Μετά τη νίκη του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, ο υπουργός Γεωργίας της Γερμανίας, Τζεμ Εζντεμίρ, απαίτησε από τη γερμανική κυβέρνηση να αλλάξει την πολιτική της απέναντι στην Τουρκία. «Είδαμε στις συναλλαγές μας με τον Πούτιν τι συμβαίνει όταν επιλέγει κανείς να ωραιοποιήσει μια κατάσταση», είπε ο τουρκικής καταγωγής πολιτικός των Πρασίνων, προειδοποιώντας για άνοδο του τουρκικού εθνικισμού και φονταμενταλισμού στη Γερμανία.
Ο υπουργός επέκρινε επίσης τους Τούρκους της Γερμανίας που πανηγύρισαν τη νίκη του Ερντογάν, κάποιου δηλαδή που «μετατρέπει τη χώρα σε ένα είδος ανοιχτής φυλακής, ενώ την ίδια στιγμή αυτοί απολαμβάνουν τα οφέλη της φιλελεύθερης δημοκρατίας εδώ».
Πόσοι στηρίζουν τον Ερντογάν;
Από την άλλη πλευρά, ο Γκεκάι Σοφούογλου, πρόεδρος της Τουρκικής Κοινότητας στη Γερμανία, προειδοποίησε κατά της γενικής επίθεσης στους ψηφοφόρους. Σε συνέντευξή του στην DW, είπε ότι στη Γερμανία ζουν συνολικά περίπου τρία εκατομμύρια Τούρκοι. Από αυτούς, περίπου 500.000 ψήφισαν τον Ερντογάν. Σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των Τούρκων της Γερμανίας, αυτό είναι μόνο περίπου το 17%.
Τούρκοι γιορτάζουν τη νίκη του Ερντογάν στο ΒερολίνοΤούρκοι γιορτάζουν τη νίκη του Ερντογάν στο Βερολίνο
Πάνω από το 65% συγκέντρωσε ο Ερντογάν μεταξύ των Τούρκων της ΓερμανίαςΕικόνα: Erbil Basay/AA/picture alliance
Πάντως, ο Κεμάλ Μποζάι, καθηγητής στο Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης της Ριζοσπαστικοποίησης στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών της Κολωνίας, διαφωνεί με την ανάγνωση των στατιστικών, καθώς παραμένει γεγονός ότιπάνω από το 65% των εκλογέων που είχαν δικαίωμα ψήφου και συμμετείχαν στις εκλογές ψήφισαν τον Ερντογάν. Ο Μποζάι προσθέτει δε ότι μέρος του εκλογικού σώματος ψήφισε επίσης το υπερεθνικιστικό κόμμα MHP στις βουλευτικές εκλογές, έναν σημαντικό σύμμαχο του Ερντογάν. Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Γραφείο Προστασίας του Συντάγματος, πρόκειται για την οργάνωση από την οποία προέκυψαν οι δεξιοί εθνικιστές Γκρίζοι Λύκοι.
Κατά τον Μποζάι, δεν πρέπει να αγνοηθεί το ότι η συντηρητική, εθνικιστική και ακραία θρησκευτική επιρροή μεταξύ των πολιτών τουρκικής καταγωγής αυξάνεται. Ακόμη, τονίζει πως υπάρχουν πολλές οργανώσεις που ενισχύουν αυτήν την επιρροή, όπως η Ένωση Διεθνών Δημοκρατών (UID), που πρόσκειται στο κυβερνών AKP, η Τουρκική Ισλαμική Ένωση του Ιδρύματος Θρησκείας (DITIB), η Ισλαμική Κοινότητα Millî Görüs (IGMG) και η Ομοσπονδία Τουρκικών Δημοκρατικών Ιδεαλιστικών Συλλόγων (ADÜTDF), που θεωρείται «ομάδα των Γκρίζων Λύκων».
Παρεμπόδιση της ενσωμάτωσης με εντολή του ΑΚΡ
Ψηφοφόρος στο Τουρκικό Προξενείο του ΧιρτΨηφοφόρος στο Τουρκικό Προξενείο του Χιρτ
Ψηφοφόρος στο Τουρκικό Προξενείο του ΧιρτΕικόνα: Rolf Vennenbernd/dpa/picture alliance
Η UID αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη οργάνωση προώθησης των συμφερόντων του AKP, διαθέτοντας 15 περιφερειακές ενώσεις σε εθνικό επίπεδο, στις οποίες ανήκουν πολλές τοπικές ενώσεις. Όπως εξηγεί ο Μποζάι, το πρόβλημα δεν έγκειται τόσο στο ότι τέτοιες οργανώσεις-ομπρέλες λειτουργούν ως βάση για την προεκλογική εκστρατεία του ΑΚΡ, όσο στην προώθηση ακροδεξιών, υπερεθνικιστικών και ακραίων θρησκευτικών θέσεων και αντιδημοκρατικών συμπεριφορών.
