Του Μιχάλη Ψύλου
«Ο ήλιος μπορεί να λάμπει ακόμα καθώς οι Ευρωπαίοι απολαμβάνουν τις τελευταίες ημέρες του καλοκαιριού, αλλά ο χειμώνας μπροστά φαίνεται μακρύς και σκληρός», γράφει με έντονη ποιητική διάθεση η ιστοσελίδα Politico.
Η κατάσταση στον τομέα της ενέργειας, μόνο ποιητική διάθεση δεν προκαλεί: Οι τιμές του φυσικού αερίου spot αυξήθηκαν στο υψηλό των 292 ευρώ ανά μεγαβατώρα τη Δευτέρα στις ημερήσιες συναλλαγές. Ένα νέο ρεκόρ, καθώς οι αγορές προετοιμάζονται για μεγάλες ελλείψεις φυσικού αερίου.
Την νέα άνοδο των τιμών πυροδότησε η ανακοίνωση της ρωσικής Gazprom ότι θα σταματήσει- και πάλι – την παροχή μέσω του αγωγού Nord Stream στο τέλος του μήνα για τρεις ημέρες, για έργα «συντήρησης».
Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία έκανε άλμα 27% κι έφτασε για πρώτη φορά στα 710 ευρώ/ MWh, στη Γαλλία αυξήθηκε 16% στα 840 ευρώ/MWh και στην Ελλάδα 14% κι έφτασε στα 616 ευρώ/MWh .
Τα αποθέματα φυσικού αερίου των χωρών της ΕΕ έφτασαν τις 855,37 τεραβατώρες. Στην Γερμανία και την Ιταλία έχουν φτάσει στο 79%. Όμως όλα αυτά μπορεί να μην είναι αρκετά. Σύμφωνα με ανάλυση των οικονομολόγων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM ), η κατάσταση θα ήταν πολύ σοβαρή εάν διακοπεί γρήγορα η παροχή ρωσικού φυσικού αερίου . Το κλείσιμο της βάνας στο τέλος του μήνα, στην πραγματικότητα, θα οδηγήσει στην εξάντληση των αποθεματικών στις χώρες του ευρώ ήδη στο τέλος του έτους, με αποτέλεσμα να επιβληθεί «δελτίο» και να υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χωρίς παρεμβάσεις στην κατανάλωση, το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα υποχωρούσε κατά 1,7%, φθάνοντας μάλιστα στο – 2,5% για τις δύο πιο εκτεθειμένες χώρες, την Ιταλία και τη Γερμανία . Με τη μείωση της κατανάλωσης κατά 15%, σύμφωνα με τα σχέδια της ΕΕ, ο αντίκτυπος στις χώρες του ευρώ θα είναι 1,1%.
«Ζοφερό σενάριο»
Το σενάριο είναι «πολύ ζοφερό », όπως εξηγεί ο διευθυντής του Ινστιτούτου Παγκόσμιων Μελετών, Νίκολα Πέντε, ο οποίος συγκρίνει την τρέχουσα κατάσταση- παρά τις όποιες διαφορές – με το ενεργειακό σοκ της δεκαετίας του 1970 .
Οι ανησυχίες για τις προμήθειες φυσικού αερίου δεν περιορίζονται όμως μόνο στη σύνδεση Ρωσίας-Γερμανίας.
Στη Νορβηγία, η εξαγωγή φυσικού αερίου μειώνεται κατά περίπου 34 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ημερησίως, λόγω μιας σειράς διακοπών στην παραγωγή, αυτήν την εβδομάδα. Αυτό είναι περίπου ίσο με όλο το αέριο που ρέει αυτή τη στιγμή μέσω του Nord Stream 1. Ωστόσο, οι όγκοι της Νορβηγίας αναμένεται να αυξηθούν πριν από το τέλος του μήνα.
Ο Πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ Ντε Κρου προειδοποίησε ότι η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίσει «πέντε έως δέκα» δύσκολους χειμώνες – μια ανησυχητική υπενθύμιση που δείχνει ότι δεν υπάρχει μια γρήγορη λύση στην ενεργειακή κρίση.
Σαφής ένδειξη των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ καθώς επιδιώκει να διατηρήσει ένα ενιαίο μέτωπο ενάντια στη Ρωσία, είναι η απόφαση της Βουλγαρίας να επαναλάβει τις συνομιλίες με την Gazprom για την εξασφάλιση φυσικού αερίου. Μπορεί η κίνηση αυτή να είναι «ένδειξη των φιλο-ρωσικών αισθημάτων του Βούλγαρου προέδρου Ρούμεν Ράντεφ-όπως αναφέρει η Politico. Αποδεικνύει όμως την αποτυχία της ΕΕ να σημειώσει μεγάλη πρόοδο σε μια κοινή ενεργειακή πολιτική. Αντίθετα, τους τελευταίους μήνες βλέπουμε τις χώρες μέλη της ΕΕ να προσπαθούν κατά μόνες να εξασφαλίσουν τις δικές τους εναλλακτικές πηγές ενεργειακού εφοδιασμού.
