Στο παρά πέντε της προκήρυξης εκλογών τα κομματικά επιτελεία τρέχουν να καλύψουν ένα κενό με το οποίο έρχονται αντιμέτωπα για πρώτη φορά: το δικαίωμα ψήφου για τους Έλληνες που διαμένουν στο εξωτερικό.
Αντί για τους… εκατοντάδες χιλιάδες δικαιούχους που θα έσπευδαν, κατά τους παλαιότερους υπολογισμούς (ή τις προσδοκίες), να συνθέσουν το εν λόγω εκλογικό σώμα, έχουν κάνει αιτήσεις λίγο περισσότεροι από 5.000, με περίπου 500-600 να έχουν απορριφθεί.
Σύμφωνα με τον νόμο που ψηφίστηκε διακομματικά τον Δεκέμβριο του 2019, το περιθώριο υποβολής αιτήσεων εξαντλείται δώδεκα ημέρες πριν προκηρυχθούν (επισήμως) οι εκλογές. Κι επειδή ουδείς ξέρει πότε ακριβώς θα γίνει αυτό, τα επιτελεία των κομμάτων αποφάσισαν να ασχοληθούν, μήπως και καταφέρουν να πείσουν όσο γίνεται περισσότερους ενδιαφερόμενους.
Προς τι το απελπιστικά μικρό ενδιαφέρον που επιδεικνύουν οι Έλληνες του εξωτερικού; Στις δύο αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος για να γίνει κάποιος δικαιούχος:
- Να μπορεί να αποδείξει ότι τα τελευταία 35 χρόνια έχει ζήσει για τουλάχιστον δύο χρόνια στην Ελλάδα.
- Να έχει υποβάλει φορολογική δήλωση (Ε1 ή Ε2 ή Ε3 ή Ε9) για τα δύο προηγούμενα χρόνια, έστω και μηδενική.
Όπως προκύπτει, η πρώτη προϋπόθεση θέτει εκτός τους περισσότερους μετανάστες πρώτης ή δεύτερης γενιάς, ενώ η έτερη προϋπόθεση αφορά τους νεότερους που έχουν, τουλάχιστον, περιουσιακά στοιχεία στη χώρα και τα δηλώνουν.
Το στοιχείο που κυριάρχησε κατά την ψήφιση του νόμου ήταν ότι «δεν μπορούν να κρίνουν το μέλλον μιας χώρας οι ομογενείς της που απουσιάζουν για 3,5 δεκαετίες, έρχονται αραιά και πού για διακοπές και δεν έχουν καμία συμβολή στην οικονομική ζωή της».
Για τους Έλληνες του brain drain τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν καλύτερα, καθώς ο νόμος προβλέπει ότι οι κάτω των 30 ετών δεν χρειάζονται φορολογική δήλωση αφού μπορούν να δηλώσουν «φιλοξενούμενοι» (π.χ. των γονιών τους).
Αυτή η κατηγορία, όμως, εργάζεται και διαμένει κυρίως σε χώρες της Ευρώπης και, όπως φαίνεται από τη χαμηλή συμμετοχή, προτιμούν να έλθουν στην Ελλάδα να ψηφίσουν, για να δουν και τους δικούς τους.
Μένει να φανεί, βεβαίως, πόσοι θα θέλουν ή θα μπορούν να κάνουν δύο φορές το ταξίδι, εάν χρειαστεί να στηθεί και δεύτερη κάλπη, μετά την πρώτη της απλής αναλογικής.
Σημειώνεται πως για προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, καθώς και για υποψήφιους διδάκτορες που είναι κάτω των 30 ετών, δεν χρειάζεται κανένα επιπλέον έγγραφο για να ενταχθούν στους εκλογικούς καταλόγους.
Τρεις υποψήφιοι ομογενείς στο Επικρατείας
Σύμφωνα με τον νόμο για τις ψήφους του εξωτερικού, για να στηθεί εκλογικό τμήμα σε μια πόλη του εξωτερικού πρέπει να έχουν εγγραφεί σ’ αυτήν τουλάχιστον 40 εκλογείς.
Από τα στοιχεία που είχαν διαρρεύσει στο τέλος του φθινοπώρου προκύπτει ότι ο αριθμός αυτός καλύπτεται σε λίγες πόλεις (ευρωπαϊκές κυρίως), ενώ υπάρχει ελπίδα να αυξηθεί μετά τη νέα καμπάνια των κομματικών επιτελείων. Τέτοιες πόλεις είναι οι Βρυξέλλες, το Λονδίνο, το Παρίσι, το Βερολίνο, το Μόναχο, η Φραγκφούρτη, η Στουτγάρδη, η Λευκωσία, η Γενεύη, η Χάγη, η Στοκχόλμη, το Άμστερνταμ, η Νέα Υόρκη και το Λουξεμβούργο.
Τα νεότερα στοιχεία επικαιροποιούνται τούτες τις μέρες, ώστε να διαπιστωθεί εάν «υπάρχει ελπίς» να διπλασιαστούν, έστω, οι Έλληνες που θα ψηφίσουν από τις χώρες που διαμένουν.
Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, οι νέοι δικαιούχοι δεν αλλάζουν σημαντικά την εικόνα – για παράδειγμα, σε μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη το τελευταίο πεντάμηνο προστέθηκαν άλλοι επτά εκλογείς.
Η παραπάνω εικόνα εξηγεί γιατί τα κομματικά επιτελεία δεν φορτσάρουν για να ορίσουν υποψήφιους της ομογένειας στα ψηφοδέλτια Επικρατείας, στα οποία θα κατευθυνθούν οι ψήφοι από το εξωτερικό.
Σε κάθε ψηφοδέλτιο Επικρατείας θα υπάρχουν τρεις υποψήφιοι από την ομογένεια (σ.σ. για τον λόγο αυτό ο συνολικός αριθμός τους αυξήθηκε στους 15, από 12 που ήταν μέχρι τώρα), ενώ ένας εξ αυτών θα τοποθετείται στις τρεις πρώτες θέσεις, οι οποίες για τα μεγάλα κόμματα είναι οι σίγουρα εκλόγιμες.
Μέχρι στιγμής, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν, κατά τις πληροφορίες, να έχουν επιλέξει από έναν… υπερατλαντικό υποψήφιο: τον Έντι Ζεμενίδη (εκτελεστικός διευθυντής του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας) και τον Όθωνα Ηλιόπουλο (καθηγητής Ογκολογίας και Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Harvard), αντίστοιχα.
Για τις άλλες δύο θέσεις θα επιλεγούν σίγουρα υποψήφιοι που ζουν σε ευρωπαϊκή χώρα, καθώς σε άλλες ηπείρους, όπως π.χ. στην Αυστραλία, οι αιτήσεις των εκεί Ελλήνων ομογενών παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
