Μετά τους καταστροφικούς σεισμούς με επίκεντρο το Καχραμανμαράς της Τουρκίας, κυβερνητικοί κύκλοι, άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο για αναβολή των εκλογών, που ανακοινώθηκαν για τις 14 Μαΐου, αλλά δεν πρόλαβαν προκηρυχθούν.
Παρότι από επίσημα χείλη δεν έχει τεθεί θέμα αναβολής των εκλογών, η συζήτηση που έχει ξεκινήσει μετά τους σεισμούς, βρίσκει την αντιπολίτευση απέναντι σε μια τέτοια προσπάθεια.
Οι επικρίσεις κατά της κυβέρνησης έχουν αυξηθεί τόσο μεταξύ των κατοίκων της περιοχής όσο και σε ολόκληρη τη χώρα σχετικά με την έλλειψη ετοιμότητας των κρατικών θεσμών για τη μεγάλη καταστροφή στην περιοχή όπου ζουν περίπου 13 εκατομμύρια άνθρωποι ή την ανεπάρκεια των προσπαθειών διάσωσης, μία εβδομάδα μετά τον σεισμό.
Έτσι οι εκλογές του 2023 και οι επιπτώσεις τους στα κυβερνώντα κόμματα απέκτησαν σημασία. Όμως ακόμη και πριν από τον σεισμό, υπήρχαν σχόλια ότι η δημοτικότητα του Ερντογάν είχε πληγεί λόγω της μείωσης των επιπέδων ευημερίας τα τελευταία 10 χρόνια της 20ετούς διακυβέρνησης του προέδρου του AKP.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, γνωστά ως «τραπέζι των έξι», λέγεται ότι είδαν την ισχύ τους να μειώνεται έναντι του Ερντογάν στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, όχι μόνο επειδή έδωσε μεγάλες οικονομικές παροχές αλλά γιατί δεν είχαν επιλέξει κοινό υποψήφιο ακόμα.
Μετά το σεισμό όμως η ατζέντα άλλαξε. Η προσοχή στράφηκε στο τι δεν μπόρεσε να κάνει η κυβέρνηση και αν αυτά που έκανε ήταν επαρκή και όχι στην αντιπολίτευση.
Η περιοχή που χτυπήθηκε από τους σεισμούς με τις 10 επαρχίες το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ και ο εταίρος του στη συμμαχία ΜΗΡ σημείωσαν πολύ καλές επιδόσεις στις τελευταίες βουλευτικές και προεδρικές εκλογές τον Ιούνιο του 2018.
Στις προεδρικές εκλογές, ο Ερντογάν έλαβε το 55% των ψήφων σε αυτές τις 10 επαρχίες, μια επίδοση που ήταν σαφώς καλύτερη από ό,τι στην υπόλοιπη χώρα όπου έλαβε το 52% των ψήφων.
Στις βουλευτικές εκλογές, το AKP έλαβε το 43% των ψήφων και η συμμαχία AKP και MHP το 55% των ψήφων στις 10 επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό. Σε ότι αφορά τις κοινοβουλευτικές έδρες, η συμμαχία σημείωσε ακόμη καλύτερες επιδόσεις από ό,τι δείχνει το ποσοστό ψήφων της, κερδίζοντας 56 από τις 91 έδρες που κατανέμονται στις 10 επαρχίες.
Με το φόβο να χαθεί αυτό το πολύ σημαντικό κομμάτι των ψηφοφόρων στις επερχόμενες εκλογές, λόγω των σεισμών, το ΑΚΡ φροντίζει να χτίσει ένα νέο αφήγημα που στο επίκεντρο του είναι η αναβολή των προγραμματισμένων εκλογών.
Σύμφωνα με αξιωματούχο του ΑΚΡ που επικαλείται το Reuters η οργάνωση του κόμματος δεν βρίσκεται σε περίοδο που να μπορεί να μιλήσει για τις εκλογές με τους πολίτες, σημειώνοντας ότι «φανταστείτε να πάτε στην Ούρφα, στο Χατάι και σε άλλες πόλεις για να οργανώσετε εκλογές, είναι αυτό δυνατόν; Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης είναι προφανής, το Κοινοβούλιο θα πρέπει επίσης να την υποστηρίξει. Θα πρέπει να υπάρξει κάποια αναβολή».
Ο ίδιος αξιωματούχος σημείωσε ότι θα μπορούσε να βρεθεί ένας κοινός τόπος (με τα κόμματα της αντιπολίτευσης) για το πότε θα διεξαχθούν οι εκλογές, προσθέτοντας ότι «ο Νοέμβριος φαίνεται να είναι ο πιο λογικός χρόνος».
Ο Νοέμβριος εξάλλου συμπίπτει με την συμπλήρωση έξι μηνών από τις 14 Μαΐου, μια από τις προτάσεις που ακούγονται για εξάμηνη αναβολή των εκλογών λόγω του σεισμού.
