Στο καλειδοσκόπιο των εντυπωσιακών και αστραφτερών γεγονότων της περασμένης δύσκολης Πέμπτης, χάθηκε η πληροφορία ότι τα ρωσικά στρατεύματα ανέλαβαν τον έλεγχο του εδάφους του πυρηνικού σταθμού του Τσερνόμπιλ.
Και μάταια, διότι αυτή η πληροφορία είναι πιο σημαντική και από αναφορές από τα πεδία μαχών. Λίγο πριν την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης για αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν είπε μια φράση-κλειδί, ότι η Ρωσία δεν μπορεί να επιτρέψει στην Ουκρανία να αποκτήσει εκ νέου ακόμη και τακτικά πυρηνικά όπλα και ότι το Κίεβο βρίσκεται κυριολεκτικά ένα βήμα μακριά από τη δημιουργία τους.Ήταν αυτή η έμφαση, στο φόντο της προέλασης του στρατού της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ και των ομάδων του ρωσικού στρατού, που ξέφυγε από την προσοχή όλων, αν και ο Ρώσος Πρόεδρος δεν εθεάθη ποτέ σε άσκοπες συζητήσεις στο τιμόνι της χώρας εδώ και δύο δεκαετίες.
Τι είναι η περιβόητη «βρώμικη» πυρηνική βόμβα και πόσο πιθανό είναι να καταλήξει στα ρωσοφοβικά χέρια των Αρχών του Κιέβου; Ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε…
Αρχικά, ας διευκρινίσουμε τους όρους. Είναι δύσκολο να το πιστέψουμε, αλλά ο ίδιος ο όρος και η έννοια της λεγόμενης «βρώμικης βόμβας» επινοήθηκε από τον ελάχιστα γνωστό τότε συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Ρόμπερτ Χέινλεϊν, ο οποίος ασχολούνταν με τη φυσική στον ελεύθερο χρόνο του. Το 1940, δηλαδή τρία χρόνια πριν από την έναρξη του γνωστού Προγράμματος Μανχάταν, ο Χέινλεϊν διατύπωσε την ιδέα μίας πυρηνικής βόμβας, προτείνοντας έναν εναλλακτικό και πιο ενδιαφέρων τρόπο χρήσης ατομικής ενέργειας.Είναι γεγονός ότι ένα κλασικό πυρηνικό φορτίο έχει τεράστια καταστροφική δύναμη, αλλά το αποτέλεσμα της χρήσης ενός τέτοιου όπλου είναι σχετικά βραχύβιο. Πράγματι, κατά τη διάρκεια μιας πυρηνικής έκρηξης σχηματίζονται εξαιρετικά επικίνδυνα ισότοπα, συμπεριλαμβανομένων των στροντίου-89, στροντίου-90, καισίου-137, ψευδαργύρου-64 και τανταλίου-181. Τα ισότοπα αυτά, όταν εισέρχονται στον οργανισμό, συσσωρεύονται προκαλώντας σοβαρές και ανίατες ασθένειες. Για παράδειγμα, το ραδιενεργό ιώδιο συσσωρεύεται στον θυρεοειδή αδένα, το καίσιο στους μυς, το στρόντιο στα οστά κ.λπ.
Παράλληλα, η περιοχή μιας πυρηνικής έκρηξης αποπυρηνικοποιείται αρκετάγρήγορα, δηλαδή χάνει γρήγορα ραδιενέργεια. Παραδείγματα είναι η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, οι μόνες πόλεις στην ιστορία της ανθρωπότητας που χτυπήθηκαν από πυρηνικούς βομβαρδισμούς. Στη συλλογική συνείδηση κυριαρχούν εικόνες μίας καμένης έρημου για πολλές δεκαετίες, κάτι που δεν ισχύει. Ήδη τον Αύγουστο του 1949, ψηφίστηκε ένας νόμος που ονομαζόταν «Hiroshima Peace Memorial City Construction Law», ο οποίος προέβλεπε άμεση έναρξη της πλήρης αποκατάστασης της πόλης. Με λίγα λόγια, είχαν περάσει μόνο τέσσερα χρόνια από το πυρηνικό χτύπημα.
