Με ιδιαίτερα σκωπτική διάθεση, ο γραμματέας του ΜέΡΑ 25 και πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, Γιάνης Βαρουφάκης, σχολιάζει στο Project Syndicate τη σημερινή οικονομική κατάσταση στην «αυστηρή» και «λιτή» Γερμανία, με ένα άρθρο που ξυπνά… μνήμες.
Όπως αναφέρει, «Δεν είναι ποτέ εύκολο να ξυπνήσεις ένα πρωινό με την είδηση ότι το επιχειρηματικό μοντέλο της χώρας σου έχει καταρρεύσει.
Είναι δύσκολο να αναγνωρίσει κανείς το προφανές: ότι οι πολιτικοί ηγέτες είτε είχαν πεπλανηθεί είτε έλεγαν ψέματα όταν διαβεβαίωναν επί δεκαετίες ότι το βιοτικό επίπεδο που ο λαός είχε εξασφαλίσει με κόπο ήταν ασφαλές.
Ότι το άμεσο μέλλον σου τώρα βασίζεται στην καλοσύνη των ξένων που είναι αποφασισμένοι να σε συντρίψουν.
Ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία είχατε την εμπιστοσύνη σας, είχε εμπλακεί σε μια διαρκή άσκηση απόκρυψης.
Ότι οι εταίροι σας στην ΕΕ, στους οποίους τώρα απευθύνετε έκκληση για βοήθεια, σας βλέπουν ως κακοποιό του οποίου η εμφάνιση έχει καθυστερήσει πολύ.
Ότι οι οικονομικές ελίτ στη χώρα σας και πέρα από αυτήν αναζητούν νέους τρόπους για να διασφαλίσουν ότι η χώρα σας έχει μείνει «κολλημένη στη λάσπη».
Ότι πρέπει να υπομείνετε τεράστιες, οδυνηρές αλλαγές για να διασφαλίσετε ότι τίποτα δεν θα αλλάξει».
Θύμησες
Στη συνέχεια ο Γιάνης Βαρουφάκης θυμάται: «Οι Έλληνες το ξέρουν αυτό το συναίσθημα.
Το βιώσαμε στα κόκαλά μας στις αρχές του 2010.
Σήμερα, οι Γερμανοί είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν ένα… τείχος συγκατάβασης, αντιπάθειας, ακόμη και κοροϊδίας.
Όσο ειρωνικό κι αν φαίνεται, κανένας Ευρωπαίος δεν είναι σε καλύτερη θέση από τους Έλληνες για να καταλάβει ότι οι Γερμανοί αξίζουν καλύτερη τύχη.
Ότι η τρέχουσα δύσκολη θέση τους είναι το αποτέλεσμα της συλλογικής, ευρωπαϊκής μας αποτυχίας.
Και ότι κανένας –τουλάχιστον οι πολύπαθοι Έλληνες, οι Νότιοι Ιταλοί, οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι (τα «ΓΟΥΡΟΥΝΙΑ», όπως μας λέγανε κάποτε)– δεν επωφελείται από το schadenfreude (λυκοφιλία).
Η Γερμανία ήκμασε επειδή το οικονομικό της μοντέλο βασιζόταν σε καταπιεσμένους μισθούς, φθηνό ρωσικό αέριο και τους άριστους μηχανολόγους μεσαίας τεχνολογίας – ιδιαίτερα στην κατασκευή αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τεράστια εμπορικά πλεονάσματα κατά τη διάρκεια τεσσάρων διακριτών φάσεων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο:
α) Στο πλαίσιο του συστήματος του Bretton Woods υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, το οποίο παρείχε σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες και πρόσβαση στην αγορά στην Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική.
β) Μετά την κατάρρευση του Bretton Woods, όταν η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά αποδείχθηκε προσοδοφόρα για τις γερμανικές εξαγωγές.
γ) Και πάλι μετά την εισαγωγή του ευρώ, όταν η χρηματοδότηση άνοιξε τις πύλες για τα αγαθά και τα κεφάλαια από τη Γερμανία προς την περιφέρεια της Ευρώπης.
δ) Όταν η… πείνα της Κίνας για προϊόντα ενδιάμεσης και τελικής κατασκευής υποχώρησε μετά την κρίση του ευρώ, μειώνοντας τη ζήτηση για γερμανικά αγαθά στη νότια Ευρώπη.
Οι Γερμανοί πλέον συμβιβάζονται με την κατάρρευση του οικονομικού τους μοντέλου και αρχίζουν να βλέπουν μέσα από το πολύπλευρο Μεγάλο Ψέμα που επαναλάμβαναν οι ελίτ τους για τρεις δεκαετίες: τα δημοσιονομικά πλεονάσματα δεν ήταν αποτέλεσμα σύνεσης, αλλά μάλλον μια μνημειώδης αποτυχημένη προσπάθεια, κατά τη διάρκεια μακρών περιόδων εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, για επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια, υποδομές ζωτικής σημασίας και στις δύο κρίσιμες τεχνολογίες του μέλλοντος: μπαταρίες και τεχνητή νοημοσύνη.
