Σύγκλιση των θέσεων των τριών μεγαλύτερων κομμάτων (Νέα Δημοκρατία, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ) σε σχέση με την αναγκαιότητα περαιτέρω ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και την αυξημένη έμφαση στην ενεργειακή εξοικονόμηση προκύπτει από τη σύγκριση των προγραμματικών δεσμεύσεών τους για την τετραετία 2023-2027 που διενήργησε η «Ν». Από εκεί και πέρα, όμως ξεκινούν οι….διαφοροποιήσεις, με τον ΣΥΡΙΖΑ -μεταξύ άλλων- να βγάζει «κόκκινη κάρτα» στις έρευνες υδρογονανθράκων, ενώ τόσο η ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ τάσσονται υπέρ της αξιοποίησης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ταχθεί υπέρ της ανάκτησης του δημοσίου ελέγχου στη ΔΕΗ (με επαναφορά του ποσοστού του κράτους πάνω από το 51% από το 34% που είναι σήμερα), ενώ το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ θεωρεί ότι απαιτείται μεν αλλαγή στρατηγικής της ΔΕΗ, αλλά όχι αλλαγή της μετοχικής της σύνθεσης, καθώς το Δημόσιο ως μεγαλύτερος μέτοχος (και με δεδομένο ότι όλοι οι υπόλοιποι κατέχουν μικρά ποσοστά), ασκεί ουσιαστικό έλεγχο και με το υφιστάμενο καθεστώς, κάτι που υποστηρίζει και η Νέα Δημοκρατία που κάνει τη διάκριση μεταξύ του «δημοσίου ελέγχου» και της «κρατικοποίησης».
Από την άλλη πλευρά, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ συμπίπτουν -μεταξύ άλλων- στην ανάγκη μείωσης του ΕΦΚ στα καύσιμα για να ελαττωθεί η τελική τιμή καταναλωτή, μέτρο που απορρίπτει η ΝΔ υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια για κάτι τέτοιο. Τα δυο μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης θέτουν επίσης θέμα φορολόγησης των υπερκερδών των ενεργειακών ομίλων σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου (καθώς τα μέτρα που έχει θεσπίσει η σημερινή κυβέρνηση προς την κατεύθυνση αυτή για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης εκπνέουν σύντομα και είναι ασαφές εάν και για πόσο διάστημα θα παραταθούν), ενώ το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ζητά και συνολική επανεξέταση του ρόλου του Target Model, κάτι πάντως που δρομολογείται ήδη «κεντρικά», σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης .
Πιο συγκεκριμένα, τα προγράμματα των 3 για την ενέργεια έχουν ως εξής:
ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
1.Ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 κατοικιών για λιγότερη κατανάλωση ενέργειας όλες τις εποχές του χρόνου μέσω προγραμμάτων όπως το «Εξοικονομώ», « Αλλάζω θερμοσίφωνα» και «φωτοβολταικά στέγης». Στο πλαίσιο αυτό, ο πρώτος «γύρος» και των τριών αυτών δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας -με τις δυο τελευταίες να ενθαρρύνουν και την περαιτέρω χρήση της ηλιακής ενέργειας- προκηρύχθηκαν εντός του μήνα.
2. Αύξηση του ποσοστού της ηλεκτροπαραγωγής που προέρχεται από ΑΠΕ στο 80% από 40% που είναι σήμερα, κάτι που συνιστά άλλωστε έναν από τους βασικούς στόχους του υπό αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα
3.Προώθηση έρευνας κοιτασμάτων φυσικού αερίου, κατασκευή νέων σταθμών εισαγωγής LNG, αναβάθμιση Συστήματος Μεταφοράς φυσικού αερίου, διεθνείς διασυνδέσεις φυσικού αερίου. Δεσμεύσεις που αναγνωρίζουν τον ρόλο του φυσικού αερίου ως καυσίμου-γέφυρα στην ενεργειακή μετάβαση
4. Το 20% των ΙΧ οχημάτων είναι μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως το 2027, ενώ τίθενται σε λειτουργία 8.900 δημόσια προσβάσιμοι φορτιστές σε κοινόχρηστους χώρους αστικών κέντρων.