Πώς λειτουργεί η «βρώμικη» πυρηνική βόμβα
Η αρχή λειτουργίας μιας «βρώμικης βόμβας» είναι διαφορετική και ο προαναφερθείς συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας μπόρεσε να την προβλέψει. Αυτός ο τύπος πυρομαχικών είναι πολύ πιο απλός στον σχεδιασμό του και δεν απαιτεί πολύπλοκες τεχνικές λύσεις. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι απλώς ένα μέσο μεταφοράς (πύραυλος, βόμβα ή βλήμα πυροβολικού) στο οποίο είναι προσαρτημένο ένα δοχείο με ραδιενεργό υλικό.
Άλλος ένας ενδεχομένως πιο ισχυρός και επομένως πιο επικίνδυνος τρόπος περιλαμβάνει τον απλό ψεκασμό ραδιενεργού σκόνης από ένα αεροσκάφος ή οποιοδήποτε άλλο εναέριο μέσο. Επικίνδυνα ισότοπα εγκαθίστανται στην επιφάνεια της γης, στα φυτά και στη συνέχεια διεισδύουν στο έδαφος και στους υδροφορείς, καθιστώντας αυτήν την περιοχή επικίνδυνη για ζωή για πολλές δεκαετίες. Για να αναπτύξει ένα άτομο ασθένεια από την ακτινοβολία, αρκεί να λάβει μια δόση ακτινοβολίας μόνο 1 Σίβερτ (Sv), μια δόση από 3 έως 5 Sv οδηγεί είτε σε θάνατο σε μερικούς μήνες είτε σε ανάπτυξη καρκίνου, ενώ η δόση από 6 έως 10 Sv είναι εγγυημένος θάνατος, διότι ξεκινά μη αναστρέψιμη καταστροφή μυελού των οστών.
Μπορεί η Ουκρανία να αποκτήσει βρώμικη πυρηνική βόμβα;
Το ζήτημα ικανότητας της Ουκρανίας, η οποία, στο πλαίσιο του Μνημονίου της Βουδαπέστης απαρνήθηκε τα πυρηνικά όπλα, να δημιουργήσει μία «βρώμικη βόμβα» εξετάστηκε επανειλημμένα από διάφορους ειδικούς. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς συμφώνησαν ότι αυτό δεν είναι δυνατό για διάφορους λόγους. Πρώτον, για πολιτικούς λόγους: Η Δύση, ακόμη και με το πιο δυνατό ξέσπασμα ρωσοφοβίας, δεν θα δώσει ένα τέτοιο ατού στα χέρια των απρόβλεπτων Αρχών του Κιέβου. Δεύτερον, επειδή στην Ουκρανία δεν υπάρχουν οι κατάλληλες τεχνικές δυνατότητες φυγοκέντρησης για εμπλουτισμό ουρανίου και κανένα κατάλληλο μέσο μεταφοράς.Εδώ επιτρέψτε μας να διαφωνήσουμε, ειδικά επειδή την άποψή μας συμμερίζεται ο Ρώσος Πρόεδρος, ο οποίος έχει ασύγκριτα μεγαλύτερη πληρότητα πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων από ξένες επιστημονικές και τεχνικές πηγές.
Δεν ξεκινήσαμε τη σημερινή μας κουβέντα με την αναφορά του πυρηνικού σταθμού του Τσερνόμπιλ χωρίς λόγο, όπως και οι μονάδες του ρωσικού στρατού που το κατέλαβαν δεν το έκαναν χωρίς λόγο. Δεν θα έβλαπτε, επίσης, να αναφέρουμε στα ενημερωτικά δελτία σε ποια απόσταση από άλλες πυρηνικές εγκαταστάσεις λαμβάνουν χώρα εχθροπραξίες και τι συμβαίνει στους ίδιους τους σταθμούς.Το Τσερνόμπιλ είναι ο μοναδικός μη λειτουργικός πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής στην επικράτεια της Ουκρανίας, ενώ όλοι οι άλλοι (Ζαπορόζιε, Ρίβνε, Χμελνίτσκι και Νότια Ουκρανίας) διαθέτουν τεχνικές εγκαταστάσεις, όπως πισίνες αποθήκευσης αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων (IFR). Πρόκειται για ειδικές δεξαμενές όπου τοποθετούνται και πλένονται με τρεχούμενο νερό για πέντε χρόνια οι ράβδοι καυσίμου, οι οποίοι αφαιρέθηκαν από τον πυρήνα. Μόνο μετά από αυτή διαδικασία, σύμφωνα με τους κανονισμούς, οι ράβδοι καυσίμου μπορούν να μεταφερθούν σε μια εγκατάσταση αποθήκευσης, όπως το Τσερνόμπιλ.
