Καθώς ο πόλεμος της Ουκρανίας μπαίνει στον έβδομο μήνα του, ένας αυξανόμενος αριθμός υπευθύνων χάραξης πολιτικής, ειδικών και αξιωματούχων εκφράζουν ανησυχίες ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας δεν έχουν επιτύχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Η οικονομία της Ρωσίας συρρικνώθηκε κατά 4% σε ετήσια βάση κατά το δεύτερο τρίμηνο, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η ρωσική ομοσπονδιακή στατιστική υπηρεσία Rosstat.
Η βουτιά, αν και σημαντική σε απόλυτες τιμές, δεν ήταν τόσο δραματική όσο περίμεναν οι Ρώσοι και ορισμένοι δυτικοί παρατηρητές.
«Τα στοιχεία του Ιουνίου υποδηλώνουν ότι η συρρίκνωση της ρωσικής οικονομίας φαίνεται να έχει φτάσει στο ανώτατο επίπεδο, καθώς η κατάσταση σε ορισμένους κλάδους σταθεροποιείται», δήλωσε στο Reuters ο Sergey Konygin, οικονομολόγος της Sinara Investment Bank.
Remaining Time-0:00FullscreenMuteΠλέον γίνεται σαφές ότι ο πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί με αυτόν τον τρόπο…
Η παράκαμψη των κυρώσεων
Η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας έλαβε γρήγορα μέτρα μετά την εισβολή στην Ουκρανία για να προστατεύσει το ρούβλι από μια αναταραχή οικονομικών περιορισμών των ΗΠΑ και της ΕΕ.
Και μπορεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Joe Biden, να έβλεπε ότι το ρούβλι θα μετατραπεί σε «ερείπια», τελικά έγινε φέτος ένα από τα νομίσματα με τις ισχυρότερες επιδόσεις στον κόσμο.
Παρόλο που η Μόσχα λαμβάνει πρωτοφανή μακροοικονομικά μέτρα για να περιορίσει τη ζημιά από τις κυρώσεις, οι Ρώσοι πολιτικοί διαμορφώνουν τα εργαλεία τους για να αποφύγουν ή να μετριάσουν με άλλο τρόπο συγκεκριμένα μέτρα τιμωρίας.
Επικαλούμενοι μια τρέχουσα λίστα που διατηρεί το Chief Executive Leadership Institute (CELI) του Πανεπιστημίου Yale, οι υποστηρικτές του καθεστώτος κυρώσεων έχουν σημειώσει ότι περισσότερες από 1.000 εταιρείες έχουν «περιορίσει τις δραστηριότητές τους» στη Ρωσία.
Αν και η οικονομική απόσυρση από τη Ρωσία υπό την ηγεσία της Δύσης φαίνεται συντριπτική σε απόλυτη κλίμακα, η πραγματικότητα είναι μάλλον πιο περίπλοκη.
Οι ρωσικές αρχές έχουν ενεργοποιήσει με επιτυχία ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων «παράλληλων εισαγωγών», σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της DW.
Από τα τζιν Levi’s μέχρι τα iPhone της Apple, πολλά κοινά και πολυτελή προϊόντα συνεχίζουν να είναι διαθέσιμα για αγορά στα μητροπολιτικά κέντρα της Ρωσίας, παρά το γεγονός ότι αυτοί οι κατασκευαστές δεν προμηθεύουν πλέον άμεσα τις ρωσικές αγορές.
Τέτοια αγαθά συνήθως φτάνουν στη Ρωσία μέσω μη εγκεκριμένων εισαγωγών από οντότητες που εδρεύουν σε πρώην σοβιετικές χώρες, όπως το Καζακστάν, τη Λευκορωσία και την Αρμενία.
Επιχειρήσεις… αντιγραφές
Η Μόσχα άνοιξε τις πύλες σε τέτοιες δραστηριότητες άροντας τους περιορισμούς στη μεταπώληση πολλών ειδών αγαθών που αγοράζονται στο εξωτερικό.
Αυτές οι συναλλαγές, γνωστές και ως πωλήσεις της γκρίζας αγοράς, ανήλθαν συνολικά στα 6,5 δισ. δολάρια από τον Μάιο και αναμένεται να φτάσουν τα 16 δισ. δολάρια μέχρι το τέλος του έτους, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Βιομηχανίας και Εμπορίου Denis Manturov.
Άλλα προϊόντα και υπηρεσίες συνεχίζουν επίσης να είναι διαθέσιμα μέσω επαναληπτικής επωνυμίας και εγχειρημάτων knockoff.
Τα McDonald’s και τα Starbucks, τα οποία σταμάτησαν τη λειτουργία τους στη Ρωσία τους μήνες που ακολούθησαν την εισβολή στην Ουκρανία, αντικαταστάθηκαν από διαδόχους εταιρείες που προσφέρουν σχεδόν πανομοιότυπα προϊόντα με παρόμοια επωνυμία.