Η εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο και την κινεζική ζήτηση δεν ήταν ποτέ βιώσιμη.
Και αυτά δεν είναι απλά σφάλματα που μπορούν να επουλωθούν ή να κουκουλωθούν.
Ο ισχυρισμός ότι το γερμανικό μοντέλο ήταν συμβατό με τη νομισματική ένωση της Ευρώπης εκτίθεται επίσης ως ψευδής.
Ελλείψει δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης, η ΕΕ πάντα θα επιβαρύνει τις κυβερνήσεις, τις τράπεζες και τις εταιρείες του Club Med, με απλήρωτα χρέη, τα οποία τελικά θα αναγκάζουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να επιλέξει μεταξύ να αφήσει το ευρώ να πεθάνει και να διογκώσει το ευρωπαϊκός χρέος…».
Πώς αντιλαμβάνονται το… σήμερα οι Γερμανοί
«Οι Γερμανοί παρατηρούν μια ΕΚΤ σε σύγχυση, που από τη μια θέλει να αυξήσει σημαντικά τα επιτόκια και από την άλλη αν το κάνει θα οδηγήσει κάποιες οικονομίες στην… έκρηξη.
Αν και δεν θα έπρεπε ποτέ να ήταν δουλειά της να σώσει το ευρώ από τα ελαττωματικά θεμέλιά του, οι Γερμανοί μπορούν να δουν τώρα ότι οι πολιτικοί τους είπαν ψέματα ότι το οικονομικό τους μοντέλο θα μπορούσε να επιβιώσει από την κρίση του 2008 όσο άλλες χώρες της ευρωζώνης εφάρμοζαν αρκετή λιτότητα.
Κάποτε, κάποιοι από εμάς επικρίναμε την ιδέα ότι κάθε χώρα της ευρωζώνης πρέπει να γίνει σαν τη Γερμανία, αντιτάχθηκαμε στο και υποστηρίξαμε ότι το γερμανικό μοντέλο λειτουργούσε μόνο επειδή κανείς άλλος δεν το είχε υιοθετήσει.
Σήμερα, με το τέλος του φθηνού φυσικού αερίου και τον νέο ψυχρό πόλεμο της Αμερικής με την Κίνα, το γερμανικό μοντέλο χρησιμοποιείται ακόμη και για τη Γερμανία.
Ναι, οι γερμανικές εξαγωγές θα ανακάμψουν, με τη βοήθεια του φθηνού ευρώ.
Η Volkswagen θα πουλήσει πολύ περισσότερα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μόλις αποκατασταθούν οι αλυσίδες εφοδιασμού.
Η BASF θα ανακάμψει, μόλις εξασφαλιστούν οι προμήθειες ενέργειας.
Αυτό όμως που δεν θα επιστρέψει είναι το γερμανικό μοντέλο είναι: Ένα μεγάλο μέρος των εσόδων της Volkswagen θα πάει στην Κίνα, από όπου προέρχονται οι τεχνολογίες μπαταριών, και τα βουνά αξίας θα μετατοπιστούν από τη χημική βιομηχανία σε τομείς που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη.
Κάποιοι Γερμανοί φίλοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην πτώση του ευρώ για να αποκαταστήσουν την υγεία του γερμανικού μοντέλου.
Δεν θα υπάρξει. Οι χώρες με χαμηλές αποταμιεύσεις με διαρθρωτικό εμπορικό έλλειμμα, όπως η Ελλάδα ή η Γκάνα, επωφελούνται από την υποτίμηση.
Οι χώρες υψηλών αποταμιεύσεων με διαρθρωτικό εμπορικό πλεόνασμα δεν το κάνουν – το μόνο που συμβαίνει είναι ότι οι φτωχότεροι εγχώριοι καταναλωτές.
Mήνυμα προς Γερμανούς φίλους
«Το μήνυμά μου προς τους Γερμανούς φίλους είναι απλό: Σταματήστε το πένθος.
Κόψτε την άρνηση, τον θυμό, τις διαπραγματεύσεις και την κατάθλιψη και ξεκινήστε να σχεδιάζετε ένα νέο οικονομικό μοντέλο.
Σε αντίθεση με τους Έλληνες, εξακολουθείτε να έχετε αρκετή κυριαρχία για να το κάνετε χωρίς την άδεια των πιστωτών.
Αλλά πρώτα πρέπει να επιλύσετε ένα κρίσιμο πολιτικό δίλημμα:
Θέλετε η Γερμανία να διατηρήσει την πολιτική και δημοσιονομική κυριαρχία;
Αν ναι, το νέο σας μοντέλο δεν θα λειτουργήσει ποτέ σε αυτήν την ευρωζώνη μας.
Εάν δεν θέλετε να επιστρέψετε στο γερμανικό μάρκο, χρειάζεστε ένα μοντέλο ενσωματωμένο σε μια πλήρη, δημοκρατική ευρωπαϊκή ομοσπονδία.
Οτιδήποτε άλλο θα συνεχίσει το Μεγάλο Ψέμα με το οποίο τώρα οδυνηρά συμβιβάζεστε» καταλήγει ο Γιάνης Βαρουφάκης.
