Ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Kugman, πιστεύει πως η FED επαναλαμβάνει τα λάθη του 1970 και η ΕΚΤ τα λάθη του 2011 και οδηγούν τον πλανήτη στην άβυσσο.
FED, ΕΤ και Τράπεζα της Αγγλίας, διαπράττουν ασυγχώρητα back-to-back λάθη: πρώτα ενίσχυσαν τον Μεγάλο Πληθωρισμό στις αρχές της δεκαετίας του 2020 με μια εκρηκτική νομισματική επέκταση, και στη συνέχεια μεταπήδησαν στο άλλο άκρο της νομισματικής συρρίκνωσης, και στις δύο περιπτώσεις με πλήρη περιφρόνηση της τυπικής ποσοτικής θεωρίας του χρήματος.
Με λίγα λόγια Δημιούργησαν μία χρηματοπιστωτική «φούσκα» λόγω πανδημίας και τώρα την «σκάνε» μόνοι τους! Μόνο που όταν μία «φούσκα» «σκάει» μαζί της «εξαφανίζονται» δουλειές, εισοδήματα, περιουσιακά στοιχεία και ο πολύς ο κόσμος εξαθλιώνεται απότομα και σε εξωφρενικό σημείο.
Ο πληθωρισμός ξεκίνησε από την πανδημία και ενισχύθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τώρα όλοι τρέχουν να συμμαζέψουν τα ασσυμάζευτα πριν γίνει το κακό αλλά μάλλον το κακό έρχεται….
Σημειώνεται ότι ο CEO της Bank of America ότι Brian Moynihan, προέβλεψε ότι οι Αμερικανοί πρέπει να ετοιμαστούν για χρεοκοπία αλλά και βαθιά ύφεση στις ΗΠΑ, η οποία θα παρασύρει στον γκρεμό τα εταιρικά κέρδη, προσθέτοντας πως ο δείκτης βαρόμετρο του αμερικανικού χρηματιστηρίου S&P 500 θα υποχωρήσει τους επόμενους 6 μήνες τουλάχιστον κατά 25%, ήτοι στις 3.000 μονάδες.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι η οικονομία των ΗΠΑ εισήλθε σε ύφεση τον Νοέμβριο του 2007, πολύ νωρίτερα από ό,τι αρχικά είχε υποτεθεί και σχεδόν ένα χρόνο πριν από την κατάρρευση της Lehman Brothers.
Αλλά η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δεν το γνώριζε αυτό εκείνη την εποχή.
Τα αρχικά δεδομένα ήταν εξαιρετικά ανακριβή, όπως συμβαίνει συχνά σε σημεία καμπής του επιχειρηματικού κύκλου.
Το “μοντέλο δυναμικής μεταβολής παραγόντων markov-switching” της Fed έδειχνε κίνδυνο ύφεσης 8%.
Σήμερα είναι κάτω από 5%.
Το εργαλείο αυτό δεν πιάνει ποτέ τις υφέσεις και είναι πέρα για πέρα άχρηστο.
Οι αξιωματούχοι της Fed δήλωναν αργότερα ότι δεν θα είχαν υιοθετήσει τόσο “επιθετική” γραμμή για τον πληθωρισμό το 2008 – και επομένως δεν θα είχαν πυροδοτήσει την αλυσιδωτή αντίδραση που έφερε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό οικοδόμημα να καταρρεύσει – αν τα δεδομένα τους έλεγαν τι πραγματικά συνέβαινε.
Κάποιος θα μπορούσε να αντιτείνει ότι αν οι κεντρικές τράπεζες είχαν δώσει μεγαλύτερη προσοχή, ή οποιαδήποτε προσοχή, στη δραστική νομισματική επιβράδυνση που βρισκόταν σε εξέλιξη στις αρχές-μέσα του 2008, θα ήξεραν τι θα τους χτυπούσε.
Η εικόνα του σήμερα
Πού βρισκόμαστε λοιπόν σήμερα, καθώς η Fed, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Αγγλίας αυξάνουν τα επιτόκια με τον ταχύτερο ρυθμό και με τον πιο επιθετικό τρόπο των τελευταίων σαράντα ετών, με την ποσοτική σύσφιξη (QT) να προστίθεται για καλό σκοπό;
Οι μονεταριστές μιλάνε και πάλι για αποκάλυψη.
