Νέα έρευνα του POLITICO αποκαλύπτει ότι το Κατάρ χρησιμοποίησε μια μυστική συμφωνία για να συνάψει δεσμούς με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το δημοσίευμα αναφέρεται σε ένα σύμφωνο συνεργασίας μεταξύ μιας υποεπιτροπής του Κοινοβουλίου και μιας οργάνωσης του Κατάρ. Επισήμως, ωστόσο, η συμφωνία «δεν υπάρχει». Ακριβέστερα, τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, την αγνοούν…
Τον Φεβρουάριο του 2020, η υψηλών προδιαγραφών αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Εύα Καϊλή, βρέθηκε στην κεντρική σκηνή στο πεντάστερο ξενοδοχείο Ritz Carlton στην πρωτεύουσα του Κατάρ, Ντόχα, συντονίζοντας μια συζήτηση για τους κολοσσούς των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τη δημοκρατία.
«Βλέπουμε πάντα προσπάθειες πολιτικής παρέμβασης μεταξύ των κρατών μελών, ακόμη και στην Ευρώπη», είπε, στρεφόμενη προς τον συνεργάτη της. Η Καϊλή κοίταξε τις σημειώσεις της και απηύθυνε το ερώτημα: «Πώς αισθάνεστε σε αυτή τη χώρα και τον ρόλο [της] στη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής;»
Ο αποδέκτης της ερώτησης, ήταν επίσης Έλληνας.
«Η χώρα που μας φιλοξενεί σήμερα έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο τα τελευταία χρόνια», ήταν η εγκωμιαστική απάντηση που έδωσε ο πρώην Επίτροπος της ΕΕ Δημήτρης Αβραμόπουλος, αναφερόμενος στο Κατάρ. Την ίδια στιγμή, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το πολυτελές ξενοδοχείο όπου διαδραματιζόταν αυτή η φαρσοκωμωδία, χιλιάδες εργάτες έχαναν τη ζωή τους στα έργα του παγκοσμίου πρωταθλήματος ποδοσφαίρου. Οι κραυγές τους προφανώς δεν ακούγονταν στην καλά ηχομονωμένο η αίθουσα του πεντάστερου ξενοδοχείου…
Αυτό το απόσπασμα συνομιλίας από μια διήμερη διάσκεψη είχε περάσει απαρατήρητο εκείνη τη στιγμή. Σήμερα όμως έπειτα από τις καταιγιστικές αποκαλύψεις, αποκτά ιδιαίτερη σημασία, σύμφωνα με το Politico.
Το συγκεκριμένο συνέδριο δεν ήταν μία μεμονωμένη εξέλιξη. Οι σπόροι του είχαν φυτευτεί περίπου δύο χρόνια πριν, όταν το τότε μέλος του κοινοβουλίου Pier Antonio Panzeri, ο φερόμενος ως αρχηγός του σχεδίου διαφθοράς, υπέγραψε μια ημιεπίσημη συμφωνία συνεργασίας με μια οργάνωση που συνδέεται με την κυβέρνηση του Κατάρ. Το POLITICO βρήκε το συγκεκριμένο έγγραφο, αφού πρώτα έκανε αναφορά για την ύπαρξή του τον περασμένο μήνα.
Το σύμφωνο, το οποίο υπέγραψε ο Panzeri ως επικεφαλής της υποεπιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κοινοβουλίου, συνέδεσε το σώμα της ΕΕ με την επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κατάρ. Δεσμεύτηκε για «στενότερη συνεργασία» μεταξύ των δύο πλευρών, αναφέροντας τα ετήσια «έργα» και την ανταλλαγή «εμπειριών». Η συμφωνία έθεσε τις βάσεις για μακροχρόνια συνεργασία, συμπεριλαμβανομένων συνεδρίων και ταξιδιών ευρωβουλευτών στη Ντόχα, με το Κατάρ να καλύπτει πτήσεις business class και διαμονές σε πολυτελή ξενοδοχεία.
Σημειωτέον πάντως ότι η συγκεκριμένη συμφωνία δεν υπάρχει επίσημα, σύμφωνα με τη Βουλή. Το κείμενο δεν δόθηκε ποτέ στους ευρωβουλευτές για επανεξέταση – παρά το ότι ο Panzeri είπε ότι θα το έκανε – ούτε πέρασε από κανένα επίσημο κανάλι έγκρισης.
«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν έχει επίσημη γνώση του εγγράφου στο οποίο αναφέρεστε», δήλωσε στο POLITICO αξιωματούχος των υπηρεσιών Τύπου του Κοινοβουλίου.
