Του Gideon Rachman
Εδώ και κάποιο διάστημα παρακολουθώ τη σύγκρουση των πολιτισμών από κάποια απόσταση. Τα ζητήματα που εμπλέκονται κάποιες φορές είναι ενδιαφέροντα. Αλλά η φαύλη φύση των επιχειρημάτων, που μπορεί να βάλει τέλος σε καριέρες, με έχει μεταπείσει από το να συμμετέχω στη συζήτηση.
Έτσι προτίμησα να παραμείνω στον γεωπολιτικό μου δρόμο, αποφεύγοντας εκρηκτικά θέματα όπως οι τουαλέτες των διεμφυλικών, για χάρη σχετικά μη αμφιλεγόμενων ζητημάτων όπως το Brexit ή ο πυρηνικός πόλεμος.
Τώρα απρόθυμα συμπεραίνω πως ο ασφαλής μου χώρος της γεωπολιτικής, συγχωνεύεται με τη σύγκρουση των πολιτισμών. Δείτε τις ομιλίες του Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι αιτιολογήσεις που προσφέρει ο Ρώσος ηγέτης για την εισβολή στην Ουκρανία δεν βασίζονται αποκλειστικά στην ασφάλεια ή την ιστορία. Όλο και περισσότερο ο Πούτιν παρουσιάζει τον πόλεμο στην Ουκρανία ως μέρος της σύγκρουσης των πολιτισμών.
Σε ομιλία του στις 30 Σεπτεμβρίου, με την οποία γιόρταζε την προσάρτηση τεσσάρων περιοχών της Ουκρανίας από τη Ρωσία, ο Πούτιν κατηγόρησε τη Δύση ότι «κινείται προς τον σατανισμό» και ότι «διδάσκει σεξουαλικές παρεκτροπές στα παιδιά». Υποστήριξε ότι «αγωνιζόμαστε για να προστατεύσουμε τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας από αυτό το πείραμα αλλαγής της ψυχής τους».
Τα επιχειρήματα αυτά δεν απευθύνονται αποκλειστικά, ή ίσως και κυρίως, στον ρωσικό λαό. Ο Πούτιν φλερτάρει επίσης με μια σημαντική εκλογική βάση στη Δύση – τους πολιτισμικά συντηρητικούς, οι οποίοι είναι τόσο αηδιασμένοι από την υποτιθέμενη παρακμή των δικών τους κοινωνιών που έλκονται από τη Ρωσία του Πούτιν.
Την παραμονή του πολέμου στην Ουκρανία, ο Στιβ Μπάνον, ο πρώην επικεφαλής στρατηγικός σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ, παρατήρησε στο podcast του ότι «ο Πούτιν δεν είναι woke. Είναι αντι-woke». Στον οποίο ο Έρικ Πρινς, ο συνομιλητής του, απάντησε πως «ο ρωσικός λαός εξακολουθεί να ξέρει ποια τουαλέτα να χρησιμοποιήσει».
Περίπου την ίδια εποχή, ο Τάκερ Κάρλσον, ίσως ο τηλεοπτικός παρουσιαστής με τη μεγαλύτερη επιρροή υπέρ του Τραμπ στην Αμερική, είπε στο ακροατήριό του να αναρωτηθεί: «Με έχει αποκαλέσει ποτέ ο Πούτιν ρατσιστή; … Προσπαθεί να εξαφανίσει τον χριστιανισμό;»
Ο «πόλεμος κατά του woke» είναι πλέον απολύτως κεντρικός στην πολιτική του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Σε αυτά τα ζητήματα, πολλοί Ρεπουμπλικάνοι αισθάνονται πιο κοντά στον Πούτιν παρά στους Δημοκρατικούς. Όπως μου το έθεσε πρόσφατα ο Τζέικομπ Χάιλμπρουν, ένας οξυδερκής αναλυτής της συντηρητικής Αμερικής, οι ακροδεξιοί του Ρεπουμπλικανικού κόμματος «βλέπουν τον Πούτιν ως υπερασπιστή των παραδοσιακών χριστιανικών αξιών και αντίπαλο των LGBTQ, αντίπαλο των τρανσέξουαλ και αντίπαλο της αποδυνάμωσης των ανδρικών αρετών που ήταν υπεύθυνες για την άνοδο της Δύσης».
Το 2021, ο Τεντ Κρουζ έκανε retweet ένα βίντεο που αντιπαραβάλλει μια ρωσική διαφήμιση στρατολόγησης, γεμάτη από ξυρισμένους, μυώδεις στρατιώτες, με μια αμερικανική διαφήμιση με μια γυναίκα στρατιώτη που ανατράφηκε από ένα ζευγάρι λεσβιών. Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής συλλογίστηκε: «Ίσως ένας αφυπνισμένος, ευνουχισμένος στρατός να μην είναι η καλύτερη ιδέα».
