Του Βαγγέλη Χωραφά
Η Σύνοδος των G-20 στην Ρώμη τελείωσε και τα πρώτα συμπεράσματα μπορεί να εξαχθούν. Στο γενικό επίπεδο και αυτή η Σύνοδος έδειξε ότι ο θεσμός των G-20 έχει αρχίσει να χάνει την σημασία που είχε, πριν από είκοσι χρόνια.
Όταν οι G-20 ξεκίνησαν το 1999, οι ΗΠΑ ήταν η μοναδική παγκόσμια υπερδύναμη. Σήμερα υπάρχει η Κίνα και η συμπόρευση της με την Ρωσία που διαμορφώνουν ένα διαφορετικό διεθνές περιβάλλον. Και οι δύο απουσίαζαν από τη Ρώμη. Επίσης θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ομάδα BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) δεν υφίσταται πλέον ως οντότητα. Η Κίνα και η Ρωσία ακολουθούν τον δικό τους δρόμο, η Ινδία προσανατολίζεται στο να διευρύνει τις σχέσεις της με τη Δύση, ενώ η Βραζιλία και η Νότια Αφρική δεν θεωρούνται σημαντικές δυνάμεις στους διεθνείς συσχετισμούς.
Στα προηγούμενα θα πρέπει να προστεθεί και το θέμα των νέων συνθηκών που διαμορφώνονται την εποχή της πανδημίας. Τα ταξίδια, ακόμα και σε επίπεδο ηγετών, περιορίζονται στα απολύτως αναγκαία, όταν συντρέχουν σοβαροί λόγοι. Η απουσία κάποιων ηγετών δείχνει και την σημασία που δίνουν σε συγκεκριμένες συνόδους.
Με τα δεδομένα αυτά, στη Ρώμη οι ΗΠΑ και η ΕΕ ήθελαν να δείξουν ότι μπορεί να προχωρήσουν τα θέματα του κλίματος, των εμβολίων και της οικονομικής ανάκαμψης, ακόμα και χωρίς την παρουσία της Κίνας και της Ρωσίας. Η Δύση θέλει να δείξει ότι μπορεί να προχωρήσει με αυτές, ή χωρίς αυτές τις χώρες, αλλά όχι ενάντια σε αυτές τις χώρες.Σε αυτό το γενικότερο πλαίσιο, υπήρξαν εξελίξεις που σχετίζονται άμεσα με την Ελλάδα.
ΟΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, πραγματοποίησε μια σειρά επαφών με άλλους ηγέτες κατά την διάρκεια της Συνόδου στη Ρώμη. Η σημαντικότερη από αυτές ήταν με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Ήταν μια δύσκολη συνάντηση. Ο Τζο Μπάιντεν έθεσε ένα σύνολο θεμάτων που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και την λειτουργία της δημοκρατίας στη Τουρκία, για τα οποία διευκρίνισε ότι θα συνεχίσει να τα θίγει και στο μέλλον.
Σε ότι αφορά το θέμα της προμήθειας νέων αεροπλάνων F-16, ο Αμερικανός πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι το θέμα βρίσκεται σε μια διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθηθεί. Η διαδικασία περιλαμβάνει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το Κογκρέσο και τον Λευκό Οίκο. Αυτό που πρέπει να έγινε σαφές είναι ότι ο Λευκός Οίκος θα ακολουθήσει την γνωμοδότηση του Κογκρέσου, στο οποίο οι συσχετισμοί δεν είναι ευνοϊκοί για την Τουρκία.
Στο θέμα του συστήματος S-400 οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι διαφωνούν, με τον Τζο Μπάιντεν να στηρίζει την θέση του Κογκρέσου ότι το αυτό το αντιαεροπορικό σύστημα δεν πρέπει να παραμείνει στην Τουρκία. Εκτός από το συγκεκριμένο και οι δύο πλευρές κράτησαν τις θέσεις τους για τα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου και της υπόθεσης του Οσμάν Καβαλά.Συμπερασματικά, η Άγκυρα δεν φαίνεται να κέρδισε κάτι συγκεκριμένο από αυτή τη συνάντηση.
