Του Μιχάλη Ψύλου
Έρχεται ο …Τραμπ ! Με αυτό τον φόβο κοιμούνται και ξυπνούν πλέον οι περισσότερες πολιτικές και οικονομικές ελίτ στην Ευρώπη.
Το σημαντικό προβάδισμα του Ντόναλντ Τραμπ έναντι του Τζο Μπάιντεν στις δημοσκοπήσεις- σε συνδυασμό με τα σοβαρά θέματα υγείας του Αμερικανού προέδρου-θεωρείται κακός οιωνός για την Ευρώπη.
Σε σύγκριση με το 2016 άλλωστε,όταν ο Τραμπ νίκησε στις εκλογές την Χίλαρι Κλίντον, πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Στη μέση δεν υπάρχουν μόνο οι επιπτώσεις του Covid, αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία ,οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και η επιβράδυνση της οικονομίας της ευρωζώνης.
Το Bloomberg αποκάλυψε ήδη ότι 10 μήνες πριν τις αμερικανικές εκλογές, η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται ήδη και σχεδιάζει για το πώς θα απαντήσει στον εμπορικό πόλεμο των ΗΠΑ σε περίπτωση νίκης του Τραμπ.
«Οι εμπορικοί πόλεμοι είναι καλοί και κερδίζονται εύκολα», προειδοποίησε πολλές φορές μέχρι τώρα ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος.
Η ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Το εμπορικό πλεόνασμα της Ευρώπης με τις Ηνωμένες Πολιτείες ξεπερνά τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το «δακτυλίδι»
Ο Τραμπ ήδη συζητά το σχέδιο με τους συμβούλους του για τη δημιουργία ενός «δαχτυλιδιού γύρω από την αμερικανική οικονομία».
Σύμφωνα με το Bloomberg, η ομάδα του Τραμπ,εξετάζει μια σειρά τιμωρητικών μέτρων που περιλαμβάνουν δασμούς 10% στις εισαγωγές.Μέχρι τώρα, ο αμερικανικός μέσος όρος ήταν 3,4% .
Ο Τραμπ σχεδιάζει επίσης αντίποινα για τους υψηλούς ευρωπαϊκούς φόρους στις ψηφιακές υπηρεσίες που έμμεσα στοχεύουν τους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς.
Το εμπορικό έλλειμμα με την ΕΕ δεν αφορά βέβαια μόνο τη ρεπουμπλικανική πλευρά. Το «Green New Deal» του Μπάιντεν έχει κριθεί στην Ευρώπη ως μέρος ενός εμπορικού πολέμου στον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προσφέρει γενναιόδωρα φορολογικά κίνητρα ύψους 400 δις ,για να δελεάσουν τις εταιρείες να μεταφέρουν την παραγωγή τους σε αμερικανικό έδαφος.
Ο Τραμπ φαίνεται όμως να βιάζεται περισσότερο να εξισορροπήσει τις εμπορικές σχέσεις με την ΕΕ.
Εμπορικός πόλεμος
Για την Ευρώπη, η διεξαγωγή ενός ανοικτού εμπορικού πολέμου με τις Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν πολύ πιο περίπλοκη και επώδυνη.
Οποιαδήποτε ευρωπαϊκή προσπάθεια να παρακάμψει τα προβλήματα του ανταγωνισμού -για παράδειγμα με την υποτίμηση του ευρώ-θα οδηγούσε σε αναζωπύρωση του πληθωρισμού. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση της ζήτησης για ευρωπαϊκά προϊόντα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, γενικότερα, διαθέτουν τεράστιους φυσικούς πόρους που η Ευρώπη δεν έχει και δεν μπορεί ποτέ να έχει.
Η Ευρώπη, για παράδειγμα, εξαρτάται πλέον από τις εισαγωγές αμερικανικού LNG αφού έκλεισαν οι αγωγοί με τη Ρωσία. Αλλά και το αέριο από το Κατάρ και τη Μέση Ανατολή δεν φαίνεται πλέον πολύ ασφαλής υπόθεση, γιατί πρέπει να περάσει με πλοία από το στενό του Ορμούζ και μετά την Ερυθρά Θάλασσα ή να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής.
Τις τελευταίες δεκαετίες, το ευρωπαϊκό μοντέλο ανάπτυξης βασίστηκε, μεταξύ άλλων, στη ζήτηση από την Κίνα και τις ΗΠΑ και τη φθηνή ενέργεια από τη Ρωσία. Και τώρα η ΕΕ βλέπει τον κίνδυνο να έρθει αντιμέτωπη και με τις τρεις αυτές μεγάλες δυνάμεις.
Η Κίνα πλημμυρίζει την παγκόσμια αγορά με ηλεκτρικά αυτοκίνητα, οι προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου έχουν σε μεγάλο βαθμό σταματήσει και υπάρχει ο κίνδυνος μιας νέας προεδρίας Τραμπ. Τα τρία κακά της μοίρας της Ευρώπης ,δηλαδή.
Ταυτόχρονα, ο Τραμπ σχεδιάζει να μειώσει ή και να τερματίσει την εμπλοκή των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Τα τρία κακά
Σε αυτή την ασταθή κατάσταση, παραμένει βέβαιο ότι οι γεωπολιτικές σχέσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων ΗΠΑ, Κίνας και ΕΕ θα διαμορφώσουν την παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Η πιθανή κλιμάκωση του ανταγωνισμού μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, είτε με τη μορφή στρατιωτικής αντιπαράθεσης με την Ταϊβάν είτε με συνεχείς οικονομικές κυρώσεις, ελλοχεύει τον κίνδυνο να βυθίσει ακόμη περισσότερο την Ευρώπη στην άβυσσο…
Η Ευρώπη θα πρέπει να ανακτήσει κάθε πιθανό περιθώριο ευελιξίας βοηθώντας να «σβήσουν» οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία. Ωστόσο, αυτή δεν φαίνεται να είναι η προοπτική των ηγετών της ΕΕ.
Για παράδειγμα, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να πιέσει ώστε να ενισχυθεί η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο. Και άλλο πόλεμο δηλαδή. Εθελοτυφλίας το ανάγνωσμα, για τον καγκελάριο! «Τα μηδέν ωφελούντα μη πόνει μάτην» -Μη ματαιοπονείς για αυτά που δεν ωφελούν σε τίποτα, όπως λέει ο Αισχύλος στον Προμηθέα Δεσμώτη…
