Την απόλυτη απαξίωση του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου επιβεβαιώνει το γεγονός πως οι αποθήκες του ΟΣΕ ήταν άδειες από βασικά μηχανολογικά εργαλεία, η χρήση των οποίων είναι απαραίτητη όταν δεν λειτουργεί το σύστημα τηλεδιοίκησης. Πρόκειται για τις αρπάγες αλλαγής τροχιάς, οι οποίες χρησιμοποιούνται εφεδρικά για την αλλαγή τροχιάς στις γραμμές, όταν το σύστημα λειτουργεί χειροκίνητα, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα.
Η χρήση τους δεν έπαιξε ρόλο στο τραγικό και πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών. Η έλλειψή τους, όμως, αποδεικνύει την εγκατάλειψη του δικτύου στη χώρα μας.
Σύμφωνα με έγγραφο που αποκαλύπτει σήμερα η «δημοκρατία», το οποίο αναρτήθηκε στη Δι@ύγεια στις 13 Φεβρουαρίου του 2023, το απόθεμα αρπάγων αλλαγής τροχιάς στις αποθήκες μέχρι και την ημέρα του δυστυχήματος ήταν μηδενικό. Για τον λόγο αυτό, ο ΟΣΕ με κατεπείγουσα διαδικασία προχώρησε σε κατακύρωση της «προμήθειας 45 τεμαχίων εξασφάλισης αλλαγών τροχιάς με κλειδαριά τύπου HV-73» στην εταιρία ΑΡΤΕΜΗ ΑΕΜΕΒΕΜ.
Οι συγκεκριμένες αρπάγες, μάλιστα, θα προμήθευαν το Τμήμα Συντήρησης Γραμμής Λάρισας, Αθήνας και Λαμίας, ενώ η ΑΡΤΕΜΗ ΑΕΜΕΒΕΜ ήταν η μόνη από τις εταιρίες που συμμετείχαν στον διαγωνισμό που μπορούσε να παραδώσει το έργο εντός επτά ημερών από την υπογραφή της σύμβασης, γι’ αυτό και επιλέχθηκε. Αυτό αποδεικνύει και τον βαθμό του κατεπείγοντος. Τραγική σύμπτωση είναι, δε, πως η ημερομηνία παραλαβής του έργου ήταν 28 Φεβρουαρίου του 2023, την ημέρα δηλαδή που συνέβη το τραγικό δυστύχημα, ενώ από το σύνολο των 45 τεμαχίων, οι 25 ήταν για το Τμήμα Συντήρησης Γραμμής Λάρισας.
Σε αντίστοιχο έγγραφο του ΟΣΕ, που αναρτήθηκε τον Ιούλιο του 2016, ξεκαθαρίζεται με σαφήνεια πως οι αρπάγες χρησιμοποιούνται επειδή η τηλεδιοίκηση δεν λειτουργεί σε τμήμα του δικτύου. Συγκεκριμένα, στο έγγραφο αναγράφεται πως «λόγω της μη λειτουργίας Σηματοδότησης – Τηλεδιοίκησης, οι αλλαγές που τέθηκαν εκτός λειτουργίας χρειάζονται ασφάλιση με ειδικές αρπάγες που καθηλώνουν τις αλλαγές και φέρουν κλειδαριές ασφαλείας».
Το όχι και πολύ μακρινό 2016 οι αρπάγες επρόκειτο να τοποθετηθούν στη διαδρομή Αχαρνών – Λιβαδειάς. Ελλείψεις και προβλήματα στα συστήματα ασφαλείας είχε επισημάνει από το 2017 ο πρόεδρος των μηχανοδηγών του ΟΣΕ Κώστας Γενηδούνιας, όμως σε ό,τι αφορά το συγκεκριμένο κομμάτι του δικτύου, δηλαδή μεταξύ Αχαρνών – Λιβαδειάς, δεν γνωρίζουμε αν το σύστημα τηλεδιοίκησης λειτούργησε αργότερα κι έπειτα διεκόπη ξανά ή αν μέχρι σήμερα παρέμεινε ανενεργό.
Πάντως, στο πρόσφατο έγγραφο του ΟΣΕ σημειώνεται με σαφήνεια πως «σε πολλές περιπτώσεις, για λόγους εξασφάλισης της κυκλοφορίας, προβλέπεται κατόπιν εκδόσεως σχετικής εγκυκλίου της Δ.Σ., η εξασφάλιση αλλαγών τροχιάς με αρπάγες, οι οποίες τοποθετούνται από το προσωπικό γραμμής. […] Σύμφωνα με τον Κανονισμό Κινήσεως, απαιτείται να υπάρχει ικανό απόθεμα αρπάγων με κλειδαριά». Σημειώνεται, ακόμη, πως «η εν εξελίξει σύμβαση της ΕΡΓΟΣΕ για την ανάταξη της Σηματοδότησης (Σύμβαση 717) περιλαμβάνει δοκιμές που απαιτούν χρήση πολλαπλών ασφάλιστρων αλλαγών και σε διάφορες θέσεις του δικτύου, η διάθεση και χρήση των οποίων είναι αρμοδιότητας του ΟΣΕ. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητη η άμεση προμήθεια […]».
Σε επικοινωνία της «δημοκρατίας» με σταθμάρχη έγινε σαφές πως το σύστημα των αρπάγων αλλαγής τροχιάς δεν έπαιξε ρόλο στο τραγικό δυστύχημα. Ωστόσο, ακόμα και γι’ αυτό το χειροκίνητο μοντέλο η διαχείριση μοιάζει να ήταν ελλειμματική.
