει ο Fedorov.
Είναι μέρος μιας κυβερνητικής πρωτοβουλίας που ονομάζεται «Army of Drones», η οποία έχει χαλαρώσει τους περιορισμούς και τους φόρους εισαγωγής για την τεχνολογία των drone, ωθώντας την ανάπτυξη μιας τοπικής βιομηχανίας για τον καλύτερο εφοδιασμό του στρατού της χώρας. Και πολλοί από τους κατασκευαστές στην εκδήλωση είναι ανοιχτοί στην προσαρμογή των δημιουργιών τους στις στρατιωτικές ανάγκες, καθώς ελπίζουν να εξασφαλίσουν την υποστήριξη της ουκρανικής κυβέρνησης προκειμένου να αναβαθμίσουν την παραγωγή.
«Το drone μας έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικό, γιατί αποσυναρμολογείται γρήγορα και μπορείτε να εργαστείτε αμέσως μετά από 5 λεπτά», λέει ο Denis Sega, ένας από τους χειριστές στην εκδήλωση.
Ο Sega λέει ότι τα drones ήταν χόμπι πριν από τον πόλεμο και μετά έγιναν απαραίτητα. «Είναι πολύ εύχρηστα, ειδικά αν ο χειριστής έχει πετάξει παρόμοια drones», προσθέτει.
Ο πόλεμος της Ουκρανίας έφτασε στη Ρωσία
Ο στρατηγός Yuriy Shchyhol, λέει ότι τα drones έχουν αλλάξει τον πόλεμο και ισχυρίζεται ότι το Κίεβο μπορεί να χρησιμοποιήσει όλους τους τύπους UAV. «Κάθε τύπος drone έχει μια εντελώς διαφορετική εφαρμογή» λέει ο Shchyhol, που έχει οριστί επικεφαλής της Κρατικής Υπηρεσίας Ειδικών Επικοινωνιών της χώρας. «Χρειάζονται και φθηνά και ακριβά drones. Και drones με διαφορετικούς τύπους επικοινωνίας. Όσο περισσότερα μοντέλα έχουμε, όσο περισσότερα κανάλια επικοινωνίας έχουμε, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι η δουλειά μας».
Ο Shchyhol λέει ότι ο απώτερος στόχος είναι η μαζική παραγωγή. «Περίπου 30 εταιρείες στην Ουκρανία παράγουν ήδη μαζικά αυτά τα drones και στόχος μας είναι να αγοράσουμε έως και 200.000 μέχρι το τέλος του έτους», είπε. «Μέχρι στιγμής έχουμε υπογράψει συμβόλαια για την αγορά 2.000, και αυτό είναι μόνο για λίγες εβδομάδες. Κάθε εβδομάδα, αυτή η διαδικασία κλιμακώνεται».
Η ποσότητα και η ευελιξία είναι το κλειδί – ειδικά καθώς η Ουκρανία επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του προγράμματος drone καθώς και τη χρήση τους στο πεδίο της μάχης.
Όταν η περιοχή της Μόσχας έγινε στόχος drones την περασμένη Τρίτη, το Κρεμλίνο έσπευσε να κατηγορήσει την Ουκρανία. Αλλά ποιος ακριβώς εκτόξευσε τα UAV, τι είδους ήταν και από πού εκτοξεύτηκαν παραμένει μυστήριο.
Πρόσφατες επιθέσεις σε ρωσικά διυλιστήρια πετρελαίου και άλλους στόχους υποδηλώνουν ότι η Ουκρανία αναπτύσσει μοντέλα που μπορούν να διεισδύσουν βαθύτερα στο ρωσικό έδαφος, αλλά με περιορισμένο ωφέλιμο φορτίο.
Οι εικόνες drones να πετάνε προς τη Μόσχα την Τρίτη, και τα θραύσματα που φέρεται να φωτογραφίζονται στο έδαφος, δεν είναι καθόλου πειστικές. Αλλά ένα μοντέλο, με ξεχωριστό σχέδιο πτερυγίων Vulcan, φαίνεται να είναι παρόμοιο με ένα drone που χρησιμοποιήθηκε εναντίον ενός ρωσικού διυλιστηρίου πετρελαίου στο Ιλισκ αρχές Μαΐου. Ουκρανοί εθελοντές δημοσίευσαν εικόνες που υποτίθεται ότι δείχνουν την εκτόξευση αυτού του drone και τη φωτιά που αυτό προκάλεσε.
Εκείνη την εποχή, ο Serhiy Prytula, του οποίου το ίδρυμα έχει συγκεντρώσει χρήματα για νέα προγράμματα drone, έγραψε στο Twitter: «Θυμάστε τη μεγάλη μας καμπάνια crowdfunding «Για εκδίκηση»; UAV Kamikaze με βεληνεκές έως 1000 km. Λοιπόν… Δεν μπορούμε ούτε να επιβεβαιώσουμε ούτε να διαψεύσουμε, αλλά ορισμένες αποθήκες πετρελαίου πέρασαν δύσκολες στιγμές πρόσφατα».
Άλλες επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Ουκρανίας, με χρήση οχημάτων της σοβιετικής εποχής, έχουν στοχεύσει ρωσικές αεροπορικές βάσεις, προκαλώντας, όπως φαίνεται, περιορισμένες ζημιές.
Το UJ -22
Ένα ουκρανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος μεγαλύτερης εμβέλειας είναι το UJ-22, κατασκευασμένο από την Ukrjet και με αναφερόμενη εμβέλεια έως και 800 χιλιομέτρων (500 μίλια). Ένα drone που έμοιαζε με το UJ-22 είτε συνετρίβη είτε καταρρίφθηκε περίπου 100 χιλιόμετρα από τη Μόσχα τον Φεβρουάριο. Οι ρωσικές αρχές ανέφεραν ότι δεν προκάλεσε ζημιές.
Δημοσιεύοντας μια εικόνα του drone, που συνετρίβη ο Ουκρανός αξιωματούχος Anton Gerashchenko είπε ότι ήταν πάνω από 500 χιλιόμετρα από τα σύνορα, προσθέτοντας: «Σύντομα ο Πούτιν μπορεί να φοβηθεί πολύ να εμφανιστεί δημόσια καθώς τα drones μπορούν να φτάσουν σε μεγάλες αποστάσεις».
Δεν είναι σαφές εάν κάποιο UJ-22 ήταν μεταξύ των drones που εστάλησαν στη Μόσχα αυτή την εβδομάδα, αλλά με ταχύτητα μόλις 120 km/h (75 mph) και μέτριο ωφέλιμο φορτίο, δεν θα μπρορούσε να προκαλέσει μεγάλη ζημιά.
Η Ουκρανία δεν αναγνώρισε ευθέως την πραγματοποίηση της επίθεσης, αλλά όταν ρωτήθηκε εάν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της θα μπορούσαν να φτάσουν στη Μόσχα, ο Φεντόροφ είπε ότι έχει υπάρξει πρόοδος.
«Αυξάνουμε την παραγωγή drones μεγάλης εμβέλειας», είπε. «Δεν μπορώ να σχολιάσω τις λεπτομέρειες των αποστολών εδώ. Αλλά προς αυτή την κατεύθυνση, μια ορισμένη επανάσταση λαμβάνει χώρα επίσης σχετικά με την κλιμάκωση της παραγωγής».
