Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την επανένωση της χώρας τους, οι Γερμανοί θεώρησαν ότι είχαν ξεμπερδέψει με τους εχθρούς. Κάπως έτσι «ξεφορτώθηκαν» στρατιωτικό υλικό της πρώην ΛΔΓ, διέλυσαν «άχρηστες» υπηρεσίες, αξιοποίησαν σε άλλους τομείς τα …πεταμένα λεφτά της άμυνας και, αν κρίνει κανείς από την πολιτική που ακολούθησαν με την Ρωσία και με την Κίνα, μάλλον πίστεψαν στ’ αλήθεια ότι «οι μπίζνες εγγυώνται την ειρήνη».
Το Βερολίνο, μέσα στη φούρια του να ξαναγίνει πρωτεύουσα και στην αγωνία του να τρολάρει την ίδια του την ιστορία, όπως αφιέρωσε μουσεία στα κραγιόν του Ρενέ Κοχ, στα «αηδιαστικά φαγητά», στην γραφειοκρατία και στους Μπαντ Σπένσερ και Τέρενς Χιλ, με τον ίδιο τρόπο έβαλε – ή τουλάχιστον έτσι νόμιζε – τους κατασκόπους του παρελθόντος σε ένα μοντέρνο κτήριο της Λάιπτσιγκερ Πλατς, όπου ο επισκέπτης του «Μουσείου των Κατασκόπων» αισθάνεται κάτι μεταξύ Τζον Λε Καρέ και Τομ Χανκς στην Γέφυρα Γκλίνικε, όπου κάποτε γινόταν η ανταλλαγή πρακτόρων μεταξύ Βερολίνου και Πότσνταμ, μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Το ξύπνημα ήταν αναπόφευκτα απότομο και πιθανότατα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Τα τελευταία χρόνια δείχνουν ότι το Βερολίνο μπορεί να μην είναι πια το σημείο συνάντησης των δύο πλευρών του Ψυχρού Πολέμου, αλλά επανέρχεται για να διεκδικήσει τον τίτλο της «πρωτεύουσας των κατασκόπων». Και αν οι αποκαλύψεις του Έντουαρντ Σνόουντεν, ότι οι ΗΠΑ κρυφάκουγαν ακόμη και το κινητό τηλέφωνο της ‘Αγγελα Μέρκελ, χώθηκαν κάτω από το χαλί στο όνομα της παλιάς φιλίας και συμμαχίας, δεν συμβαίνει πλέον το ίδιο με την δράση της Ρωσίας και εσχάτως και της Κίνας επί γερμανικού εδάφους.
Τον Δεκέμβριο του 2021, ο Όλαφ Σολτς, καγκελάριος μόλις λίγων ημερών, κλήθηκε να απαντήσει στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Βερολίνου που καταδίκασε τον ρώσο πολίτη Βαντίμ Κράζικοφ για «κρατική τρομοκρατία», στην υπόθεση της δολοφονίας του πρώην τσετσένου μαχητή Ζελιμκχάν Κανγκοσβίλι το μεσημέρι της 23ης Αυγούστου 2019, σε κεντρικό σημείο της γερμανικής πρωτεύουσας, μπροστά σε δεκάδες περαστικούς.
Το δικαστήριο έκρινε ότι ο Κράζικοφ ενέργησε κατά παραγγελία της Μόσχας και η γερμανική κυβέρνηση απέλασε τότε δύο μέλη της ρωσικής διπλωματικής αποστολής, οι οποίοι ήταν στην πραγματικότητα πράκτορες της GRU. Μετά την χλιαρή αντίδραση της Ευρώπης στην προσάρτηση της Κριμαίας που είχε προηγηθεί το 2014, η ακόμη χλιαρότερη απάντηση του Βερολίνου στην έμπρακτη περιφρόνηση από την πλευρά του Κρεμλίνου έδωσαν προφανώς λόγους στον Βλαντίμιρ Πούτιν να πιστεύει ότι η φθηνή ενέργεια ήταν – τουλάχιστον για τους Γερμανούς – πιο σημαντική από την διεθνή νομιμότητα.
Η 24η Φεβρουαρίου 2022 έβαλε(;) με βίαιο τρόπο όλα τα πράγματα στη θέση τους. Η Ρωσία δεν είναι πλέον φίλη μας. Τα συμφέροντά μας δεν συμπίπτουν και μας χωρίζει πια μια …άβυσσος ονόματι Ουκρανία. Ο καγκελάριος κηρύσσει πανηγυρικά το σημείο καμπής, ή την «Zeitenwende», στην γερμανική εξωτερική και αμυντική πολιτική και στο μεταξύ, η Γερμανία έχει γεμίσει, λένε, και πάλι κατασκόπους – όχι πλέον ως ο πλησιέστερος σύμμαχος της Ουάσιγκτον στην Ευρώπη, αλλά ως παγκόσμια οικονομική και πολιτική δύναμη.
