Του Μιχάλη Ψύλου
Προβληματική αναμένεται η παγκόσμια προσφορά βασικών τροφίμων αυτή τη χρονιά, λόγω του ξηρού καιρού που προκαλεί το φαινόμενο Ελ Νίνιο στην Ασία και των περιορισμών στις εξαγωγές, εκτιμούν οι αναλυτές της γερμανικής Commerzbank.
«Η προσφορά σιταριού για την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο αναμένεται να επιδεινωθεί σε σύγκριση με την περασμένη σεζόν», γράφει σε σημείωμά της η γερμανική τράπεζα. «Αυτό συμβαίνει επειδή οι εξαγωγές από σημαντικές χώρες παραγωγής είναι πιθανό να είναι σημαντικά χαμηλότερες».
Το καιρικό φαινόμενο Ελ Νίνιο, που έφερε ξηρασία σε μεγάλες περιοχές της Ασίας αναμένεται να συνεχιστεί κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, θέτοντας σε κίνδυνο τις προμήθειες ρυζιού, σιταριού, φοινικέλαιου και άλλων γεωργικών προϊόντων σε ορισμένους από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς του κόσμου και εισαγωγείς αγροτικών προϊόντων.
Οι έμποροι και οι αναλυτές αναμένουν ότι η παραγωγή ρυζιού στην Ασία θα μειωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2024, καθώς οι συνθήκες ξηρής φύτευσης είναι πιθανό να μειώσουν τις αποδόσεις. «Οι παγκόσμιες προμήθειες ρυζιού έχουν ήδη μειωθεί μετά το καιρικό φαινόμενο Ελ Νίνιο που περιόρισε την παραγωγή, ωθώντας την Ινδία, μακράν τον μεγαλύτερο εξαγωγέα στον κόσμο, να περιορίσει τις αποστολές», τονίζουν οι οι αναλυτές της Commerzbank
Η κρίση στην Ερυθρά θάλασσα
Οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά θάλασσα και τα αμερικανο-βρετανικά αντίποινα στην Υεμένη, αναμένεται να επιδεινώσουν την εφοδιαστική αλυσίδα και στα βασικά τρόφιμα, ειδικά αν η κρίση συνεχιστεί. «Το αυξημένο κόστος αποστολής θα γίνει αισθητό πιο έντονα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ», εκτιμά η Γκούντρουν Μέγερτσιτς, Διευθύνουσα Σύμβουλος της Acredia. «Ο διπλασιασμός του κόστους αποστολής αυξάνει τα τιμές και αν αυτή η κρίση διαρκέσει για αρκετούς μήνες, η αύξηση του όγκου του παγκόσμιου εμπορίου θα μπορούσε να μειωθεί κατά -1,1 ποσοστιαίες μονάδες.
Έλλειψη υγρασίας
Οι τιμές του ρυζιού έφθασαν σε υψηλό 15ετίας το 2023 και σε ορισμένα ασιατικά εξαγωγικά κέντρα αυξήθηκαν κατά 40-45%.
Η επόμενη σοδειά σιταριού της Ινδίας απειλείται επίσης από έλλειψη υγρασίας. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να αναγκάσει τον δεύτερο μεγαλύτερο καταναλωτή σιταριού στον κόσμο να καταφύγει σε εισαγωγές για πρώτη φορά σε έξι χρόνια, με τα εγχώρια αποθέματα στις αποθήκες της χώρας να έχουν πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων επτά ετών.
«Η κατάσταση της προσφοράς σιτηρών βελτιώθηκε σίγουρα το 2023, με μεγαλύτερες σοδειές σε ορισμένες από τις βασικές τοποθεσίες που έχουν σημασία. Αλλά δεν έχουμε ξεφύγει ακόμη», δήλωσε ο Ολε Χουέ, διευθυντής παραγωγής σιτηρών στην συμβουλευτική εταιρεία IKON Commodities ,στο Σίδνεϊ. «Η Βραζιλία θα παράγει σίγουρα λιγότερο καλαμπόκι και η Κίνα θα εκπλήξει τη διεθνή αγορά, εισάγοντας μεγαλύτερες ποσότητες».
