Ο Michail Gorbachev, ο τελευταίος ηγέτης της ΕΣΣΔ, ο άνθρωπος που έβαλε τέλος στον Ψυχρό Πόλεμο, που επέτρεψε την κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου και την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού στην ανατολική Ευρώπη και που συνέδραμε στην επανένωση της Γερμανίας, υπήρξε μια τεράστια πολιτική προσωπικότητα, την οποία λάτρευαν οι Δυτικοί, αλλά απεχθάνονταν οι Ρώσοι.
Και τον «μισούσαν» γιατί δεν του συγχώρεσαν ποτέ την αναταραχή που προκλήθηκε στη ζωή τους από τις μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε στην πολιτική του ως γενικός γραμματέας της Σοβιετικής Ένωσης.
Η πολιτική του «glasnost», της διαφάνειας, μπορεί να έδωσε στους Ρώσους ή καλύτερα στους Σοβιετικούς μια ελευθερία έκφρασης που δεν είχαν ποτέ στη ζωή τους από το 1917 και μετά, αλλά η διακυβέρνηση του ήταν αυτή που άνοιξε το δρόμο για την κατάρρευση του βιοτικού τους επιπέδου, όπως φάνηκε τα επόμενα χρόνια κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90, όταν το ρούβλι υποτιμώνταν με ραγδαίους ρυθμούς, η οικονομία θρυμματιζόταν και έπεφτε στα χέρια λίγων «ολιγαρχών» και η εγκληματικότητα είχε διεισδύσει σε κάθε μορφή κοινωνικής δραστηριότητας.
Remaining Time-0:00FullscreenMuteΆλλοι χρέωσαν στον Gorbachev το τέλος της Σοβιετικής «αυτοκρατορίας», της σοβιετικής ισχύος καθώς τον κατηγορούν ότι με τη στάση και την πολιτική του ενθάρρυνε τους εθνικιστές σε Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία αλλά και σε άλλες σοβιετικές δημοκρατίες να κηρύξουν την ανεξαρτησία τους από τη Σοβιετική Ένωση.
Ο πιο αντιδημοφιλής Ρώσος ηγέτης
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του 2021, πάνω από το 70% των Ρώσων είπε ότι επί διακυβέρνησης Gorbachev η χώρα πήρε αρνητική κατεύθυνση, ενώ τα προηγούμενα χρόνια θεωρούνταν ως ο πιο αντιδημοφιλής Ρώσος ηγέτης.
Ο Gorbachev ήταν γνώστης της κριτικής που του διατυπωνόταν, αν και πάντα υπεράσπιζε τα δημοκρατικά αντανακλαστικά του.
«Ένας τσάρος πρέπει να συμπεριφέρεται σαν τσάρος.
Εγώ δεν ξέρω πώς μπορώ να το κάνω αυτό» είχε πει ο Gorbachev.
Περίπλοκη η σχέση του με τον Putin
Όσον αφορά τις σχέσεις του με τον πρόεδρο Vladimir Putin, αυτές πάντα ήταν περίπλοκες.
Το 2016 ο Gorbachev με ένα κείμενο του στο περιοδικό TIME είχε επιτεθεί κατά του Putin για την απόφαση του να διεκδικήσει και τρίτη προεδρική θητεία, υποστηρίζοντας πως η πολιτική του είναι ένα «εμπόδιο στην πρόοδο».
Αλλά και ο Putin δεν είχε και τα καλύτερα να πει για τον Gorbachev, από τη στιγμή που περιγράφει το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης ως «τη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του αιώνα».
Ποιοι θα τον θρηνήσουν
Πάντως, την απώλεια του Gorbachev μάλλον θα θρηνήσουν οι Ρώσοι που βρίσκονται πολιτικά και οικονομικά στο φάσμα του φιλελευθερισμού.
«Ο Gorbachev υπήρξε ένας μνημειώδης πολιτικός.
Ποτέ δεν υπήρξε τέτοιο επίπεδο ελευθερίας στη Ρωσία όσο στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές της δεκαετίας του ’90.
Αυτή είναι η αξία του» ανέφερε ο Ρώσος δημοσιογράφος Mikhail Fishman ενώ και ο δημοσιογράφος Alexei Venediktov, πρώην επικεφαλής του ραδιοφωνικού σταθμού «η Ηχώ της Μόσχας» που έχει φύγει από τη Ρωσία λόγω της κάλυψης του πολέμου στην Ουκρανία, είπε πως «έχουμε μείνει ορφανοί, αλλά κανείς δεν το έχει καταλάβει ακόμα».
Σημειώνεται πως ο Gorbachev διέθεσε μέρος των χρημάτων του από το Νόμπελ Ειρήνης για να δημιουργηθεί η εφημερίδα Novaya Gazeta, η οποία εξελίχθηκε σε μια από τις πιο αξιόλογες και ανεξάρτητες ρωσικές εφημερίδες.
Και αυτή η εφημερίδα έκλεισε λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
«Μας έδωσε ελευθερία, αλλά δεν ξέρουμε τι να κάνουμε με αυτήν» είπε ο Ρώσος οικονομολόγος Ruslan Grinberg μετά την τελευταία του επίσκεψη στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν ο Gorbachev στα τέλη Ιουνίου.