“Η Fed έκανε δύο από τα πιο δραματικά νομισματικά λάθη της από την ίδρυσή της το 1913”, δήλωσε ο καθηγητής Steve Hanke από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.
Ο ρυθμός αύξησης του ευρύτερου χρήματος Μ2 έγινε αρνητικός – ένα πολύ σπάνιο γεγονός – και ο δείκτης συρρικνώθηκε με ανησυχητικό ρυθμό 5,4 π.μ. τους τελευταίους τρεις μήνες.
Δεν είναι μόνο οι μονεταριστές που ανησυχούν, αν και είναι οι πιο εμφατικοί.
Η “τριάδα” των προειδοποιήσεων
Τρεις πρώην επικεφαλής οικονομολόγοι διαφορετικής κατεύθυνσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου έχουν σημάνει προειδοποιητικές σημαίες: Ken Rogoff, Maury Obstfeld και Raghuram Rajan.
Το ίδιο το νεοκεϋνσιανό κατεστημένο είναι διχασμένο.
Ο καθηγητής Krugman προειδοποιεί ότι η Fed βασίζεται σε μέτρα πληθωρισμού που κοιτάζουν προς τα πίσω – ή ακόμη χειρότερα, σε “τεκμαρτά” μέτρα – τα οποία δίνουν μια λανθασμένη εικόνα και εγείρουν τον κίνδυνο υπερβολικής σύσφιξης.
Ο Adam Slater από την Oxford Economics δήλωσε ότι οι κεντρικές τράπεζες κινούνται σε έδαφος υπερβολής.
“Η πολιτική μπορεί να είναι ήδη υπερβολικά σφιχτή.
Ο πλήρης αντίκτυπος της νομισματικής σύσφιξης δεν έχει γίνει ακόμη αισθητός, δεδομένου ότι η καθυστέρηση μετάδοσης από τις αλλαγές πολιτικής μπορεί να είναι δύο χρόνια ή και περισσότερο”, δήλωσε.
Ο Slater είπε ότι το συνδυασμένο σοκ σύσφιξης των αυξήσεων των επιτοκίων μαζί με τη μετάβαση από το QE στο QT – το λεγόμενο “σκιώδες επιτόκιο” της Wu Xia – ανέρχεται σε 660 μονάδες βάσης στις ΗΠΑ, 900 μονάδες στην ευρωζώνη και σε στις 1300 μονάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Είναι κάπως μικρότερη στο πλαίσιο του εναλλακτικού σκιώδους επιτοκίου LJK.
Είπε ότι το πλεόνασμα του πλεονάζοντος χρήματος που δημιουργήθηκε από τις κεντρικές τράπεζες κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχει σε μεγάλο βαθμό εξατμιστεί και ο ρυθμός αύξησης του νέου χρήματος καταρρέει με τον ταχύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί ποτέ.
Τα στοιχεία για την απασχόληση είναι ασταθή, συχνά αναθεωρούνται σε μεγάλο βαθμό και σχεδόν πάντα παραπλανούν όταν ο κύκλος γυρίζει.
Σε αυτή την περίπτωση, το ένα πέμπτο της αύξησης ήταν το τέλος της απεργίας των πανεπιστημιακών στην Καλιφόρνια.
“Η απασχόληση δεν κορυφώθηκε παρά μόνο οκτώ μήνες μετά την έναρξη της σοβαρής ύφεσης του 1973-1975″, δήλωσε ο Lakshman Achuthan, ιδρυτής του Ινστιτούτου Ερευνών Οικονομικού Κύκλου στις ΗΠΑ.
“Μην ξεγελιέστε, μια ύφεση πραγματικά έρχεται”.
Οι μνήμες του 1970
Έχει δίκιο ο Jerome Powell της Fed να φοβάται μια επανάληψη της δεκαετίας του 1970, όταν ο πληθωρισμός φαινόταν να υποχωρεί για να απογειωθεί ξανά -με ακόμη χειρότερες συνέπειες- επειδή η Fed χαλάρωσε την πολιτική της πολύ νωρίς την πρώτη φορά;
Ναι, ίσως, αλλά η προσφορά χρήματος δεν κατέρρευσε ποτέ με αυτόν τον τρόπο όταν η Fed έκανε το ιστορικό της λάθος στα μέσα της δεκαετίας του 1970.