Οι καταστροφικές επιδόσεις του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία υποδηλώνουν μια «πληρωμένη απάντηση» στον Κρουζ: ίσως η βάναυση μεταχείριση του στρατού σου και η μεταχείρισή του ως τροφή για κανόνια δεν είναι η καλύτερη ιδέα. Αλλά, ενώ δεν είναι πλέον τόσο της μόδας να επαινείς τη Ρωσία του Πούτιν, η αμερικανική δεξιά έχει προσκολληθεί σε άλλους ξένους αυταρχικούς ως συμμάχους στη σύγκρουση των πολιτισμών.
Τον περασμένο Μάιο, ο Ούγγρος Βίκτορ Όρμπαν φιλοξένησε το Συνέδριο Πολιτικής Δράσης των Συντηρητικών των ΗΠΑ και τους προέτρεψε να δώσουν έναν κοινό αγώνα ενάντια στους «προοδευτικούς φιλελεύθερους, τους νεομαρξιστές, που μεθούν από το όνειρο του woke, αυτούς που πληρώνονται από τον Τζορτζ Σόρος … Θέλουν να καταργήσουν τον δυτικό τρόπο ζωής. Ο Όρμπαν θεωρείται ευρέως ως ο ηγέτης της ΕΕ που συμπαθεί περισσότερο τον Πούτιν.
Η αλληλοεπικάλυψη μεταξύ του εθνικισμού και της σταυροφορίας κατά του woke δεν είναι τυχαία. Συνδέονται με τη νοσταλγία για ένα μυθοποιημένο παρελθόν εθνικού μεγαλείου και πολιτισμικής ομοιογένειας, όταν «οι άνδρες ήταν άνδρες» και οι γυναίκες και οι μειονότητες γνώριζαν τη θέση τους. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι εθνικιστές του Τραμπ, οι οποίοι έχουν ως πρώτο στόχο την Αμερική, αισθάνονται συγγένεια με τους συναδέλφους τους εθνικιστές στην Ουγγαρία ή τη Ρωσία.
Ορισμένες από τις προσπάθειες του Πούτιν να προσεγγίσει τους υποτιθέμενους συμμάχους στη Δύση ήταν άκρως αδέξιες. Κάποτε προσπάθησε να συνδέσει τη μοίρα της Ρωσίας με εκείνη της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, υποστηρίζοντας ότι το έθνος του, όπως και η Βρετανίδα συγγραφέας, «ακυρώνεται». Η Ρόουλινγκ απάντησε με οξύτητα ότι «οι κριτικές της δυτικής ακυρωτικής κουλτούρας είναι ενδεχομένως καλύτερο να μην γίνονται από εκείνους που αυτή τη στιγμή σφάζουν αμάχους».
Το Ισραήλ είναι ένα ενδιαφέρον παράδειγμα μιας χώρας που έχει ακροβατήσει ανάμεσα στα δύο ρεύματα, τείνοντας αριστερά σε θέματα σύγκρουσης των πολιτισμών και ακροδεξιά σε θέματα εθνικισμού. Οι Ισραηλινοί έχουν μερικές φορές κατηγορηθεί για «ροζ ξέπλυμα», χρησιμοποιώντας τον φιλελευθερισμό τους σε θέματα LGBT για να καλύψουν τις σκληρές πολιτικές τους απέναντι στους Παλαιστίνιους. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να συνοψιστεί ως «αγνοήστε τη Γάζα, κοιτάξτε την παρέλαση Gay Pride μας».
Αλλά η τωρινή κυβέρνηση συνασπισμού, υπό την ηγεσία του Μπεντζαμίν Νετανιάχου, βάζει σε κίνδυνο αυτή την προσεκτική ακροβασία. Περιλαμβάνει υπουργούς από θρησκευτικά δεξιά κόμματα, που έχουν υποδηλώσει πως θα πρέπει να επιτρέπεται στους γιατρούς να αρνηθούν να θεραπεύουν ομοφυλόφιλους ασθενείς.
Ο Νετανιάχου στο παρελθόν έχει καλλιεργήσει στενούς δεσμούς με τον Όρμπαν, τον Πούτιν και τον Τζαϊρ Μπολσονάρο, τον πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας που ήταν κατά των γκέι. Αλλά γνωρίζει επίσης πως πρέπει να διατηρήσει μια λειτουργική σχέση με έναν Λευκό Οίκο στον οποίον οι τρομεροί φιλελεύθεροι του woke είναι πολύ φανεροί.
Η σύγκρουση των πολιτισμών έχει γίνει μέρος των σημερινών γεωπολιτικών αγώνων. Αλλά οι αλληλεπικαλυπτόμενες συμμαχίες σε αυτές τις συγκρούσεις δημιουργούν περίεργους συντρόφους.
