Του Γιοχάνες Σαντέκ
Κόκκινο χαλί, χειραψίες, φιλικοί χαιρετισμοί Ο Μπασάρ αλ Ασάντ έγινε αποδέκτης όλων των τυπικών τιμών που αποδίδονται συνήθως στον κόσμο των διεθνών σχέσεων. Ήταν μια σπάνια επίσκεψη στο εξωτερικό. Ο σουλτάνος του Ομάν Χαϊτάμ μπιν Ταρίκ, ο οποίος υποδέχθηκε αυτοπροσώπως τον πρόεδρο της Συρίας στο αεροδρόμιο του Μασκάτ, απέστειλε δημοσίως τα συλλυπητήρια για τα θύματα των σεισμών στη Συρία και την Τουρκία και την υπόσχεση να βοηθήσει τον “αδελφό συριακό λαό” μετά την καταστροφή. Η «διπλωματία των σεισμών» στη συριακή εκδοχή της έδωσε απροσδόκητα στον ανώτατο άρχοντα της Συρίας μια ευκαιρία να «απελευθερωθεί» από την πολιτική απομόνωση ή τουλάχιστον μια ευκαιρία να κάνει πιο εμφανείς τις «εν υπνώσει» συμμαχίες του με Άραβες γείτονες και άλλες χώρες.
Μια σεισμοπαθής ενεργή πολεμική ζωνη
Λίγο μετά τους σεισμούς με περίπου 5900 επιβεβαιωμένους νεκρούς στη Συρία, η κυβέρνηση επιδίωξε την de facto αναγνώρισή της σε διεθνές επίπεδο. Η πρώτη αντίδραση του Ασάντ μετά τους σεισμούς δεν ήταν να εκφράσει το πένθος του στο λαό ή να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αντ΄ αυτού, το προεδρικό γραφείο κατέγραψε λεπτομερώς όλες τις τηλεφωνικές κλήσεις και τα μηνύματα που έλαβε προσωπικά ο Ασάντ από άλλους αρχηγούς κρατών και μονάρχες μετά τους σεισμούς. Από την Κίνα και το Ιράν, τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, την Ιορδανία, το Ιράκ και από αλλού. Μάλιστα ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι έκανε το πρώτο του τηλεφώνημα στον Ασάντ από την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του το 2014. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ομάρ Αμπντουλάχ μπιν Σαγίντ ταξίδεψε μάλιστα στη Δαμασκό για να συναντηθεί με τον Ασάντ. Που από το 2011 παραμένει στον προεδρικό θώκο με τη χρήση βίας. Επιθέσεις με δηλητηριώδη αέρια, βομβαρδισμοί από συμμάχους ακόμη και εναντίον κλινικών και σχολείων, βασανιστήρια με κρατική εξουσιοδότηση ανήκουν στις κατηγορίες που διατυπώνονται κατά της κυβέρνησής του.
Ο εμφύλιος πόλεμος, ο οποίος έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 350.000 ανθρώπους, έχει προκαλέσει τον εκτοπισμό 13 εκατομμυρίων στο εσωτερικό της Συρίας ή τη φυγή σε άλλες χώρες. Η σύγκρουση έχει πλέον κάπως ξεχαστεί, εν μέρει λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Αλλά η κατακερματισμένη Συρία παραμένει μέχρι σήμερα μια ενεργή εμπόλεμη ζώνη. “Οι σεισμοί ήταν ένα δώρο για τον Ασάντ”, λέει η Λίνα Χατίμπ, ειδική σε θέματα Μέσης Ανατολής στη βρετανική δεξαμενή σκέψης Chatham House. «Με την πάροδο των χρόνων επήλθε ένα είδος ‘παθητικής εξομάλυνσης’ με τον Ασάντ», λέει στην πλατφόρμα Arab Digest. Μεταξύ άλλων, επειδή η ειρηνευτική διαδικασία του ΟΗΕ δεν έχει προχωρήσει εδώ και χρόνια και βρίσκεται σε χειμερία νάρκη. Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την ΕΕ δεν έχουν επίσης καταφέρει την πολιτική αλλαγή. Μετά από σχεδόν δώδεκα χρόνια εμφυλίου πολέμου, η κυβέρνηση Ασάντ εξακολουθεί να είναι η κυρίαρχη δύναμη στη χώρα, αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη.
Θα σπάσει ο πάγος;
Στον ΟΗΕ η συζήτηση για τη χορήγηση βοήθειας στις βορειοδυτικές περιοχές της Συρίας που ελέγχονται από τους αντάρτες έδωσε επίσης σύντομα στην κυβέρνηση την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τα νέα φώτα της δημοσιότητας. Ο πρεσβευτής της Συρίας στα Ηνωμένα Έθνη Μπασάμ Σαμπάχ μετέφερε το μήνυμα ότι ο Ασάντ ήθελε να ανοίξει δύο ακόμη συνοριακά περάσματα προς την Τουρκία. Καταρχήν ένα θετικό βήμα. Στην πραγματικότητα όμως είχε ήδη περάσει μέχρι τότε μια εβδομάδα από τους σεισμούς και τα περισσότερα από τα θύματα που ήταν μάλλον εν ζωή θαμμένα κάτω από τα χαλάσματα στα βορειοδυτικά, πιθανότατα ήταν πλέον νεκρά. Αυτό που έμεινε ήταν το μήνυμα ότι η κυβέρνηση του Ασάντ είναι η μόνη διέξοδος. Ο Σύρος πρόεδρος απέχει πολύ από το να ξεκινήσει διάλογο με τη Δύση. Η συμμετοχή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο έχει ανασταλεί από το 2011. Αλλά «παρατηρείται μια αυξανόμενη συναίνεση στον αραβικό κόσμο ότι το status quo δεν είναι λειτουργικό”, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν Αλ Σαούντ στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, αναφερόμενος στην απομόνωση της Συρίας.
Στην Τουρκία, αποκλίνοντας από την προηγούμενη στάση του, ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν διατύπωσε επίσης την προοπτική μιας συνάντησης με τον Aσάντ.Για τον Σύρο πρόεδρο οι σεισμοί θα μπορούσαν να είναι άλλο ένα βήμα προς την εξομάλυνση των σχέσεων που έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό. “Ένας άνθρωπος που ηγήθηκε της καταστροφής στη χώρα του και του θανάτου μισού εκατομμυρίου συμπατριωτών του με κάθε τρόπο είναι ο μοναδικός που ωφελείται από μια συμφορά που συνέτριψε για άλλη μια φορά τον ίδιο του το λαό”, γράφει το New Lines Magazine. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν ο Άσαντ επισκέφθηκε την περιοχή της καταστροφής εμφανίστηκε σχεδόν σε χαρούμενη διάθεση. Σε ορισμένες φωτογραφίες διακρίνονταν μάλιστα ένα χαμόγελο.
