Η εικόνα με τα πολλά κλειστά καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας δεν δείχνει να βελτιώνεται το 2023 παρά το γεγονός ότι πλέον έχουμε αφήσει πίσω την κρίση του κορωνοϊού ενώ και οι τιμές στην ενέργεια έχουν αποκλιμακωθεί τουλάχιστον σε σχέση με πέρυσι.
Έτσι αν και θα περίμενε κανείς μία έστω μικρή βελτίωση της κατάστασης στο ιστορικό κέντρο και τις γύρω γειτονιές, τα στοιχεία έρευνας του ΕΣΑ σε συνεργασία με το ΟΠΑ δείχνουν ότι τα κενά ή αδιάθετα καταστήματα αντιπροσωπεύουν το 22,9% του συνόλου (έναντι 22,4% το 2022).
Μάλιστα, σε σημαντικό μέρος των κλειστών καταστημάτων γίνονται εργασίες ανακαίνισης ή μετατροπής σε τουριστικά καταλύματα. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και καταστήματα μεγάλων ιδιοκτησιών και κτίρια που αναμένουν αποφάσεις των επενδυτών.
Τα πιο πολλά κενά ή αδιάθετα καταστήματα εντοπίζονται στις στοές (Σοφοκλέους, Αριστείδου, Λέκκα, Σταδίου) και μεταξύ Συντάγματος και Ομόνοιας στις οδούς Σταδίου, Αθηνάς και Αιόλου.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την έρευνα για τις χρήσεις γης στην εμπορική καρδιά της πρωτεύουσας, που πραγματοποίησαν, για δεύτερη χρονιά, ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών (ΕΣΑ) με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ).
Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών Σταύρος Καφούνης, «γνωρίζουμε πως χωρίς σωστά δεδομένα είναι αδύνατος ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και η σωστή στόχευση από την τοπική αυτοδιοίκηση και το κράτος, αλλά και αδύνατη η λήψη σωστών αποφάσεων για τη ανάληψη επιχειρηματικού ρίσκου. Επόμενος στόχος μας είναι να διευρυνθεί η καταγραφή και να καλύψει όλες τις τοπικές αγορές της Αθήνας και, γιατί όχι, όλης της χώρας».
Ο πρύτανης του ΟΠΑ Δημήτρης Μπουραντώνης, είπε: «Η στρατηγική σημασία της έρευνας θα βοηθήσει στην κατανόηση των αλλαγών της αγοράς και αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για τις στρατηγικές αποφάσεις προσαρμογής στην σύγχρονη οικονομία των επιχειρήσεων λιανικής και χονδρικής πώλησης προϊόντων και υπηρεσιών».
Αναμονή επενδυτικών κινήσεων
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, πολλά ακίνητα παραμένουν κλειστά σε κτίρια με ιδιοκτησιακές εκκρεμότητες ή αναμένοντας τις κινήσεις των επενδυτών, ενώ η διάσωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και της φυσιογνωμίας του ιστορικού κέντρου περνάει μέσα από την οικονομική αναβίωση του.
Το εμπόριο, όπως υπογραμμίστηκε, μπορεί να διασώσει τοπόσημο, διατηρητέα κτίρια και ιστορικές γειτονιές, «κι αυτό είναι το μόνο μοντέλο που διεθνώς έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό και βιώσιμο».
Γενικότερα, το εμπορικό κέντρο της Αθήνας συνεχίζει να είναι εμπορικό και με ευρύτατη ποικιλία καταστημάτων και θεματική εξειδίκευση σε επιμέρους οδούς.
Εμπειρία καταναλωτή
Προσφέρει μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων και αγοραστικές επιλογές από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα (malls), ενώ παράλληλα η εμπειρία του καταναλωτή εμπλουτίζεται με το μοναδικό ιστορικό βίωμα και την ατμόσφαιρα της πόλης.
Η ιστορικότητα και η βιωσιμότητα της περιοχής επιβάλλουν τη διατήρηση της εμπορικότητας σε συνδυασμό με την αρμονική ανάπτυξη άλλων χρήσεων, όπως η εστίαση και η φιλοξενία.
Γενικότερα, σύμφωνα με την έρευνα, στο εμπορικό κέντρο της Αθήνας οι δύο κυριότερες χρήσεις είναι η λιανική πώληση ειδών ένδυσης και υπόδησης (16,2%) και η παροχή υπηρεσιών εστίασης και διασκέδασης (14,4%).
Υπάρχει μεγάλη ποικιλία καταστημάτων λιανικού εμπορίου που καλύπτουν ευρύτατο φάσμα αγοραστικών αναγκών, ενώ σε ό,τι αφορά στα καταστήματα εστίασης, παρουσιάζουν βραδύτερο κύκλο ζωής από άλλες χρήσεις. Νέα καταστήματα εστίασης ανοίγουν και υφιστάμενα κλείνουν με μεγαλύτερη συχνότητα.
Ορισμένες οδοί χαρακτηρίζονται από την υψηλότερη συγκέντρωση καταστημάτων της ίδιας κατηγορίας, η εντονότερη παρουσία ορισμένων εμπορικών κλάδων προσδίδει θεματικό περιεχόμενο και ιδιαίτερο χρώμα σε οδούς του εμπορικού τριγώνου ενώ ανάλογα φαινόμενα παρατηρούνται και στις επιχειρήσεις εστίασης και ψυχαγωγίας.
Χρήσεις σε αποδρομή
Οι εμπορικές χρήσεις που εντοπίζονται να βρίσκονται σε αποδρομή είναι τα εργαστήρια αργυροχρυσοχοΐας σε Περικλέους και Κολοκοτρώνη, εργαλεία, υλικά κατασκευών, οικιακός εξοπλισμός στην οδό Αθηνάς, ενώ θεματική εμπορική περιοχή που δεν υπάρχει πλέον είναι η οδός Δραγατσανίου για τις ηλεκτρικές συσκευές και στις θεματικές εμπορικές περιοχές που επιβιώνουν είναι τα είδη κιγκαλερίας στην οδό Βίσσης, η ένδυση, υπόδηση και αξεσουάρ στην οδό Ερμού και στην Αγίου Μάρκου και η ένδυση, υπόδηση, υφάσματα, λευκά είδη στην οδό Νικίου.
Ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών με βάση την έρευνα, επισημαίνει ότι το θεματικό εμπόριο χρειάζεται κίνητρα για να διασωθεί καθώς η διάσωση των θεματικών εμπορικών περιοχών «είναι σημαντική από ιστορικής, πολιτιστικής και κοινωνικής πλευράς» ενώ υπογραμμίστηκε ότι υπάρχει διάχυση οικονομικής ωφέλειας από την λειτουργία του θεματικού εμπορίου.
Με βάση τα ευρήματα της έρευνας, προτείνεται προσοχή στους άξονες Σταδίου, Αιόλου και Αθηνάς, η εμπορική και τουριστική αξιοποίηση των εμπορικών τοποσήμων και ιστορικών κτιρίων και η ποσόστωση για τις άδειες ΚΥΕ και για την κατάληψη του δημόσιου χώρου από τραπεζοκαθίσματα.
