Η επίθεση των μαχητών της Χαμάς το περασμένο Σάββατο στο Ισραήλ ήταν η πιο αιματηρή τα τελευταία 50 χρόνια. Το Ισραήλ φαίνεται να αιφνιδιάστηκε από την επίθεση, παρόλο που η Αίγυπτος ισχυρίζεται ότι είχε προειδοποιήσει ότι η Χαμάς σχεδίαζε μεγάλη επίθεση, 10 ημέρες πριν από την εκδήλωσή της- κάτι που έχει διαψεύσει κατηγορηματικά ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανάχιου.
Ακόμα και η Χαμάς φαίνεται ότι έχει εκπλαγεί από την μεγάλη επιτυχία της επίθεσής της. Όπως το έθεσε ο Ali Barakeh, ανώτερος αξιωματούχος και μέλος της εξόριστης ηγεσίας της Χαμάς, η ένοπλη ομάδα εντυπωσιάστηκε από την έκταση των κερδών της επιχείρησης. Όπως εξήγησε, η Χαμάς περίμενε ότι το Ισραήλ θα αποτρέψει ή θα περιορίσει την επίθεση.
Σε μια προσπάθεια να ερμηνεύσει τους λόγους που το Ισραήλ απέτυχε να προετοιμαστεί για την επίθεση της Χαμάς, η Wall Street Journal καταλήγει πως το δυνατό του σημείο κατέληξε να είναι παράλληλα και η αχίλλειος πτέρνα του. Η εστίαση του ισραηλινού στρατού στις υπηρεσίες πληροφοριών, την αεροπορική υπεροχή και την τεχνολογία τον κατέστησε ευάλωτο σε επιθέσεις εδάφους που απαιτούν μικρή χρήση τεχνολογίας, αναφέρει.
Ο ισραηλινός στρατός «είχε προετοιμαστεί για τον λάθος πόλεμο», σχολιάζει ο Άβι Τζάγκερ, ερευνητής στο Διεθνές Ινστιτούτο για την Αντιτρομοκρατία που εδρεύει στο Ισραήλ.
Όπως εξηγεί η WSJ, το Ισραήλ κατασκεύαζε για τρία χρόνια ένα υπερσύγχρονο τείχος ασφαλείας μήκους 40 μιλίων κατά μήκος της Λωρίδας της Γάζας, με ραντάρ και αισθητήρες που έχουν σχεδιαστεί για να ανιχνεύουν κρυφές εισβολές Παλαιστινίων που είναι αποφασισμένοι να πραγματοποιήσουν μυστικές επιθέσεις στο Ισραήλ.
Επίσης, μέχρι τώρα, η προσοχή του στρατού ήταν στραμμένη στη Δυτική Όχθη, όπου το Ισραήλ ανέπτυξε δυνάμεις για να καταπνίξει μια παλαιστινιακή εξέγερση. Παράλληλα, οι προειδοποιήσεις των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών για ενδεχόμενο πόλεμο επικεντρώνονταν στον βορρά και την απειλή από τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, εκτιμούν στρατιωτικοί αναλυτές.
Κάπως έτσι φτάσαμε στο περασμένο Σάββατο, όταν η Χαμάς με μπουλντόζες και άλλα απλά μέσα κατάφερε να τρυπήσει τον φράχτη επιτρέποντας στους μαχητές της να εισβάλλουν σε ισραηλινό έδαφος.
Πώς φτάσαμε στη στρατηγική έκπληξη
Μέχρι το Σάββατο, οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι πίστευαν ότι με την πολιτική ενίσχυσης της οικονομίας της Γάζας που ακολουθούν, οι ηγέτες της Χαμάς, δεν θα είχαν κανένα συμφέρον να εξαπολύσουν το είδος της επίθεσης που είδαμε να λαμβάνει χώρα.
Την ίδια στιγμή, όπως έδειξαν τα γεγονότα του Σαββατοκύριακου, η Χαμάς εξελίχθηκε σημαντικά. Στην επίθεση του Σαββάτου χρησιμοποιήθηκαν πύραυλοι, πολεμικά πλοία, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ένοπλων μαχητών που έφτασαν μέχρι την πόλη Οφακίμ, προχωρώντας δηλαδή σε μια περιοχή πάνω από 20 μίλια μέσα στο Ισραήλ.
«Το Ισραήλ έχει υποστεί μια στρατηγική έκπληξη, παρά την εξελιγμένη τεχνολογία υψηλής τεχνολογίας, τα όπλα, το spyware και την παγκοσμίου φήμης υπηρεσία πληροφοριών», δήλωσε ο Ντάνιελ Λέβι, πρώην Ισραηλινός διαπραγματευτής ειρήνης με τους Παλαιστίνιους και πρόεδρος του U.S/Middle East Project, το οποίο λειτουργεί για την επίλυση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. «Το Ισραήλ δεν μπορεί να κρατήσει τον λαό του ασφαλή πια – και είναι δύσκολο να ανακάμψει».
Από την Χεζμπολάχ στο Iron Dome και το «σιδερένιο τείχος»
Για τον ισραηλινό στρατό, ο πόλεμος του 2006 με τη Χεζμπολάχ, εξέθεσε τα όρια των βομβών και του πυροβολικού στις μάχες. Η ηγεσία του Ισραήλ άρχισε να πιστεύει ότι οι κύριες απειλές για την ασφάλεια δεν ήταν πλέον οι χερσαίες εισβολές αλλά οι αντισυμβατικές απειλές από ρουκέτες και επιθέσεις ανταρτών από μη κρατικές ομάδες όπως ως Χεζμπολάχ και η Χαμάς, αναφέρει ο Τζάγκερ.
