Ανησυχητικές ομοιότητες με την χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε το 2008 βλέπουν οι αναλυτές στην κατάρρευση της Silicon Valley Bank, της τράπεζας εταιριών υψηλής τεχνολογίας που «γεννήθηκε» πριν από τέσσερις δεκαετίες. Είναι η 16η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ και καλύπτει τις οικονομικές ανάγκες των εταιριών τεχνολογίας σε όλο τον κόσμο, προτού μια σειρά από λάθος επενδυτικές αποφάσεις οδηγήσουν στην κατάρρευσή της.
Υπάρχουν βέβαια και διαφορές σε σχέση με το 2008. Τότε, οι μηχανισμοί είχαν καθυστερήσει να αντιμετωπίσουν το θέμα, κάτι που σήμερα, με την SVB, γίνεται προσπάθεια να υπάρξουν άμεσες αντιδράσεις. Επίσης, το 2008 η πέτρα του σκανδάλου ήταν η μόχλευση με τα δομημένα ομόλογα, σήμερα είναι οι καταθέσεις.
Ο Guardian σε ένα αναλυτικό explainer που δημοσιεύει σήμερα, εξηγεί τα πώς και τα γιατί μιας «πτώχευσης» που έγινε σε 48 ώρες και αναλύει την επόμενη μέρα.
Τι έγινε με την Silicon Valley Bank και την πτώχευση;
Σύμφωνα με το έγκριτο βρετανικό μέσο, η SVB καθόλη τη διάρκεια της πανδημίας είχε μεγάλη «ζήτηση» στον τεχνολογικό τομέα. Και παρά το αρχικό σοκ το 2020, ακολούθησε γρήγορα μια «χρυσή» περίοδος για νεοφυείς επιχειρήσεις και εταιρίες τεχνολογίας, αφού οι καταναλωτές ξόδεψαν μεγάλα ποσά σε gadgets και ψηφιακές υπηρεσίες. Ορισμένες εταιρίες χρησιμοποίησαν την SVB για να κρατήσουν τα μετρητά που διέθεταν για μισθοδοσίες και άλλα επιχειρηματικά έξοδα, οδηγώντας έτσι σε εισροή καταθέσεων. Και όπως κάνουν οι τράπεζες, έτσι και η SVB επένδυσε ένα μεγάλο μέρος αυτών των καταθέσεων.
Η αντίστροφη μέτρηση της πτώχευσης ξεκίνησε όταν επένδυσε σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα με μεγάλο φάσμα ωρίμανσης -δηλαδή μακροχρόνια- συμπεριλαμβανομένων και ενυπόθηκων ομολόγων. Όμως τα ομόλογα έχουν αντίστροφη σχέση με τα επιτόκια. Δηλαδή, όταν τα επιτόκια αυξάνονται, οι τιμές των ομολόγων πέφτουν. Και όταν η Federal Reserve Bank άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια γρήγορα για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, το χαρτοφυλάκιο των ομολόγων της SVB άρχισε να χάνει σημαντική αξία.
Εάν μπορούσε να κρατήσει αυτά τα μακροχρόνια ομόλογα μέχρι να λήξουν, τότε θα έπαιρνε πίσω το κεφάλαιό της. Όμως, επειδή επιδεινώθηκαν οι οικονομικές συνθήκες τον τελευταίο χρόνο, πολλοί άρχισαν να αντλούν τις μεγάλες καταθέσεις τους.
Αδειάζοντας τα ταμεία, η SVB δεν είχε αρκετά μετρητά, και άρχισε να πουλά τα ομόλογα που κατείχε με μεγάλες απώλειες όμως. Και κάπως έτσι, επενδυτές και πελάτες της άρχισαν να τρομάζουν, οδηγώντας μέσα σε 48 ώρες στα αποτελέσματα που βλέπουμε σήμερα.