Τα δικαστήρια κανονικά θα έδιναν τέλος σε τέτοιες προφανείς επιχειρήσεις αντιγραφής, αλλά το νομικό σύστημα της Ρωσίας δεν έχει καμία διάθεση να αφουγκραστεί τις αξιώσεις ευρεσιτεχνίας και παραβίασης των δυτικών εταιρειών σε μια εποχή άνευ προηγουμένου εχθρότητας μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.
Η μεγάλη πρόσκληση
Ίσως η μεγαλύτερη μακροπρόθεσμη πρόκληση στην εκστρατεία της Δύσης να πιέσει τη Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία είναι το γεγονός ότι οι μεγάλες οικονομικές δυνάμεις του κόσμου όχι μόνο αρνήθηκαν να ενταχθούν στο καθεστώς κυρώσεων υπό την ηγεσία της Ουάσινγκτον, αλλά συνεχίζουν να εμβαθύνουν τους εμπορικούς και οικονομικούς δεσμούς τους με Μόσχα.
Τόσο η Ινδία όσο και η Κίνα έχουν εντείνει τον ρυθμό των εισαγωγών ενέργειας από τη Ρωσία το τελευταίο εξάμηνο.
Υπήρξαν αξιόπιστες αναφορές ότι η πρώτη πουλούσε εξευγενισμένο ρωσικό πετρέλαιο σε ευρωπαίους και αμερικανούς εισαγωγείς.
Τα ρωσικά κέρδη από τις εξαγωγές ενέργειας αυξήθηκαν στα ύψη μετά το μπαράζ κυρώσεων της Δύσης νωρίτερα αυτό το έτος.
Οι ειδικοί λένε ότι οι επιπτώσεις των κυρώσεων στη Ρωσία μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να εκδηλωθούν πλήρως.
Ακόμη και τότε, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η προβλεπόμενη οικονομική στασιμότητα θα συμβεί σε επαρκή κλίμακα ώστε να “λιμοκτονήσει” η πολεμική μηχανή του Κρεμλίνου ή να προκαλέσει με άλλο τρόπο ουσιαστικές αλλαγές στην εξωτερική πολιτική της Ρωσίας.
Η Μόσχα, οδηγούμενη από την πεποίθηση ότι τα υπαρξιακά της συμφέροντα εξαρτώνται από τη νίκη στην Ουκρανία, πιστεύει ότι μπορεί να ξεπεράσει τη Δύση οικονομικά και στο πεδίο της μάχης.
Η Ρωσία μέχρι στιγμής έχει καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να μετριάσει τον πόνο από τις κυρώσεις και μετατοπίζει τη στρατηγική της στην Ουκρανία από την προσπάθεια να καταλάβει γρήγορα μεγάλες πόλεις σε έναν σκληρό πόλεμο φθοράς.
Το τίμημα των Ευρωπαίων καταναλωτών
Οι ευρωπαίοι καταναλωτές, εν τω μεταξύ, βρίσκονται υπό μεγάλη πίεση από τους εκτοξευόμενους λογαριασμούς θέρμανσης και ρεύματος καθώς οι αξιωματούχοι προσπαθούν να περιορίσουν την ενεργειακή κρίση που εκδηλώθηκε από αυτό που οι ειδικοί περιέγραψαν ως κακώς σχεδιασμένο σχέδιο της ΕΕ για μετάβαση από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας.
Με τη Γερμανία να βρίσκεται στα πρόθυρα της ύφεσης, οι αυξανόμενες οικονομικές προκλήσεις της Ευρώπης έχουν αναζωπυρώσει τις ανησυχίες ότι τα κράτη της ΕΕ θα μπορούσαν να αρχίσουν να απομακρύνονται από το δυτικό καθεστώς κυρώσεων.
Ακόμη και πριν ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom απειλήσει επίσημα ότι θα αποκόψει τους ευρωπαίους πελάτες από την παροχή φυσικού αερίου, η δημοσκόπηση έδειξε ότι η πλειοψηφία των Ευρωπαίων -συμπεριλαμβανομένου του 49% των Γερμανών- ευνόησε πολιτικές που στοχεύουν στη διευκόλυνση μιας διευθέτησης μέσω διαπραγματεύσεων και όχι στη σαφή ήττα της Ρωσίας.
Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται χωρίς να διαφαίνεται τέλος, αυτές οι αυξανόμενες τάσεις κινδυνεύουν να διασπάσουν το ενιαίο μέτωπο της Δύσης στην Ουκρανία νωρίτερα από ό,τι το καθεστώς κυρώσεων καταφέρει να επηρεάσει αποφασιστικά τη ρωσική οικονομία.
