Της Λιάνας Μυστακίδου
Ένα ενδιαφέρον κείμενο είδε το φως της δημοσιότητας στην Ιστοσελίδα OdaTV σχετικά με το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας που υποστηρίζει με σθένος η τουρκική πολιτική ηγεσία.
Η ιστοσελίδα αναφέρει ότι το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας γεννήθηκε σαν μια ιδέα του Ναυάρχου ε.α Τζεμ Γκιουνντενίζ το 2006. Ο εμπνευστής του σχεδίου το υποστήριξε με χάρτες, με βιβλία και κατάφερε να γίνει δόγμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.
Το σχέδιο αυτό επανέφερε πολλές φορές στη δημοσιότητα ο υφηγητής το Πανεπιστημίου Μπαχτσέσεχιρ Τζιχάτ Γιαγτζί.
Ο έμπειρος διπλωμάτης Σελίμ Κουνεράλπ, με λαμπρή θητεία στο υπουργείο Εξωτερικών , από όπου συνταξιοδοτήθηκε , καταρρίπτει με κατηγορηματικό τρόπο το σχέδιο αυτό. Το άρθρο του δέχθηκε , όπως ήταν φυσικό έντονη και επιθετική κριτική .
Ο κ. Κουνεράλπ είναι εγγονός του δημοσιογράφου Αλή Κεμάλ, γιος του επίσης διπλωμάτη Ζεκί Κουνεράλπ και εξάδελφος του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον.
Στο σημαντικό άρθρο του αναρωτιέται αν η Γαλάζια Πατρίδα είναι παραμύθι ή πραγματικότητα και επισημαίνει ότι στην επιχειρηματολογία του δόγματος υπάρχει μια ανακολουθία.
Ειδικότερα, ο κ. Κουνεράλπ, υποστηρίζει, μεταξύ άλλων:”Η έννοια της Γαλάζιας Πατρίδας μπήκε στην καθημερινότητα της τουρκικής κοινής γνώμης χάρη στις προσπάθειες δυο τηλεοπτικών , απόστρατων Ναυάρχων , υιοθετήθηκε από την εξουσία κι έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικιστικής ρητορικής.
Βασιζόμενη σε αυτή την έννοια η εξουσία διεκδίκησε δικαιώματα, τα οποία , όμως, συμπίπτουν με παρόμοια άλλων χωρών. Ξεκίνησε σεισμικές έρευνες σε αμφισβητούμενα ύδατα. Η διεθνής κοινότητα αντέδρασε έντονα και η Ε.Ε αποφάσισε την επιβολή μέτρων. Μετά από αυτά αποσύρθηκαν τα πλοία από τη θάλασσα. Παρ’ όλο ότι πέρασε ο χειμώνας και η εποχή είναι ευνοϊκή, οι έρευνες δεν ξανάρχισαν και το θέμα εσκεμμένα αποσύρθηκε από την επικαιρότητα.
Στην πραγματικότητα κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η Τουρκία με τόσα χιλιόμετρα ακτών δεν έχει δικαιώματα στις πηγές και στα θαλάσσια οικόπεδα της Μεσογείου. Αλλά ο μαξιμαλιστικός χάρτης και κυρίως η συμφωνία που υπέγραψε η Άγκυρα με τη Λιβύη το 2019, προκάλεσαν αυτές τις αντιδράσεις, γιατί τα όρια της συμφωνίας αγνοούν παντελώς τα αντίστοιχα δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου.
Όταν εξετάσει κανείς ενδελεχώς το θέμα της Γαλάζιας Πατρίδας παρατηρεί μια τρανταχτή ανακολουθία. Βάσει του δόγματος η Τουρκία θεωρεί ότι έχει δικαίωμα να κηρύξει αποκλειστική οικονομική ζώνη 200 μιλιών.
Ο όρος της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης ανακαλύφθηκε με τη Σύμβαση των Η.Ε για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, την οποία η Τουρκία δεν υπέγραψε. Στηρίζει δηλαδή το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας σε μια Σύμβαση στην οποία δεν μετέχει.
Αυτό από μόνο του θα μπορούσε να μην αποτελεί πρόβλημα. Αλλά το δόγμα δεν αναγνωρίζει το άρθρο 121 της Σύμβασης που προβλέπει ότι τα νησιά έχουν τα ίδια κυριαρχικά δικαιώματα με τα παράκτια κράτη. Δεν δέχεται δηλαδή ότι η Κρήτη, η Ρόδος και η Κύπρος έχουν δική τους αποκλειστική οικονομική ζώνη πέρα των 12 μιλιών των χωρικών τους υδάτων. Κατά τον ίδιο τρόπο η συμφωνία που υπογράφηκε με τη Λιβύη, αλλά δεν έχει επικυρωθεί ακόμα από την Τρίπολη , δεν αναγνωρίζει δικαίωμα αποκλειστικής οικονομικής ζώνης στην Κρήτη, στη Ρόδο και την Κύπρο.
Η συμφωνία με τη Λιβύη συγκρούεται με παρόμοια συμφωνία που υπέγραψε η Ελλάδα με την Αίγυπτο. Έτσι γεννάται το ερώτημα πώς η Άγκυρα μπορεί να εμμένει στην επιχειρηματολογία της Γαλάζιας Πατρίδας , όταν καταβάλει προσπάθειες προσέγγισης με το Κάιρο.”
Ο κ. Κουνεράλπ στη συνέχεια υποστηρίζει ότι παρόμοιες διαφορές προέκυψαν και σε άλλες χώρες , αλλά όλες λύθηκαν με συνεννόηση, κατανόηση και τηρώντας τη νομιμότητα. Εάν η τουρκική θέση για τα Νησιά είναι η επικρατούσα τότε οι γείτονες της Μεγάλης Βρετανίας, της Ιρλανδία και της Ιαπωνίας θα πανηγυρίζουν , γράφει με σκωπτικό τρόπο. Τονίζει, ότι η Ελλάδα και η Τουρκία προσπαθούν να λύσουν τις διαφορές τους στο Αιγαίο εδώ και 50 χρόνια χωρίς καμία επιτυχία. Συνεχίζονται οι συνομιλίες κάτι ,όμως, που δεν γίνεται με την Κύπρο.
Τέλος, καταλήγοντας ,αναρωτιέται τι γίνεται και με τα κοιτάσματα στη Μαύρη Θάλασσα που αποκαλύφθηκαν με τυμπανοκρουσίες και επρόκειτο να αρχίσει η άντληση τους το 2023.
“Μήπως, λέει, είναι και αυτά ένα ωραίο παραμύθι , όπως η Γαλάζια Πατρίδα που αρέσκεται να ακούει ο λαός μας;”
Ο έμπειρος διπλωμάτης ανήκει στην παλιά ελίτ της τουρκικής διπλωματίας. Τα λόγια του έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα κι ελπίζουμε ο κ. Δένδιας να τα επικαλεστεί την ώρα που θα θέτει τα γελοία αιτήματα του ο Τσαβούσογλου.