Το μεγάλο bank run της Silicon Valley Bank
Τα προβλήματα της SVB πηγάζουν από προηγούμενες επενδυτικές της αποφάσεις, όμως η πτωτική της πορεία ξεκίνησε στις 8 Μαρτίου, όταν ανακοίνωσε αύξηση κεφαλαίου 1,75 δισ. δολαρίων. Ουσιαστικά, είπε στους επενδυτές της ότι έπρεπε να καλύψουν την «τρύπα» που έχει προκληθεί από την πώληση του ζημιογόνου χαρτοφυλακίου ομολόγων.
«Ξαφνικά όλοι ανησύχησαν ότι η τράπεζα είχε έλλειψη κεφαλαίων», εξηγεί στον Guardian ο Fariborz Moshirian, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας και διευθυντής του Institute of Global Finance.
Όταν αποκαλύφθηκαν τα βαθιά οικονομικά προβλήματα της τράπεζας, οι πελάτες της άρχισαν να αποσύρουν χρήματα μαζικά.
Σε αντίθεση με μια τράπεζα λιανικής που εξυπηρετεί επιχειρήσεις και νοικοκυριά, οι πελάτες της SVB είχαν πολύ μεγαλύτερους λογαριασμούς. Άρα το λεγόμενο «bank run» που μάθαμε από το 2008 ήταν πολύ γρήγορο και άμεσο.
Δύο ημέρες αφότου ανακοίνωσε ότι θα αντλήσει κεφάλαια, η εταιρεία των 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατέρρευσε, σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη τραπεζική πτώχευση στις ΗΠΑ μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Βάρεσε «κανόνι» και η Signature Bank μετά τη Silicon Valley Bank
Παρά τις κινήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης, ωστόσο, κατέρρευσε και η Signature Bank. Οι υπεύθυνοι για την πτώχευση της Silicon Valley Bank και της Signature Bank «θα λογοδοτήσουν», δεσμεύθηκε χθες Κυριακή ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν.
«Δεσμεύομαι σθεναρά ότι οι υπεύθυνοι για αυτό το χάλι θα λογοδοτήσουν πλήρως και ότι θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για να ενισχυθεί η εποπτεία και η ρύθμιση των μεγαλύτερων τραπεζών ώστε να μην ξαναβρεθούμε σε αυτή τη θέση», τόνισε ο κ. Μπάιντεν σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του.
«Ο αμερικανικός λαός και οι αμερικανικές επιχειρήσεις μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη πως οι αποταμιεύσεις τους θα είναι εκεί όταν τις χρειάζονται», διαβεβαίωσε ο αμερικανός πρόεδρος.
Είναι αυτή η αρχή μιας νέας τραπεζικής κρίσης;
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι ανησυχίες ήταν άμεσες, όμως φαίνεται προς το παρόν πως γρήγορη απάντηση της κυβέρνησης των ΗΠΑ για την εγγύηση όλων των καταθέσεων των πελατών των τραπεζών, περιόρισε τα προβλήματα.
Η αμερικανική κυβέρνηση, με πιο απλά λόγια, εγγυήθηκε τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στο σύνολο των καταθέσεων όλοι οι πελάτες της υπό εκκαθάριση Silicon Valley Bank. Αν δεν εφαρμοστεί αυτή η εγγύηση, οι κάτοχοι λογαριασμών της SVB δεν θα μπορούσαν -για παράδειγμα- να πληρώσουν τις μισθοδοσίες των υπαλλήλων τους, προκαλώντας τρομακτικούς κραδασμούς στην οικονομία.
Οι κυβερνήσεις και οι ρυθμιστικές αρχές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας, κάνουν τώρα ελέγχους για τη δική τους έκθεση στην κατάρρευση της SVB.
Το πιο μακροπρόθεσμο ερώτημα είναι εάν η «ευαισθησία» της SVB στην αύξηση των επιτοκίων θα υπάρχει και σε άλλες τράπεζες λόγω της πτώσης των τιμών των ομολόγων.