Ωστόσο, το έγγραφο υπάρχει, απεικονίζοντας πώς μια ξένη χώρα μπόρεσε να δημιουργήσει ουσιαστικούς δεσμούς με τους ευρωβουλευτές της ΕΕ και μια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου χωρίς ποτέ να προκαλέσει «συναγερμό» και να ελεγχθεί.
«Αυτό είναι προβληματικό», δήλωσε η Μόνικα Χολμάιερ, ανώτερη ευρωβουλευτής από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) που ηγείται της επιτροπής δημοσιονομικού ελέγχου. «Δείχνει ότι πρέπει να είμαστε πολύ πιο ενήμεροι για το τι συμβαίνει».
Είναι βέβαιο ότι η συγκεκριμένη αποκάλυψη θα απασχολήσει την βελγική δικαιοσύνη, γιατί δείχνει το χρονικό βάθος της δράσης της συμμορίας Panzeri υπέρ του Κατάρ. Η ομιλήτρια Εύα Καϊλή βρίσκεται σήμερα στη φυλακή, ενώ ο Δημήτρης Αβραμόπουλος θα πρέπει να εξηγήσει πως βρέθηκε στο πολυτελές ξενοδοχείο, στην συγκεκριμένη συνεδρίαση, χρόνια πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο.
Πού υπεγράφη η συμφωνία
Η συμφωνία υπεγράφη στις 26 Απριλίου του 2018 κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της DROI (ανθρωπίνων δικαιωμάτων) στις Βρυξέλλες με τον Ali bin Samikh Al Marri, ο οποίος προήδρευσε της Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κατάρ (NHRC). Το NHRC αναφέρει στο Politico ότι απολαμβάνει «πλήρης ανεξαρτησίας» από την κυβέρνηση του Κατάρ.
Απευθυνόμενος στους λίγους ευρωβουλευτές και σε μία άδεια αίθουσα, ο Al Marri υποστήριξε ότι η κυβέρνηση του Κατάρ είχε κάνει «τεράστια βήματα» στις μεταρρυθμίσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αν και παραδέχτηκε ότι δεν ήταν ακόμη επαρκή.
Κατηγόρησε τη Σαουδική Αραβία και άλλους γείτονες του Κόλπου για την επιβολή αυτού που αποκάλεσε «συλλογικές κυρώσεις» εν μέσω διπλωματικής αντιπαράθεσης που οδήγησε σε «παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Στο τέλος της ωριαίας συνεδρίασης της επιτροπής, ο Παντσέρι έκανε μια σύντομη, παροδική αναφορά σε ένα «έγγραφο διαβούλευσης και συνεργασίας που θα υπογράψουμε σήμερα και θα σταλεί στα μέλη της υποεπιτροπής DROI». Αλλά κάτι τέτοιο δεν έγινε.
«Δεν έχει συμβεί ποτέ», είπε ο Petras Auštrevičius, Λιθουανός φιλελεύθερος ευρωβουλευτής που ηγήθηκε του έργου της ομάδας του για τα ανθρώπινα δικαιώματα εκείνη την εποχή.
Δύο πρώην ευρωβουλευτές με ρόλους συντονισμού στην επιτροπή, η Barbara Lochbihler και η Marie-Christine Vergiat δήλωσαν επίσης ότι δεν θυμούνται μια τέτοια συμφωνία. Ο Auštrevičius πρόσθεσε ότι ακόμη και η απόφαση να προσκληθεί ο Al Marri να μιλήσει στην επιτροπή εκείνη την ημέρα δεν είχε υπογραφεί από συναδέλφους ευρωβουλευτές, σύμφωνα με τη συνήθη πρακτική. «Φαίνεται ότι ο πρόεδρος (Παντσέρι) αποφάσισε να προσκαλέσει τον (Al Marri) μετά από μια πρόσφατη ιδιωτική επίσκεψη στο Κατάρ, την οποία δεν γνώριζα», είπε ο Auštrevičius. Πράγματι, την ημέρα που υπογράφηκε η συμφωνία, ο Παντσέρι επέστρεψε στις Βρυξέλλες μετά από ένα ταξίδι στο Κατάρ με τον κοινοβουλευτικό βοηθό του, Francesco Giorgi.
Σύμφωνα με τις υπηρεσίες Τύπου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η συμφωνία υπεγράφη στο γραφείο του Παντσέρι. Αλλά η φωτογραφία της υπογραφής δείχνει ένα μέλος του προσωπικού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να είναι παρόν, καθώς και τις επίσημες σημαίες της ΕΕ και του Κατάρ.
