Aλλαγή σκηνικού στο θέμα των οριζόντιων επιδοτήσεων διαμορφώνει η Κομισιόν, ζητώντας τον τερματισμό των μέτρων ενεργειακής στήριξης που ισχύουν έως το τέλος του 2023 με σκοπό την δημοσιονομική πειθαρχία.
Πρόκειται για μια εν πολλοίς αναμενόμενη κατεύθυνση, με την οποία θα βρεθεί αντιμέτωπη η νέα κυβέρνηση μετά τις 26 Ιουνίου, καθώς τα μέτρα των επιδοτήσεων που περιλαμβάνουν το μηχανισμό ανάκτησης εσόδων από την χονδρεμπορική και την διατήρηση της αναστολής της ρήτρας αναπροσαρμογής, με πρόσφατη υπουργική απόφαση έχουν ορίζοντα ολοκλήρωσης τον προσεχή Σεπτέμβριο.
Με τις επιδοτήσεις στα τιμολόγια ρεύματος και φυσικού αερίου η χώρα μας κατάφερε όλη την περίοδο της ενεργειακής κρίσης να συγκρατήσει τις μεγάλες ανατιμήσεις και να περιορίσει τις τελικές τιμές για τους καταναλωτές έως και 90% στον ηλεκτρισμό και κατά 50% στο φυσικό αέριο.
Η Ελλάδα έχει αποστείλει στην Κομισιόν αίτημα για παράταση του μηχανισμού του πλαφόν αλλά και για το μέτρο του καθορισμού τιμών στην λιανική ανά μήνα -με πρόβλεψη της τιμής χονδρεμπορικής- έως τα τέλη του έτους, όμως είναι αβέβαιο ποια θα είναι η τύχη του. Κυρίως σε ότι αφορά το δεύτερο σκέλος των ρυθμίσεων καθώς τα μέτρα στην λιανική έχουν κατηγορηθεί για στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό, αλλά και για την παραγωγή υπερκερδών, ζήτημα μάλιστα που οδήγησε πέρσι το ΥΠΕΝ στην φορολόγηση των προμηθευτών ενέργειας χωρίς μέχρι σήμερα να έχει προχωρήσει στην είσπραξή τους.
Η τρίμηνη παράταση που αποφάσισε ο απερχόμενος υπουργός, θα δώσει την δυνατότητα της στήριξης των νοικοκυριών εφόσον υπάρχουν νέες αυξήσεις τιμών το καλοκαίρι αλλά και όλο το περιθώριο χρόνου στο νέο υπουργό ΠΕΝ, να αξιολογήσει τα δεδομένα και να αποφασίσει για την συνέχιση ή την διακοπή των μέτρων. Μέχρι τότε αναμένεται να έχει αποφανθεί επί του ελληνικού αιτήματος και η ΕΕ.
Μέτρα με έμφαση στους ευάλωτους
Στην χθεσινή έκθεσή της πάντως η Επιτροπή, προτρέπει την χώρα μας να χρησιμοποιήσει τους πόρους που αξιοποιεί για τις επιδοτήσεις για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Η Κομισιόν αναφέρεται στο δημόσιο χρέος αλλά και στην διεύρυνση του ελλείμματος το 2022 παρά την ανάκαμψη του τουρισμού. Παρόλο που προβλέπεται να περιοριστεί φέτος αλλά και το 2024, το έλλειμμα αναμένεται να παραμείνει πολύ πάνω από το επίπεδο που χρειάζεται για να σημειωθεί μια διαρκής βελτίωση στην καθαρή διεθνή επενδυτική θέση της χώρας. Άλλωστε η Ελλάδα και η Ιταλία αποτελούν για την Κομισιόν τις δύο χώρες με την μεγαλύτερη δημοσιονομική ανισορροπία.
Η ΕΕ αναφέρει ότι σε περίπτωση που παρατηρηθεί μια νέα κλιμάκωση τιμών και απαιτούνται μέτρα στήριξης, συνιστά αυτά να στοχεύσουν στην προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων και να παρέχουν κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας.
Η πολιτική της Κομισιόν, η οποία συζητείται εδώ και μήνες στις Βρυξέλλες συνδέεται με την δημοσιονομική χαλάρωση που έφερε η ενεργειακή κρίση και η πανδημία και με την λήψη μέτρων, τα οποία έχουν απασχολήσει και τις συνεδριάσεις του Eurogroup. Σύμφωνα με την Κομισιόν, το κόστος των μέτρων της ενεργειακής κρίσης, ιδίως στον ηλεκτρισμό, συνεχίζει να καλύπτεται μέσω της φορολόγησης των υπερκερδών. Το δημοσιονομικό τους βάρος υπολογίζεται σε 0,2% του ΑΕΠ για το 2023 αναφέρει.
Τονίζει μάλιστα ότι τα περισσότερα μέτρα δεν είναι στοχευμένα προς ευάλωτους καταναλωτές και επιχειρήσεις, ενώ δεν προσφέρουν σήμα για μείωση της κατανάλωσης και εξοικονόμηση ενέργειας που είναι το ζητούμενο.
Ρίξτε τα λεφτά στο έλλειμμα
“Τα εναπομείναντα έκτακτα ενεργειακά μέτρα πρέπει να αποσυρθούν, με πρώτα τα λιγότερο στοχευμένα, ενώ οι πόροι πρέπει να διοχετευθούν στην αντιμετώπιση του ελλείμματος” τονίζει. Ο καθορισμός πλαφόν στην αποζημίωση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλιο, ενώ προβλεπόταν να αποσυρθεί την 1η Ιουνίου 2023. Με την επιβολή του πλαφόν, τα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών που ξεπερνούν τα μέγιστα όρια κατευθύνονται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), από το οποίο αξιοποιούνται για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι, με την αποκλιμάκωση της κρίσης, ο εν λόγω μηχανισμός ανάκτησης αποφέρει μικρά ποσά στο ΤΕΜ. Αν και πλέον οι χονδρεμπορικές και λιανικές τιμές ρεύματος έχουν εξομαλυνθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, η απόφαση για παράταση των μέτρων ελήφθη καθώς εκπνέουν μέσα στο καλοκαίρι, δηλαδή σε μία εποχή όπου είναι πολύ πιθανό οι τιμές ηλεκτρισμού να ανέβουν ξανά, τόσο στη χώρα μας όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Μειώστε την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα
Σε άλλο σημείο της έκθεσή της, η Κομισιόν ζητά μείωση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα και περαιτέρω επιτάχυνση της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας. Μεταξύ αυτών ζητά την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την ολοκλήρωση και την επιβολή νέου θεσμικού πλαισίου για τη διαδικασία αδειοδότησης και για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, την αύξηση της δυναμικότητας αποθήκευσης και τη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου για την παραγωγή υδρογόνου και βιομεθανίου. Επιπλέον προτρέπει για εντατικοποίηση της παροχής μέτρων που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων μέτρων για φτωχά νοικοκυριά και την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, καθώς και σε πολιτικές με στόχο την παροχή και την απόκτηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση.