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος, προωθείται μία πολιτική παρεμπόδισης της ενσωμάτωσης της τουρκικής διασποράς. Ένα ουσιαστικό μέρος αυτής της πολιτικής συνίσταται στη συνεχή επισήμανση υποτιθέμενων ή πραγματικών περιπτώσεων ρατσισμού, ισλαμοφοβίας και εχθρότητας προς την Τουρκία στη γερμανική κοινωνία και το γερμανικό κράτος, μέσω πολλών διαφορετικών διαύλων. Σε αντιπαραβολή με τα ανωτέρω, τονίζεται η υπόληψη και η μεγάλη σημασία της κοινότητας που ζει στη Γερμανία για την τουρκική κυβέρνηση και προωθούνται οι αφηγήσεις της τουρκικής κυβέρνησης.
Σύμφωνα με τα δικά της στοιχεία, η UID διεξήγαγε την προεκλογική εκστρατεία μαζί με το Κέντρο Συντονισμού του ΑΚΡ για τις εκλογές στο εξωτερικό. Τον τελευταίο χρόνο, σχημάτισαν από κοινού 750 αντιπροσωπείες σε 180 περιοχές σε όλο τον κόσμο, κινητοποιώντας για την εκστρατεία 15.000 εκλογικούς υπαλλήλους και περισσότερους από 30.000 εθελοντές. Φωτογραφίες πιστοποιούν πως έκαναν κατ’ οίκον επισκέψεις, μοίραζαν φυλλάδια και δώρα και οδηγούσαν τους ψηφοφόρους στα εκλογικά κέντρα. Οι εκπρόσωποι του UID επισκέφθηκαν επίσης τα εκλογικά τμήματα και τη νύχτα των εκλογών παρακολουθούσαν τους βοηθούς που καταμετρούσαν τις ψήφους στην Άγκυρα.
Σημαντικός ο ρόλος των θρησκευτικών ενώσεων
Το κεντρικό τζαμί της DITIB στην ΚολωνίαΤο κεντρικό τζαμί της DITIB στην Κολωνία
Το κεντρικό τζαμί της DITIB στην ΚολωνίαΕικόνα: Christoph Hardt/Geisler-Fotopres/picture alliance
Οι ενώσεις τζαμιών έχουν επίσης επικριθεί πολλάκις για εκστρατεία υπέρ της τουρκικής κυβέρνησης. Και αυτή τη φορά, είναι κυρίως η DITIB και η IGMG που δέχονται κριτική. Η μουσουλμανική οργάνωση-ομπρέλα DITIB απορρίπτει τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας πως δεν ανέχεται προεκλογικές εκδηλώσεις και διαφημίσεις κομμάτων στις κοινότητές της. Από την άλλη πλευρά, δεν σχολιάζει την κυβερνητική προπαγάνδα ορισμένων ιμάμηδων.
Σχεδόν όλοι οι ιμάμηδες που διορίζονται στα τουρκικά τζαμιά αποστέλλονται από την Άγκυρα, ως Τούρκοι δημόσιοι υπάλληλοι που πληρώνονται από τη θρησκευτική αρχή Diyanet, η οποία ελέγχεται από τον Ερντογάν. Ο Γερμανός υπουργός Τζεμ Εζντεμίρ φοβάται μάλιστα ότι οι επόμενοι ιμάμηδες που θα σταλούν στη Γερμανία θα μπορούσαν να είναι ακόμη πιο εθνικιστές και φονταμενταλιστές, καθώς ο Ερντογάν επικράτησε στις εκλογές και έχει επεκτείνει τη συμμαχία του με εθνικιστές, ισλαμιστές και αντισημίτες συμμάχους.
Ο Μποζάι συμμερίζεται αυτήν την ανησυχία. «Ειδικότερα εδώ, χρειαζόμαστε μια πολιτική ενεργού συμμετοχής που να μαζεύει τους νέους τουρκικής καταγωγής και να τους εντάσσει στις κοινωνικές δομές», λέει. Είναι σημαντικό οι ακροδεξιές, ισλαμιστικές και αντισημιτικές τουρκικές οργανώσεις να απομακρυνθούν από τις δημοκρατικές διαδικασίες. Ωστόσο, αυτό θα ήταν εφικτό μονάχα εάν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ακολουθούσε μια ενεργό πολιτική αναγνώρισης και ενσωμάτωνε τους νέους από νωρίς, καταλήγει ο Μποζάι.