Ο Τούρκος πρόεδρος είχε επίσης διμερείς συναντήσεις με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, τον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι, τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.Όσο για την συνομιλία του με τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν, έγινε ιδιαίτερη αναφορά στην Λιβύη και στην διεθνή διάσκεψη που ετοιμάζεται να οργανώσει το Παρίσι στις 12 Νοεμβρίου. Παράλληλα, συζητήθηκε και η κατάσταση στο Αφγανιστάν και την Συρία. Συζήτησε ακόμη την πρότασή του για τη συγκρότηση ενός εξαμερούς οργανισμού, με τη συμμετοχή της Γεωργίας, του Ιράν, της Ρωσίας, του Αζερμπαϊτζάν, της Τουρκίας και της Αρμενίας που θα επικεντρωθεί «στην ειρήνη και την ευημερία» στον Νότιο Καύκασο. Υπενθύμισε ότι η πρόταση αυτή έχει ήδη υποβληθεί από τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, αλλά η Γεωργία εμφανίζεται προς το παρόν αρνητική σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ο Τούρκος πρόεδρος εξέφρασε την ανησυχία του για την πώληση γαλλικών όπλων στην Ελλάδα, αλλά δεν προχώρησε περισσότερο.
Η διμερής συνάντηση του με τον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι, είχε αντικείμενο κυρίως οικονομικά θέματα που αφορούν την αμυντική βιομηχανία και τις εμπορικές συναλλαγές των δύο χωρών. Η συζήτηση επεκτάθηκε και στα θέματα του Αφγανιστάν και της Λιβύης, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Συζητήθηκε επίσης η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ και ο ρόλος που μπορεί να παίξει η Τουρκία.Από όλες αυτές τις συναντήσεις η Τουρκία διασφάλισε μια εξομάλυνση των σχέσεων της με διάφορες πλευρές, μέχρι την επόμενη κρίση που θα περιλαμβάνει την ΕΕ.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ
Ωστόσο, ο πρωταγωνιστής της Συνόδου είναι ο Εμμανουέλ Μακρόν. Ένα μήνα μετά το AUKUS, η Γαλλία διαμορφώνει έναν άξονα με τις ΗΠΑ από τα θέματα άμυνας μέχρι αυτά της τεχνολογίας. Ταυτόχρονα, ετοιμάζεται να διατυπώσει μια νέα στρατηγική για την Αφρική. Για τον Τζο Μπάιντεν και την κυβέρνηση του δύο ήταν οι προτεραιότητες της Συνόδου. Πρώτον, η συνάντηση στο Βατικανό με τον Πάπα που είχε προσωπικό και πολιτικό ενδιαφέρον και για τους δύο. Δεύτερον, η επιδιόρθωση μετά από ενάμιση μήνα του ρήγματος με τη Γαλλία που προκλήθηκε από την εξαγγελία του AUKUS.
Το Κοινό ανακοινωθέν Ουάσιγκτον και Παρισιού-εκτενές και λεπτομερές- δεν αφήνει αμφιβολίες ότι ο στόχος επιτεύχθηκε. Οι Αμερικανοί συναινούν σε μια σειρά διμερείς πρωτοβουλίες: κλίμα, ενέργεια, τεχνολογία, διάστημα, εμπόριο. Σε ότι αφορά την τρομοκρατία, οι ΗΠΑ θα θέσουν στη διάθεση της Γαλλίας νέους πόρους για να βοηθήσουν στο Σαχέλ και ειδικότερα στο Νίγηρα. Σε ότι αφορά την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, η Ουάσιγκτον την στηρίζει θεωρώντας την συμπληρωματική του ΝΑΤΟ.
Τα προηγούμενα δείχνουν ότι η Γαλλία εγκαθίδρυσε έναν προνομιακό άξονα συνεργασίας με τις ΗΠΑ. Η αμέσως επόμενη κίνηση του Μακρόν, ήταν η σύγκληση διάσκεψης χωρών της ΕΕ (χωρίς πρόσκληση στην οικοδέσποινα Ιταλία) και της Αφρικανικής Ένωσης, με στόχο την ανάσχεση της διείσδυσης της Κίνας και της Ρωσίας στην Αφρική. Οι εξελίξεις γύρω από τη Γαλλία επιβεβαιώνουν ότι η αμυντική συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας, η πώληση γαλλικών όπλων στην Ελλάδα και ο ρόλος που θέλει να παίξει το Παρίσι στην Ανατολική Μεσόγειο κινούνται πλέον και τυπικά, μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας και του νέου άξονα Γαλλίας και ΗΠΑ.