Η αλήθεια είναι ότι το αφήγημα που στήνεται για την αναβολή των εκλογών, έχει σημεία αλήθειας. Αντικειμενικά το φυσικό περιβάλλον στις σεισμόπληκτες περιοχές δεν είναι κατάλληλο για εκλογές, με τα περισσότερα κτήρια χτυπημένα από τους σεισμούς να μην παρέχουν ασφάλεια για να στηθούν κάλπες ή να διεξαχθούν εκλογές σε μια περιοχή που έχει εν μέρει «εκκενωθεί» από το από το φόβο των μετασεισμών αλλά και την απουσία σπιτιών. Βέβαια οι τρεις μήνες είναι αρκετός χρόνος για να οργανωθούν τα όποια προβλήματα, αλλά τίποτα δεν είναι σίγουρο με την μετασεισμική δραστηριότητα.
Πάντως αξιωματούχοι του ΑΚΡ, θεωρούν δεδομένο ότι η κυβέρνηση θα χάσει ψήφους γι’ αυτό θεωρούν ως ωφέλιμο να αναβληθούν οι εκλογές για τον Νοέμβριο. Έτσι επιχειρείται να υπάρξει συνάντηση μεταξύ του Ερντογάν και του εταίρου του Μπαχτσελί.
Την αναβολή των εκλογών ζήτησε και ο πρώην Πρόεδρος της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης Μπουλέντ Αρίντς, ένας από τους ιδρυτές του ΑΚΡ, με ανάρτηση του στο Twitter γράφοντας ότι «οι εκλογές πρέπει να αναβληθούν επειγόντως, ώστε η κρατική γραφειοκρατία να επικεντρωθεί στην επούλωση των πληγών των πολιτών μας».
Η συζήτηση γύρω από την αναβολή των εκλογών από το κυβερνών κόμμα, έφερε αντίδραση από την αντιπολίτευση, που θεωρεί αντισυνταγματική εκτροπή την αναβολή.
Ο πρόεδρος του CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δήλωσε στο Yetkin Report ότι το αίτημα του AKP για αναβολή των εκλογών της 18ης Ιουνίου βασίζεται στη βούληση να αποφευχθούν οι εκλογές, προσθέτοντας ότι σύμφωνα με το σύνταγμα, οι εκλογές μπορούν να αναβληθούν μόνο σε περίπτωση πολέμου.
«Εφόσον δεν υπάρχει πόλεμος, οι εκλογές δεν μπορούν να αναβληθούν», δήλωσε ο Κιλιτσντάρογλου.
Το άρθρο 78 του Συντάγματος είναι ξεκάθαρο για το πότε επιτρέπεται η αναβολή των εκλογών: «Εάν δεν είναι δυνατόν να διεξαχθούν νέες εκλογές λόγω πολέμου, η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας μπορεί να αποφασίσει την αναβολή των εκλογών για ένα έτος. Εάν ο λόγος της αναβολής δεν έχει εκλείψει, η διαδικασία αυτή μπορεί να επαναληφθεί σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην απόφαση αναβολής.»
Ο Κιλιτσντάρογλου δήλωσε επίσης ότι ο νόμος δεν μπορεί να εφαρμοστεί a la carte σε οποιοδήποτε πρόσωπο, ομάδα ή τάξη, τονίζοντας ότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι να οριστεί ημερομηνία εκλογών το συντομότερο δυνατό.
Αξιωματούχος του κόμματος IYI, ο οποίος έδωσε συνέντευξη στο Reuters, δήλωσε ότι δεν υπήρξε συζήτηση των κομμάτων της αντιπολίτευσης προσθέτοντας ότι «Υπάρχει ένας πολύ σοβαρός σεισμός, οι πληγές πρέπει να επουλωθούν. Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να εξετάσει την κατάσταση και να επιχειρήσει αναβολή. Εμείς, ως εξαμελές συμβούλιο, δεν έχουμε ακόμη αξιολογήσει την κατάσταση… Αλλά δεν υπάρχει νομική βάση για μια προσπάθεια αναβολής».
Σε ότι αφορά το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (ΑΕΣ) και τα «περίεργα» που ακούγονται για αναβολή των εκλογών το στέλεχος του IYI δήλωσε ότι «εάν το ΑΕΣ επιχειρήσει κάτι τόσο περίεργο, θα βρεθεί μια μέρα ενώπιον της δικαιοσύνης. Δεν μπορώ καν να φανταστώ ότι κάποιο μέλος του ΑΕΣ θα έλεγε ΟΚ σε μια τέτοια πρωτοβουλία».
Ο εκπρόσωπος του κόμματος DEVA, Ιντρίς Σαχίν ο οποίος είναι στο ίδιο μήκος κύματος δήλωσε ότι, «ούτε το ΑΕΣ ούτε ο κ. Πρόεδρος μπορούν να αναβάλουν τις εκλογές. Όσο υπάρχει σύνταγμα, η βούληση της ΑΕΣ ή οποιασδήποτε άλλης οργάνωσης δεν έχει καμία ισχύ».