Για τον σκοπό αυτό, για να αντιμετωπίσει δηλαδή την απειλή από τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς και να αμβλύνει τους κινδύνους του πυραυλικού οπλοστασίου του Ιράν, ο στρατός επένδυσε στις υπηρεσίες πληροφοριών, στον κυβερνοχώρο και στις αμυντικές δυνατότητες. Ανέπτυξε επίσης το Iron Dome το 2011, το οποίο στοχεύει πυραύλους μικρού βεληνεκούς, και επένδυσε στην ανάπτυξη άλλων συστημάτων για την αντιμετώπιση πυραύλων μεγαλύτερου βεληνεκούς.
Καθώς το Ιράν εισήλθε στον συριακό εμφύλιο πόλεμο, Ισραηλινοί πιλότοι πραγματοποίησαν χιλιάδες αεροπορικές επιδρομές στη Συρία εμποδίζοντας τις προσπάθειες της Τεχεράνης να εφοδιάσει τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο με προηγμένους πυραύλους. Η ισραηλινή μονάδα υψηλής τεχνολογίας, γνωστή ως 8200, έγινε μία από τις μεγαλύτερες και πιο γνωστές του στρατού.
Ωστόσο, το 2014, η Χαμάς αιφνιδίασε τον ισραηλινό στρατό εξαπολύοντας επιθέσεις στο έδαφός της από τη Γάζα μέσω ενός δικτύου σηραγγων κάτω από το τείχος. Οι δύο πλευρές κατέληξαν σε μια σύγκρουση 50 ημερών καθώς το Ισραήλ ξεκίνησε χερσαίες επιχειρήσεις στη Γάζα για να καταστρέψει τις σήραγγες.
Σε απάντηση, ο ισραηλινός στρατός στράφηκε ξανά στην τεχνολογία. Άρχισε να εργάζεται σε ένα σύστημα που ονομάζεται «Obstacle» (Εμπόδιο) που θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανίχνευση των σηράγγων και αργότερα παρουσίασε το σύστημα του φράχτη στα σύνορα. Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ εκείνη την εποχή, Μπένι Γκαντζ, είπε ότι το φράγμα έβαλε ένα «σιδερένιο τείχος» γύρω από τη Γάζα, προστατεύοντας τους Ισραηλινούς από τους μαχητές της Χαμάς, όπως ακριβώς το περίφημο αντιπυραυλικό σύστημα, Iron Dome, τους προστάτευε από τις ρουκέτες.
Μετά από αυτά, το 2015, ο στρατός άρχισε να εργάζεται σε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσής του, με περιορισμό των στρατευμάτων και των εφέδρων, εξηγεί ο Τζάγκερ. Ο αριθμός των υπαξιωματικών μειώθηκε κατά 10%, σε 40.000, και η διάρκεια της στρατεύσιμης θητείας για τους άνδρες μειώθηκε κατά τέσσερις μήνες, σε 32 μήνες.
Οι επόμενοι αρχηγοί του στρατού προσπάθησαν να τον καταστήσουν πιο ευκίνητο και πιο τεχνολογικά εστιασμένο. Όσοι όμως ο ισραηλινός στρατός εντρυφούσε στην υψηλή τεχνολογία, η Χαμάς και η Χεζμπολάχ άρχισαν να λειτουργούν περισσότερο σαν συμβατικοί στρατιωτικοί εχθροί, παρατηρεί η WSJ. Η Χαμάς, που ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας για περισσότερο από μια δεκαετία, έχτισε μια υπόγεια βάση ως κέντρο διοίκησης και ελέγχου για μια μελλοντική σύγκρουση και έγινε πιο ακριβής στην εκτόξευση ρουκετών στο Ισραήλ.
Η μπλόφα της Δυτικής Όχθης
Το Iron Dome επανέλαβε το success story του το 2021, όταν αναχαίτισε χιλιάδες βλήματα που εκτοξεύτηκαν στο Ισραήλ. Η απάντηση του ισραηλινού στρατού μέσω αεροπορικών επιδρομών, που γκρέμισε τμήματα της στρατιωτικής υποδομής της Χαμάς, έπεισε τους Ισραηλινούς αξιωματούχους ότι η ισλαμιστική ομάδα είχε κουραστεί από τους επαναλαμβανόμενους γύρους βίας με το Ισραήλ.
Παράλληλα, την κατάσταση περιέπλεξε κι άλλο, ενόψει των επιθέσεων του Σαββάτου, η έξαρση της βίας στη Δυτική Όχθη, που υποκινήθηκε από τη Χαμάς. Η κυβέρνηση Νετανιάχου, υποστηριζόμενη από ηγέτες εποίκων που ζούσαν στη Δυτική Όχθη, είχε στρέψει την προσοχή της στις παλαιστινιακές επιθέσεις εκεί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιούνιο, ο ισραηλινός στρατός αύξησε τον αριθμό των ταγμάτων στη Δυτική Όχθη, τα οποία είχαν αυξηθεί από περίπου 13 σε 25 σε διάστημα 18 μηνών, σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης – ισοδύναμο με χιλιάδες επιπλέον στρατιώτες. Οι Ισραηλινοί αναλυτές αποδίδουν την αργοπορημένη απάντηση στην επίθεση της Χαμάς στα σύνορα της Γάζας στο γεγονός ότι τόσα πολλά στρατεύματα βρίσκονταν στη Δυτική Όχθη.