5. Πρόγραμμα GR-ECO islands, για την προώθηση της ενεργειακής αυτονομίας και της κυκλικής οικονομίας στα νησιά μας. Ήδη σχετικές δράσεις έχουν αναληφθεί στη Αστυπάλαια, την Χάλκη και τον Άγιο Ευστράτιο.
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
1.Ανάκτηση του δημοσίου ελέγχου στη ΔΕΗ και ορισμό διοίκησης που θα έχει ως στόχο την προστασία των καταναλωτών
2. Μη ανανέωση των υφιστάμενων αδειών έρευνας υδρογονανθράκων πέραν του χρονοδιαγράμματός τους και μη χορήγηση νέων. Η συζήτηση για τους υδρογονάνθρακες και το φυσικό αέριο αφορά το παρελθόν και όχι το μέλλον
3. Μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα με βάση τα κατώτερα επιτρεπτά όρια που ορίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατάργηση της απόδοσης ΕΦΚ για το αγροτικό και το κτηνοτροφικό πετρέλαιο
4. Φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας και των διυλιστηρίων. Επιβολή πλαφόν στο κέρδος των ενεργειακών εταιρειών για να σπάσει ο «φαύλος κύκλος» των επιδοτήσεων που συντηρεί την ακρίβεια και τις υψηλές τιμές σε όλη την αγορά
5. Τουλάχιστον το 50% των νέων αδειών σταθμών ΑΠΕ να αφορά σε ενεργειακές κοινότητες και αυτοπαραγωγή- αυτοκατανάλωση, με στόχο την μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών και των μικρών επιχειρήσεων στα οφελη της πράσινης μετάβασης, ώστε να μην γίνει υπόθεση λίγων μεγάλων ομίλων.
6. Έμφαση στην ολοκλήρωση του σχεδιασμού και στην επιτάχυνση της αποθήκευσης, με δημόσιο έλεγχο στη διαχείριση της ενέργειας και πλουραλισμό παραγωγών, ώστε να αποφευχθεί ολιγοπωλιακή συγκέντρωση.
7.Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και για έγκαιρη και έγκυρη ενεργοποίηση προγραμμάτων σε όλους τους τομείς, με προϋπολογισμό που θα ανέρχεται τουλάχιστον στο 1,5 δισ. ευρώ ετησίως.
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
1.Μείωση των ειδικών φόρων στα καύσιμα για να ελαττωθεί η τελική τιμή καταναλωτή, να μειωθεί ο πληθωρισμός και να περιοριστεί η διάβρωση της αγοραστικής δύναμης.
2.Επανεξέταση του μοντέλου λειτουργίας των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρισμού (Target Model)
3. Υψηλή φορολογία στα υπερκέρδη των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας και με τα έσοδα χρηματοδότηση μείωσης των ειδικών φόρων.
4. Εντατική επέκταση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με ανανεώσιμες μορφές (αέρας, ήλιος, θάλασσα, υδροηλεκτρικά)
5. Αξιοποίηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου ως συμπληρωματικών καυσίμων με συγκεκριμένο ορίζοντα βαθμιαίας απόσυρσης από το ενεργειακό ισοζύγιο.
6. Διατήρηση ορισμένων λιγνιτικών μονάδων ως στρατηγική εφεδρεία σε περιπτώσεις αυξημένης ενεργειακής πίεσης και εκτάκτων αναγκών.
7. Κατασκευή δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που θα διευκολύνουν την ένταξη ενεργειακών κοινοτήτων στο εθνικό σύστημα.
8. Προσαρμογή των δικτύων μεταφοράς/ διανομής φυσικού αερίου, ώστε να μπορούν να υποδεχθούν βιομεθάνιο και – σε επόμενο στάδιο – πράσινο υδρογόνο.
9. Εκστρατεία εξοικονόμησης ενέργειας στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις με αυτοπεριορισμό της κατανάλωσης. Κίνητρα και ελαφρύνσεις για την μειωμένη κατανάλωση.