Σχέδια δολιοφθοράς
Μόνο την περασμένη εβδομάδα, οι γερμανικές αρχές ανακοίνωσαν την σύλληψη δύο Γερμανορώσων οι οποίοι διερευνούσαν την δυνατότητα επιχείρησης δολιοφθοράς στο δίκτυο μεταφοράς στρατιωτικού υλικού από την Γερμανία στην Ουκρανία.
Εκτιμάται ότι εδώ και μήνες φωτογράφιζαν στρατιωτικές βάσεις – ακόμη και την αμερικανική εγκατάσταση στο Γράφενβερ της Βαυαρίας, η οποία δεν είναι απλώς η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη των ΗΠΑ στην Ευρώπη, αλλά και τόπος εκπαίδευσης ουκρανών στρατιωτών.
Τον περασμένο Αύγουστο, ένας αξιωματικός των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων εντοπίστηκε να παραδίδει σε Ρώσους πράκτορες εμπιστευτικές πληροφορίες από την υπηρεσία του, η οποία έχει ως αντικείμενο τα προγράμματα εξοπλισμού της Bundeswehr, και τον Δεκέμβριο του 2022 ένας υπάλληλος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών (BND) συνελήφθη για κατασκοπεία υπέρ της Ρωσίας, διαβιβάζοντας διαβαθμισμένες πληροφορίες για την Γερμανία και τους συμμάχους της.
Η κατηγορία σε βάρος του αφορά ούτε λίγο ούτε πολύ «εθνική προδοσία προς εχθρική χώρα». Πριν από έναν χρόνο, οι γερμανικές αρχές ταυτοποίησαν τα μέλη διεθνούς δικτύου χάκερ που συνδέονται με την Ρωσία. Λίγο νωρίτερα, θύμα κυβερνοεπιθέσεων της ρωσικής ομάδας «Killnet» είχαν πέσει δεκάδες γερμανικοί ιστότοποι, ανάμεσά τους τραπεζών και αεροδρομίων, ενώ ενόψει ευρωεκλογών, στο στόχαστρο αντίστοιχων ομάδων έχουν τεθεί τα γερμανικά πολιτικά κόμματα, προειδοποίησε η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για την Ασφάλεια του Κυβερνοχώρου (BSI). Σύμφωνα με την κυβέρνηση, υπηρεσίες και επιχειρήσεις θα πρέπει άμεσα να λάβουν μέτρα προστασίας από τέτοιου είδους επιθέσεις.
Κατάσκοποι και made in China;
Αν όμως η κατασκοπεία στην Γερμανία υπέρ της Ρωσίας, ειδικά μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, θεωρείται εν πολλοίς αναμενόμενη, οι αποκαλύψεις για την σύλληψη τεσσάρων ατόμων που ενεργούσαν για λογαριασμό κινεζικών υπηρεσιών αλλάζουν εντελώς την εικόνα.
Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Εισαγγελία, οι τρεις από τους συλληφθέντες είχαν στήσει δίκτυο με στόχο να αποσπούν πολύτιμες πληροφορίες στον τομέα της οικονομίας και της υψηλής τεχνολογίας και να την μεταφέρουν στην Κίνα, ενώ ο τέταρτος εργαζόταν ως κοινοβουλευτικός βοηθός του ευρωβουλευτή της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD) Μαξιμίλιαν Κρα και έδινε πληροφορίες από τους κοινοβουλευτικούς κύκλους των Βρυξελλών.
Σα να μην έφθανε αυτό, ο ίδιος ο κ. Κρα ελέγχεται για ύποπτες – πιθανότατα εγχρήματες – δοσοληψίες με την Μόσχα, όπως και ο δεύτερος στο ευρωψηφοδέλτιο του ακροδεξιού κόμματος, Πετρ Μπίστρον.
Τα δύο στελέχη της AfD φέρονται να αναφέρονται σε αυτές σε τηλεφωνικές συνομιλίες που έχουν στη διάθεσή τους οι τσεχικές μυστικές υπηρεσίες. «Με αυτά τα λεφτά που μου δώσατε, δεν μπορώ να πάω ούτε στο βενζινάδικο», ακούγεται να λέει ο κ. Μπίστρον, αναφερόμενος κατά πάσα πιθανότητα σε χαρτονομίσματα των 200 και των 500 ευρώ, τα οποία πολλές επιχειρήσεις στην Γερμανία – ανάμεσά τους και βενζινάδικα – δεν δέχονται.
Οι πρόσφατες αποκαλύψεις αναδεικνύουν ξεκάθαρα πόσο απειλείται σήμερα η Γερμανία, ευρισκόμενη στο επίκεντρο μιας νέας γεωπολιτικής ανακατάταξης, ανάμεσα στην Δύση και στην Ρωσία ή την Κίνα.