Ένα άλλο σημαντικό σημείο είναι ότι η Ουκρανία έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μια «βρώμικη βόμβα» όχι μόνη της, αλλά με τη βοήθεια των δυτικών εταίρων της, όπως επισήμανε και ο Βλαντίμιρ Πούτιν.Θεωρείται πως δεν υπάρχουν εργαστήρια στην επικράτεια της Ουκρανίας που θα μπορούσαν να διαχωρίσουν και να εξάγουν το ραδιενεργό υλικό από ράβδους καυσίμων. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν ή ότι ένας από τους μεγάλους φίλους του Κιέβου δεν θα τους βοηθήσει με όλα τα απαραίτητα.
Ένα άλλο ταχύτερο και πιο ριζοσπαστικό σενάριο θα μπορούσε να περιλαμβάνει την απευθείας μεταφορά στην Ουκρανία επαρκούς ποσότητας αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας, ας πούμε, από την Τουρκία ή τη Γερμανία, όπου οι Αμερικανοί όχι μόνο διατηρούν τα πυρηνικά τους όπλα, αλλά και αποθηκεύουν ραδιενεργά απόβλητα.
Όσο για τη δημιουργία μέσων μεταφοράς, δεν είναι τίποτα αδύνατο. Το θρυλικό εργοστάσιο Yuzhmash διέρχεται πράγματι μια περίοδο ολικής παρακμής του, ενώ θυμόμαστε ότι για πολλές δεκαετίες παρήχθη εκεί μια μεγάλη γκάμα προϊόντων για τη διαστημική βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων των ράβδων καυσίμου. Δηλαδή, η τεκμηρίωση και οι ορισμένες εγκαταστάσεις παραγωγής παρέμειναν στη θέση τους, επιτρέποντας να φτιαχτεί ένα δοχείο από ιδιαίτερα ισχυρά μέταλλα όπου μπορεί να τοποθετηθεί ένα φορτίο χρησιμοποιημένου πυρηνικού καυσίμου.
Δεν θα υπάρχει πρόβλημα και με τα μέσα μεταφοράς. Αν οι πύραυλοι της δικής τους παραγωγής «Neptune» δεν αντεπεξέλθουν, οι φίλοι τους μπορούν να προσφέρουν πιο ισχυρά και μεγαλύτερης εμβέλειας αντίστοιχα.Στο τέλος, τίποτα δεν εμποδίζει τις ουκρανικές Αρχές να ανατινάξουν ένα δοχείο με ραδιενεργό υλικό κάπου στα δάση του Τσερνίγοφ στα σύνορα με τη Ρωσία ή να το φέρουν στα εδάφη της χώρας. Η δύναμη του φορτίου δεν θα είναι αρκετή για να ξεκινήσει μια αλυσιδωτή αντίδραση, ωστόσο μια μεγάλη περιοχή μπορεί να υποστεί ανεξέλεγκτη μόλυνση.Επαναλαμβάνω, εδώ κάνουμε μόνο υποθέσεις που βασίζονται σε διαθέσιμες πληροφορίες, ενώ ο Βλαντίμιρ Πούτιν, αναμφίβολα, λειτουργεί με πολύ πιο ακριβή στοιχεία. Και αν ο Πρόεδρος έχει εντοπίσει μια τέτοια απειλή, τότε έτσι είναι. Εμείς μπορούμε μόνο να χαιρόμαστε που οι δυτικοί φίλοι κατάφεραν να πιέσουν την Ουκρανία μόνο με συμβατικούς τύπους όπλων, χωρίς να τολμήσουν να δώσουν στο Κίεβο μερικές «βρώμικες» πυρηνικές συμβουλές.