Οι επικριτές λένε ότι δίνει υπερβολική βαρύτητα στον λάθος κίνδυνο.
Είναι ένα ανοιχτό ερώτημα αν η Fed, η ΕΚΤ ή η Τράπεζα της Αγγλίας θα τα θαλασσώσουν περισσότερο.
Προς το παρόν το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις ΗΠΑ, επειδή βρίσκονται πιο μακριά στον κύκλο.
Όλες οι μετρήσεις της καμπύλης αποδόσεων των ΗΠΑ σηματοδοτούν μια μαζική και διαρκή αναστροφή, η οποία κανονικά θα έλεγε στη Fed να σταματήσει αμέσως τη σύσφιξη.
Το προτιμώμενο μέτρο της Fed, το spread 10ετούς/3μηνιαίου, υποχώρησε στο μείον 1,32 τον Ιανουάριο, το πιο αρνητικό που έχει καταγραφεί ποτέ.
“Ο πληθωρισμός και η ανάπτυξη επιβραδύνονται πιο δραματικά απ’ ό,τι πιστεύουν πολλοί“, δήλωσε ο Larry Goodman, επικεφαλής του Κέντρου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στη Νέα Υόρκη.
Είπε ότι η πτώση επισκιάζει πλέον τις μεγαλύτερες μειώσεις που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της πολιτικής “καυτής γης” του Paul Volcker κατά του πληθωρισμού στα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Θα επαναληφθεί η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη;
Η ευρωζώνη ακολουθεί με καθυστέρηση.
Αυτό απειλεί να πυροδοτήσει μια διάσπαση Βορρά-Νότου και να εκθέσει και πάλι την υποκείμενη ασυνέπεια της νομισματικής ένωσης.
Ο Simon Ward από την Janus Henderson λέει ότι το βασικό του μέτρο – το μη χρηματοπιστωτικό Μ1 – έχει μειωθεί σε απόλυτους όρους τους τελευταίους τέσσερις μήνες.
Ο τριμηνιαίος ρυθμός συρρίκνωσης επιταχύνθηκε σε 6,6%, η πιο απότομη βουτιά από τότε που ξεκίνησε η σειρά δεδομένων το 1970.
Ο ισοδύναμος συνολικός ρυθμός του M1 συρρικνώνεται με ρυθμό 11,7pc.
Πρόκειται για εντυπωσιακούς αριθμούς που απειλούν να υπερκαλύψουν την απρόσμενη ανακούφιση από την πτώση του κόστους ενέργειας.
Η πιο απότομη συρρίκνωση παρατηρείται τώρα στην Ιταλία, επαναλαμβάνοντας το μοτίβο που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της ευρωζώνης.
Ο τραπεζικός δανεισμός της ευρωζώνης έχει αρχίσει επίσης να συρρικνώνεται, κάτι που μοιάζει με την έναρξη μιας πιστωτικής κρίσης.
Αυτό δεν εμπόδισε την ΕΚΤ να αυξήσει τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης την περασμένη εβδομάδα και να δεσμευτεί εκ των προτέρων για άλλες 50, καθώς και να δεσμευτεί ότι θα ξεκινήσει το QT τον Μάρτιο.
Ο κ. Ward λέει ότι η Τράπεζα κινδυνεύει να επαναλάβει τα επικά λάθη της το 2008 και το 2011.
“Έχουν εγκαταλείψει τον νομισματικό τους πυλώνα και αγνοούν τα σαφή μηνύματα ότι το χρήμα είναι πολύ περιοριστικό“, είπε.
Σύμφωνα με τον Ambrose Evans-Pritchard της Daily Telegraph, οι μονεταριστές είχαν δίκιο όταν προειδοποιούσαν για μια ασταθή έκρηξη περιουσιακών στοιχείων στα μέσα της δεκαετίας του ’90, είχαν δίκιο όταν προειδοποιούσαν για την προ-Lehman συρρίκνωση του χρήματος που ακολούθησε, είχαν δίκιο για τον πανδημικό πληθωρισμό και έχουν δίκιο για τη νομισματική κρίση που αναπτύσσεται μπροστά στα μάτια μας.
Μας λένε ότι σχεδόν “κανείς” δεν είδε την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση να έρχεται τον Σεπτέμβριο του 2008.