Ενώ και δεύτερο άτομο που γνωρίζει το έργο της επιτροπής είπε ότι η υπογραφή πραγματοποιήθηκε σε μια από τις επίσημες αίθουσες του Κοινοβουλίου, που συνήθως χρησιμοποιείται από ξένες αντιπροσωπείες.
Το ίδιο το κείμενο της συμφωνίας είναι ασαφές. «Αποφασίστηκε να συνεχιστεί η διμερής δραστηριότητα μέσω διαβούλευσης, συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των δύο μερών», αναφέρεται στην ίδια όψη του χαρτιού Α4.
«Αυτή η κατανόηση», προσθέτει, «στοχεύει στη ρύθμιση και τη διευκόλυνση των σχέσεων μεταξύ του NHRC και του DROI μέσω της προώθησης στενότερης συνεργασίας, της ανταλλαγής διμερών εμπειρογνωμοσύνης, πληροφοριών και επαφών σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα».
«Αποστολή» του Παντσέρι στη Ντόχα
Το 2019, ένας χρόνος αφότου επιτεύχθηκε «αυτή η συνεννόηση», το Κατάρ συνδιοργάνωσε το πρώτο του συνέδριο στη Ντόχα σε συνεργασία με το Κοινοβούλιο, ή τουλάχιστον με το λογότυπο του Κοινοβουλίου τοποθετημένο παντού. Το θέμα του συνεδρίου ήταν : Fight Impunity.
Στη διάσκεψη, ο Παντσέρι εγκωμίασε το Κατάρ, λέγοντας πως είναι σημείο «αναφοράς» για τα παγκόσμια πρότυπα ανθρωπίνων δικαιώματος. Αργότερα, η «καταπολέμηση της ατιμωρησίας» (Fight Impunity) θα γινόταν ο κύριος στόχος της ΜΚΟ του Παντσέρι.
Στη συνέχεια ήρθε η διάσκεψη του 2020, που έγινε με θέμα: «μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκλήσεις και τρόποι προώθησης των ελευθεριών και προστασίας των ακτιβιστών».
Ο αξιωματικός των Υπηρεσιών του Τύπου αρνήθηκε ότι η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε, λέγοντας ότι «δεν ήταν εκδήλωση του θεσμού, αλλά πρέπει ακόμα να ερευνήσουμε πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το λογότυπο [του Κοινοβουλίου]».
Οι 300 παρευρισκόμενοι έφτασαν στη Ντόχα ταξιδεύοντας business class, διέμεναν στο πανάκριβο Ritz Carlton, όλα πληρωμένα από το Κατάρ.
Η Καϊλή δεν ήταν η μοναδική πολιτικός της ΕΕ που παρεβρέθηκε. Ο Παντσέρι— ο οποίος είχε αποχωρήσει από το Κοινοβούλιο το 2019 — καθόταν στην πρώτη σειρά δίπλα, στον κρατούμενο πλέον, πρώην βοηθό του, Giorgi.
Το «παρών» έδινε και ο βουλευτής των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) Μαρκ Ταραμπέλα, ο οποίος συνελήφθη την περασμένη εβδομάδα.
Ο Ταραμπέλα δεν αποκάλυψε το επιδοτούμενο ταξίδι μέχρι τον περασμένο μήνα, χρόνια μετά την προθεσμία του Κοινοβουλίου. Στις δικαιολογίες που επικαλέστηκε γι’ αυτή την πολύχρονη καθυστέρηση, ανέφερε πως πίστευε ότι δεν θα του επιτρεπόταν.
Παρόντες ήταν και δύο άλλοι νομοθέτες της ΕΕ — το μέλος του S&D Alessandra Moretti και το μέλος του ΕΛΚ Cristian-Silviu Bușoi — οι οποίοι επίσης δεν δήλωσαν την επιδοτούμενη παρουσία τους μέχρι την αποκάλυψη της έρευνας για διαφθορά.
Μετά την αποχώρηση του Παντσέρι από το Κοινοβούλιο το 2019, η βουλευτής του S&D Maria Arena τον αντικατέστησε στην επιτροπή DROI. Τον Ιανουάριο, είπε στο POLITICO ότι δεν είχε συνεχίσει τη συμφωνία του Παντσέρι.
Τα συνέδρια, ωστόσο, συνεχίστηκαν.
Εκτός από τη διοργάνωση του 2020, η Arena πήγε αργότερα στο Κατάρ το 2022 για ένα εργαστήριο NHRC, επιδοτούμενο και αυτό από το Κατάρ. Τελικά παραιτήθηκε από την προεδρία της επιτροπής αφού το POLITICO αποκάλυψε ότι η Arena απέτυχε να δηλώσει έγκαιρα το επιδοτούμενο ταξίδι.
