Από τις αναγνωστικές συνήθειες πελατών της συσκευής Kindle μέχρι τα καθημερινά ψώνια συνδρομητών της υπηρεσίας Prime, η Amazon έχει τελειοποιήσει την τέχνη της παρακολούθησης. Το λογισμικό είναι τόσο καλό στο να προβλέπει προτιμήσεις των χρηστών, σε σημείο που άλλες εταιρείες μπορούν να αγοράσουν τον αλγόριθμο της υπηρεσίας Amazon Forecast, ένα εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για την ανάλυση επιχειρηματικών μετρήσεων. Ωστόσο δεν σταματάει εκεί. Από τότε που δημιουργήθηκε ο τεχνολογικός τιτάνας έχει αγοράσει πάνω από 100 εταιρείες. Αυτές οι εταιρείες του επιτρέπουν να λαμβάνει περισσότερα δεδομένα χρηστών, για να ενημερώνει το μοντέλο προβλέψεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο εικονικός βοηθός της Amazon, η Alexa, η οποία εάν της ζητήσεις να κάνει κράτηση εισιτηρίων για το σινεμά, θα σε ρωτήσει εάν επιθυμείς και κράτηση για δείπνο ή να σου καλέσει ένα Uber.
Ο Σιμόν Ντάβιντ Χίρσμπρούνερ, από την ανθρωποκεντρική ερευνητική ομάδα του Ελεύθερου Πανεπιστημίου στο Βερολίνο δήλωσε πως είναι «πιθανώς προβληματικό εάν η Amazon μοιράζει τα δεδομένα μεταξύ των διαφορετικών εταιρειών που της ανήκουν». Μιλώντας στην DW, ανέφερε πως σε αυτή την περίπτωση συλλέγονται δεδομένα από διαφορετικά περιεχόμενα και «ενδέχεται οι επιστήμονες δεδομένων της Amazon να μην είναι σε θέση να εντοπίσουν και να διαχειριστούν ζητήματα απορρήτου που εξαρτώνται από αυτά τα συγκεκριμένα πλαίσια».
Νωρίτερα φέτος, η Amazon αγόρασε την ιατρική εταιρεία «One Medical» που παρέχει πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη στης ΗΠΑ και έχει 815.000 μέλη. Οι ιατρικές βάσεις δεδομένων δεκαπέντε ετών, που διαθέτει η εταιρεία, μπορούν να αξιοποιηθούν από την Amazon ώστε να δημιουργήσει προϊόντα υγείας που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη, να στοχεύσει σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις αλλά και να προβλέψει τα μελλοντικά κόστη. Οι προασπιστές του απορρήτου έχουν εξαγριωθεί με αυτή την αγορά, παρόλο που απαγορεύεται απο τον νόμο η εταιρεία να μοιράζεται ιατρικά προσωπικά δεδομένα με άλλους χωρίς την άδεια των χρήστών.
Υπάρχει όμως προηγούμενο ιστορικό στην παραβίαση της προστασίας των δεδομένων. Μια έρευνα της εφημερίδας «Wall Street Journal» το 2020 αποκάλυψε ότι οι υπάλληλοι της Amazon χρησιμοποίησαν δεδομένα από ανεξάρτητους πωλητές για να αναπτύξουν ανταγωνιστικά προϊόντα – κατά παράβαση της πολιτικής της εταιρείας. Το 2021 επιβλήθηκε πρόστιμο αξίας 886,6 εκατ. δολαρίων από την Εθνική Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων (CNPD) για φερόμενη παραβίαση της νομοθεσίας της ΕΕ για την προστασία δεδομένων.
Η Amazon ισχυρίζεται ότι, μαζί με τις εταιρείες που έχει αποκτήσει, χρησιμοποιεί και μοιράζεται τα προσωπικά δεδομένα των πελατών μόνο όπως επιτρέπεται από το νόμο και τη σημείωση απορρήτου, με στόχο να τροφοδοτήσει προϊόντα και υπηρεσίες της για τους πελάτες της. «Όπως και άλλοι έμποροι λιανικής, εξετάζουμε τις πωλήσεις και τις βάσεις δεδομένων για να προσφέρουμε στους πελάτες μας τη καλύτερη δυνατή εμπειρία» ανέφερε αντιπρόσωπος της Amazon στην DW.
Ρομποτική σκούπα σε ρόλο κατασκόπου;
Το να συλλέγει κανείς δεδομένα σχετικά με την κατάσταση των χαλιών των Αμερικανών μπορεί να ακούγεται σχετικά ακίνδυνο. Η αγορά όμως της iRobot από την Amazon, η εταιρεία που δημιούργησε τη σκούπα ρομπότ Roomba, ανησυχεί τους αξιωματούχους της ΕΕ καθώς η ικανότητα της ρομποτικής σκούπας να βλέπει μέσα στα σπίτια των αγοραστών θα δώσει στην Amazon ένα αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων της. Η ΕΕ ξεκίνησε ήδη έρευνα αναφορικά με τη συμφωνία των 1,7 δις. δολαρίων για ενδεχόμενη παραβίαση της ιδιωτικής ζωής, καθώς η σκούπα ρομπότ Roomba τραβάει φωτογραφίες από τα μέρη του σπιτιού. Η iRobot και η Amazon απαντούν ότι οι οι ισχυρισμοί αποτελούν καθαρά προϊόν φαντασίας.
Οι ομάδες καταναλωτών όμως ανησυχούν. Ένας αντιμονοπωλιακός συνασπισμός προέτρεψε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μπλοκάρει τη συμφωνία, η οποία δεν έχει κλείσει ακόμη. «Η Amazon παρακολουθεί ήδη το κατώφλι μας, ακούει τις συζητήσεις μας την ώρα του δείπνου και η προτεινόμενη συγχώνευση θα βάλει την Amazon και στο σαλόνι μας». Το κουδούνι της Amazon επίσης που έχει την δυνατότητα να τραβάει βίντεο, καταγράφει κάθε κίνηση που ανιχνεύεται στο κατώφλι των ανθρώπων, σύμφωνα με έρευνα του BBC το 2020 για τη συσκευή, ενώ αποθηκεύονται και άλλες πληροφορίες όπως το μοντέλο του τηλεφώνου και το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας που χρησιμοποιείται για την προβολή βίντεο. Παρόλα αυτά η εταιρεία δίνει την δυνατότητα διαγραφής των δεδομένων από τις συσκευές.
Η αναπληρώτρια του κέντρου Ψηφιακής Δημοκρατίας, Καταρίνα Κοπ, υπογραμμίζει πως «η Amazon θα είναι σε θέση να βρει τρόπους να χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες όλων των δεδομένων των πελατών της, ώστε να τροφοδοτήσει την ανάπτυξη της εταιρείας», δυνητικά χρησιμοποιώντας τις δικές τις βάσεις δεδομένων και τον κυρίαρχο ρόλο της ως διαδικτυακό διαμεσολαβητή «για να αναλάβει ένα άλλο τμήμα της οικονομίας στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο».
Εκπρόσωπος της Amazon, όμως, δήλωσε στην DW: «Το απόρρητο των πληροφοριών των πελατών μας αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας. Ήταν και θα είναι πάντα μέγιστη προτεραιότητα».