Ελπίδες από το κοίτασμα στην Κύπρο
Σύμφωνα με τον Νίκολα Πέντε, «δυνητικά το σενάριο είναι ένα από τα χειρότερα που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια: οι δείκτες είναι κακοί και εάν η κατάσταση συνεχιστεί έτσι, χωρίς την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία, οι λογαριασμοί του αερίου μπορεί πραγματικά να διπλασιαστούν στην ΕΕ τον Οκτώβριο».
Στο πλαίσιο αυτό, κάθε νέα προσθήκη εφοδιασμού σε αέριο –εκτός της Ρωσίας- περιοχές εκτός Μόσχας αποτελεί προτεραιότητα και επίσης καλό νέο. Ενα τέτοιο καλό νέο είναι η ανακάλυψη μεγάλου κοιτάσματος φυσικού αερίου στο «οικόπεδο 6», ανοικτά των ακτών της Κύπρου από την Eni και την Total ,με δυνητικά αποθέματα άνω των 70 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Ο Νίκολα Πέντε εμφανίζεται πάντως συγκρατημένα αισιόδοξος. « Σίγουρα – εξηγεί – έχουμε πολλές δυνατότητες από αυτόν τον τομέα, αλλά για να ξεκινήσει η άντληση αερίου χρειαστεί τουλάχιστον ένας χρόνος. Όλα αυτά για να πούμε: η ανακάλυψη δεν μας βοηθά για αυτόν τον χειμώνα ».
Ανησυχητικά μηνύματα από τον ΟΠΕΚ+
Την ίδια ώρα, ο ΟΠΕΚ+ εμφανίζεται έτοιμος να μειώσει την προσφορά του για να αποφύγει την πτώση των τιμών του πετρελαίου.Ο υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας. Αμπντελαζίζ μπιν Σαλμάν εξέφρασε την ανησυχία του για τον κίνδυνο πτώσης των τιμών του πετρελαίου, δεδομένου ότι η αγορά είναι επαρκώς εφοδιασμένη ενώ η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας θα επιβαρύνει τη ζήτηση. «Ο ΟΠΕΚ+ έχει τα μέσα, ιδίως, να μειώσει την παραγωγή του ανά πάσα στιγμή για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις μιας αγοράς πετρελαίου,η οποία έχει περιέλθει σε έναν φαύλο κύκλο χαμηλής ρευστότητας και ακραίας αστάθειας, γεγονός που στέλνει λάθος μηνύματα στις αγορές τη στιγμή που η σαφήνεια χρειάζεται περισσότερο», τόνισε ο Σαουδάραβας υπουργός στο πρακτορείο Bloomberg.
Η μείωση της προσφοράς πετρελαίου από το διεθνές καρτέλ φαίνεται παράδοξη εν μέσω ενεργειακής κρίσης, παρά το γεγονός μάλιστα, που πριν από λίγες εβδομάδες ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν πήγε στη Σαουδική Αραβία για να απαιτήσει αύξηση της παραγωγής.
Στις αρχές Αυγούστου, ο ΟΠΕΚ + συμφώνησε σε μια σχεδόν «γελοία» αύξηση της μηνιαίας προσφοράς του, κατά «100.000 βαρέλια την ημέρα», όπως λένε,ενεργειακοί αναλυτές. Ωστόσο, παρά τη δειλή αυτή άνοδο, οι τιμές μειώθηκαν περισσότερο από 20 % τους τελευταίους δυόμισι μήνες- αφού εκτοξεύτηκαν στα ύψη στις αρχές του έτους.
Ο Σαουδάραβας υπουργός Αμπντελαζίζ μπιν Σαλμάν προειδοποιεί για «τον φαύλο κύκλο» στον οποίο βυθίζεται η αγορά σύμφωνα με τον ίδιο, ο οποίος «ενισχύεται από μια ροή αβάσιμων ιστοριών» που σχετίζονται με «την καταστροφή της ζήτησης, την είδηση για επιστροφή μεγάλων όγκων προσφοράς και την ασάφεια και την αβεβαιότητα σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις των ανώτατων ορίων τιμών, του εμπάργκο και των κυρώσεων». «Μέσα στον ΟΠΕΚ+, βιώσαμε ένα πολύ πιο δύσκολο περιβάλλον στο παρελθόν και βγήκαμε από αυτό πιο δυνατοί και ενωμένοι από ποτέ », υπενθύμισε ο Αμπντελαζίζ μπιν Σαλμάν Σαουδάραβας, ανακοινώνοντας ότι οι χώρες του ΟΠΕΚ+ θα επεξεργαστούν μια νέα συμφωνία για μετά το 2022. .
