Του Μιχάλη Ψύλου
Από ρεκόρ σε ρεκόρ κινούνται οι αμερικανικές εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ευρώπη, καθώς η Γηραιά Ήπειρος προσπαθεί να αντικαταστήσει το αέριο που εισήγαγε με αγωγούς από τη Ρωσία, πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, των οποίων το υπέδαφος είναι γεμάτο σχιστολιθικό φυσικό αέριο, το έχουν καταλάβει καλά. Απόδειξη: από τότε που η Μόσχα εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 έχουν απογειωθεί οι αμερικανικές εξαγωγές LNG στο οποίο βασίζεται μαζικά η Γηραιά Ήπειρος για τη διαχείριση της οικονομίας της.
Το 2023, η Ευρώπη παρέμεινε ο κύριος προορισμός για τις εξαγωγές αμερικανικού LNG με 5,43 εκατομμύρια τόνους να αποστέλλονται μόνο τον Δεκέμβριο (περίπου 7,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα). Η αύξηση εξηγείται επίσης από την πλήρη επιστροφή σε λειτουργία του εργοστασίου εξαγωγής LNG του Freeport, στο Τέξας, που είχε καταστραφεί από πυρκαγιά το καλοκαίρι του 2022.«Τα τελευταία δύο χρόνια, οι ετήσιες εισαγωγές LNG από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Ευρώπη, υπερδιπλασιάζονται», τονίζουν στη «Ν» ευρωπαϊκές πηγές. «Το 2022, η ΕΕ εισήγαγε 56,4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG από τις Ηνωμένες Πολιτείες, έναντι 22,3 δισεκατομμυρίων κυβικών, το 2021»
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες
Συνολικά, οι αμερικανικές εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2023, σε σημείο να εκθρονίσουν το Κατάρ, παγκοσμίως. Κάπου 88,9 εκατομμύρια τόνοι (122 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) αμερικανικού LNG πωλούνται εκτός της εγχώριας αγοράς, καταγράφοντας αύξηση 14,7% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Μόνο τον Δεκέμβριο, 8,6 εκατομμύρια τόνοι εξήχθησαν από τους αμερικανικούς τερματικούς σταθμούς, ή περίπου το 12% της παραγωγής φυσικού αερίου της χώρας ,για τον μήνα.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες υποστηρίζουν αυτή τη στρατηγική. Η TotalEnergies, ο κορυφαίος εξαγωγέας αμερικανικού LNG στον κόσμο και ο κορυφαίος εισαγωγέας LNG στην Ευρώπη, ανακοίνωσε ότι ενώνει τις δυνάμεις της με την αμερικανική NextDecade και την Global Infrastructure Partners για να επενδύσουν στο τερματικό έργο του Ρίο Γκράντε, ένα εργοστάσιο υγροποίησης σχιστολιθικού αερίου στο Τέξας.
Η Engie ανακοίνωσε επίσης την πρόθεσή της να αγοράζει 1,75 εκατομμύρια τόνους ετησίως υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από την NextDecade ως το 2041.
Το Ρωσικό LNG
Ήδη το 2022, η ζήτηση για υγροποιημένο αέριο από την Ευρώπη είχε εκτιναχθεί κατά 153% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, με κύριους προμηθευτές τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και μετά τη Ρωσία. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, το αμερικανικό LNG αυξήθηκε στη συνέχεια από 5% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου της ΕΕ σε 20%, στο διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου 2022 και μέσα Φεβρουαρίου 2023. Αντίθετα, το μερίδιο του υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Ρωσία μειώθηκε από 40% σε 10%, κατά την ίδια περίοδο.
Η Μόσχα δεν έχει πει βέβαια την τελευταία της λέξη. Οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου που μεταφέρεται με πλοία από τη Ρωσία αυξήθηκαν κατά 41% μεταξύ Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου 2023 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021, αποκάλυψε δεξαμενή σκέψης IEEFA (Institute for Energy Economics).