Από την πλευρά της Μόσχας, οι στόχοι είναι γνωστοί: επιρροή σε κόμματα ή μεμονωμένους πολιτικούς που μπορούν να υπερασπιστούν αυτή την περίοδο τα ρωσικά συμφέροντα στην Ευρώπη, κυβερνοεπιθέσεις μικρότερης ή μεγαλύτερης κλίμακας, αναζήτηση στρατηγικής σημασίας πληροφοριών λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Το Πεκίνο αντιθέτως επιλέγει χαμηλότερους τόνους και πιο «χειρουργικές» παρεμβάσεις, στο πλαίσιο του κεντρικού στόχου για πολιτική, οικονομική και τεχνολογική παγκόσμια ηγεμονία έως το 2049.
«Κοιμόντουσαν» οι μυστικές υπηρεσίες;
Τι συμβαίνει όμως ξαφνικά και η Γερμανία γέμισε ξένους πράκτορες; Υπήρχαν και παλιότερα, παραδέχθηκε η ομοσπονδιακή υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ και απέδωσε τον αυξημένο αριθμό αποκαλύψεων υποθέσεων κατασκοπείας στην «εντατικοποίηση της δουλειάς των αρμόδιων υπηρεσιών», οι οποίες, όπως είπε στην Rheinische Post, «έχουν ενισχύσει μαζικά τα μέτρα αντικατασκοπείας, σε επίπεδο τόσο τεχνολογίας όσο και ανθρώπινου δυναμικού».
Τι συνέβαινε δηλαδή το προηγούμενο διάστημα στις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες; Υποτιμούσαν τον κίνδυνο; Είχαν ανεπαρκή μέσα; «Κοιμόντουσαν», ενώ στη χώρα αλώνιζαν οι ξένοι κατάσκοποι;
Ένα μίγμα αφέλειας και υπεραισιοδοξίας διέτρεχε μάλλον επί αρκετά χρόνια την γερμανική πολιτική και την οικονομία και αυτό που δεν είπε η κυρία Φέζερ είναι ότι στην Γερμανία – κυρίως λόγω της βεβαρημένης ιστορίας της – το έργο των μυστικών υπηρεσιών καθίσταται συχνά εξαιρετικά δύσκολο, λόγω του εξαντλητικού γραφειοκρατικού διοικητικού και πολιτικού έλεγχου που προβλέπεται από δαιδαλώδεις δομές και δικλείδες.
Για αυτό και πολλές από τις επιτυχίες του τελευταίου διαστήματος ήρθαν τελικά από την συνεργασία με μυστικές υπηρεσίες συμμάχων της Γερμανίας. Έτσι κι αλλιώς όμως, η Ρωσία παρείχε τόσα χρόνια φθηνό φυσικό αέριο, με το οποίο θριάμβευε η γερμανική βιομηχανία, άρα ποιος νοιαζόταν για τα σχέδια του Πούτιν;
Η Κίνα από την άλλη πλευρά υπήρξε για χρόνια συμφέρων εμπορικός εταίρος και παραβλεπόταν ακόμη και το γεγονός ότι πίσω από τις κινεζικές επιχειρήσεις βρίσκεται πάντα το κράτος. «Βρισκόμαστε νομίζω σε πορεία αλλαγής από μια πολύ αφελή και υπεραισιόδοξη στάση απέναντι σε άλλους οικονομικούς εταίρους σε μια πιο ρεαλιστική, ίσως πιο ανθεκτική και διαφοροποιημένη στάση σχετικά με τις συνεργασίες και την προστασία της Γερμανίας ως επιχειρηματικής έδρας», δήλωσε προχθές ο αντιπρόεδρος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος Σινάν Σελέν.
«Μην είστε αφελείς με τους Κινέζους», συνέστησε με τη σειρά της στα πανεπιστήμια και στις εταιρίες υψηλής τεχνολογίας η υπουργός Παιδείας Μπετίνα Σταρκ-Βάτσινγκερ, υπενθυμίζοντας ότι οι κινέζοι ακαδημαϊκοί και φοιτητές στα γερμανικά πανεπιστήμια είναι τουλάχιστον θεωρητικά υποχρεωμένοι να διαβιβάζουν οποιαδήποτε πληροφορία στο κινεζικό κράτος.
Οι νέοι τρόποι κατασκοπείας ελάχιστα μοιάζουν με τους παλιότερους. Η τεχνολογική εξέλιξη τείνει να καταργήσει τον παραδοσιακό πράκτορα τύπου Τζέιμς Μποντ που εκπαιδεύεται χρόνια σε …ανορθόδοξες πρακτικές. Επιπλέον, αναζητούνται τώρα – και προφανώς βρίσκονται – όλο και συχνότερα ντόπιοι πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν την ξένη δύναμη, έναντι οικονομικής αμοιβής, κάτι που καθιστά αναπόφευκτα δυσκολότερο και το έργο της αντικατασκοπείας. Ιδιαίτερα σε μια χώρα όπως η Γερμανία, με πολλά ταμπού και συμπλέγματα σε πλήρη ισχύ και ακόμη πιο ιδιαίτερα σε μια εποχή που μάλλον δεν ευνοεί τον πατριωτισμό.