Η Ρωσία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός LNG στον κόσμο μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και την Αυστραλία και στοχεύει να αυξήσει το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά από το σημερινό 8% κατά ένα πέμπτο, τριπλασιάζοντας την παραγωγή της σε πάνω από 100 εκατομμύρια τόνους έως το 2035.
Η Μόσχα κατάφερε βέβαια να ανακατευθύνει με επιτυχία τις εξαγωγές πετρελαίου της, που κάποτε προορίζονταν για τη Δυτική Ευρώπη, στην Κίνα και την Ινδία παρά τις κυρώσεις, αλλά οι περιορισμοί στις εξαγωγές LNG έχουν αρνητικό αντίκτυπο. Οι προσπάθειες της Ρωσίας να ανακατευθύνει τις πωλήσεις φυσικού αερίου της στην Κίνα είχαν μέχρι στιγμής περιορισμένη επιτυχία, καθώς οι μακροχρόνιες συζητήσεις για υπερδιπλασιασμό των πωλήσεων φυσικού αερίου στη χώρα μέσω του σχεδιαζόμενου αγωγού Power of Siberia 2, δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε τελική συμφωνία.
Διαβάστε οπωσδήποτε: Γερμανικά ΜΜΕ: Οι επενδυτές στρέφονται στις ελληνικές μετοχές
Αμερικανικές κυρώσεις
Οι Αμερικανοί επιδιώκουν να ματαιώσουν τις ρωσικές φιλοδοξίες και στις αρχές Νοεμβρίου, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε κυρώσεις κατά του ρωσικού εργοστασίου υγροποίησης LNG Arctic LNG 2, εμποδίζοντας τις χώρες της Ευρώπης και της Ασίας να αγοράσουν από εκεί αέριο.
Το Arctic LNG 2 βρίσκεται στη χερσόνησο Γκαϊντάν, που εκτείνεται βόρεια της Σιβηρίας στη Θάλασσα Κάρα. Η Novatek, η οποία έχει καθιερωθεί ως εναλλακτική λύση έναντι της Gazprom, έχει μερίδιο 60% στο έργο. Στο πρότζεκτ μετέχουν οι κρατικές εταιρείες πετρελαίου της Κίνας CNOOC και η China National Petroleum Corp (CNPC) έχουν η καθεμία μερίδιο 10%. Το ίδιο μερίδιο είχαν η γαλλική TotalEnergies και μια κοινοπραξία των ιαπωνικών Mitsui και JOGMEC. Φοβούμενοι τις κυρώσεις, οι ξένοι μέτοχοι ανέστειλαν τη συμμετοχή τους στο έργο και παραιτήθηκαν από την ευθύνη τους για τη χρηματοδότηση και τις συμβάσεις ανάληψης του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής, ανέφερε πρόσφατα η ρωσική εφημερίδα Kommersant.
Ορισμένες δυτικές εταιρείες που διαθέτουν τεχνογνωσία έχουν εγκαταλείψει τη Ρωσία λόγω της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Ο γαλλικός όμιλος Gaztransport & Technigaz (GTT) ανέστειλε τη σύμβασή του με τη ρωσική ναυπηγική εταιρεία Zvezda για 15 παγοθραυστικά δεξαμενόπλοια υγροποιημένου φυσικού αερίου, τον Ιανουάριο του 2023. Η νοτιοκορεάτικη ναυπηγική εταιρεία Samsung Heavy Industries (SHI) διέκοψε την παραγωγή εξοπλισμού για 10 από τα 15 πλοία μεταφοράς LNG της Αρκτικής με συμβόλαιο με τη Zvezda, ανέφερε το Reuters. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει επίσημη ακύρωση της σύμβασης, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος της Samsung. Σύμφωνα με το Bloomberg πάντως, η Novatek ξεκίνησε την παραγωγή της στο έργο της Arctic LNG 2 παρά τις αμερικανικές κυρώσεις και οι πρώτες αποστολές από την έργο αναμένονται το πρώτο τρίμηνο του 2024.