Η Κίνα και η Ινδονησία αναμένεται να αναζητήσουν μεγαλύτερες ποσότητες σιταριού από άλλους εξαγωγείς στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Ελπίδες από την Νότια Αμερική
Από τη θετική πλευρά των προμηθειών σιτηρών, η παραγωγή καλαμποκιού, σιταριού και σόγιας στη Νότια Αμερική αναμένεται να βελτιωθεί το 2024, αν και ο ασταθής καιρός στη Βραζιλία αφήνει αμφιβολίες.
Στην Αργεντινή, οι άφθονες βροχοπτώσεις σε γεωργικές εκτάσεις αναμένεται να ενισχύσουν την παραγωγή σόγιας, καλαμποκιού και σιταριού, σε μία από τις μεγαλύτερες χώρες εξαγωγής σιτηρών στον κόσμο.
Σύμφωνα με το Rosario Grain Exchange (BCR), το 95% των πρώιμων φυτειών καλαμποκιού και το 75% της σόγιας, βρίσκονται σε «εξαιρετικές έως πολύ καλές» συνθήκες, χάρη στις βροχοπτώσεις που έχουν πέσει από τα τέλη Οκτωβρίου στην περιοχή Πάμπα.
Η Βραζιλία αναμένεται να φτάσει σχεδόν σε ρεκόρ γεωργικής παραγωγής το 2024, αν και οι εκτιμήσεις παραγωγής για σόγια και καλαμπόκι έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω τις τελευταίες εβδομάδες λόγω του ξηρού καιρού.
Η παγκόσμια παραγωγή φοινικέλαιου αναμένεται επίσης να μειωθεί το επόμενο έτος λόγω του ξηρού καιρού που προκαλεί το φαινόμενο Ελ Νίνιο. Η πτώση της παραγωγής έρχεται εν μέσω προσδοκιών για αύξηση της ζήτησης για την παραγωγή βιοντίζελ.
Μείωση των παγκόσμιων τιμών τροφίμων το 2023
Για την ιστορία πάντως, η παγκόσμια τιμή των τροφίμων μειώθηκε κατά 13,7% το 2023, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO).
Για το σύνολο της περασμένης χρονιάς, ο δείκτης τιμών του FAO ήταν 15,4% κάτω από τον μέσο όρο που καταγράφηκε το 2022. Και αυτό «χάρη στις καλές προμήθειες από τις παγκόσμιες αγορές», αν και ο δείκτης για όλους τους τύπους ρυζιού παρουσίασε αύξηση 21% «λόγω ανησυχιών για την επίδραση του Ελ Νίνιο για την παραγωγή ρυζιού και τις συνέπειες των περιορισμών στις εξαγωγές που επιβλήθηκαν από την Ινδία».
Σύμφωνα επίσης με τον δείκτη αναφοράς των παγκόσμιων τιμών των τροφίμων, τα δημητριακά έγιναν πιο ακριβά κατά 1,5% τον Δεκέμβριο λόγω των αυξήσεων στις τιμές του σιταριού, του καλαμποκιού, του ρυζιού και του κριθαριού. Αυτό οφειλόταν, αναφέρει ο FAO, «σε υλικοτεχνικές διακοπές που παρεμπόδισαν τις αποστολές από μεγάλες χώρες εξαγωγής».
Υποχώρηση της τιμής της ζάχαρης
Ο δείκτης τιμών της ζάχαρης υποχώρησε 16,6% τον τελευταίο μήνα του περασμένου έτους και έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων εννέα μηνών, αν και εξακολουθεί να είναι 14,9% πάνω από το επίπεδο του Δεκεμβρίου 2022. «Η κατάρρευση των τιμών της ζάχαρης οφειλόταν κυρίως στον δυναμικό ρυθμό παραγωγής στη Βραζιλία, σε συνδυασμό με τη χαμηλότερη χρήση ζαχαροκάλαμου για την παραγωγή αιθανόλης στην Ινδία», αναφέρει ο FAO.
Όσον αφορά τις παγκόσμιες τιμές κρέατος, υποχώρησαν 1% σε σύγκριση με τον Νοέμβριο . Επιπλέον, ήταν 1,8% χαμηλότερα από τα επίπεδα του Δεκεμβρίου 2022, καθώς επηρεάστηκαν από την επίμονη αδυναμία ζήτησης εισαγωγών χοιρινού κρέατος στην Ασία. «Το ενδιαφέρον για την περιοχή για το βόειο κρέας και τα πουλερικά μειώθηκε επίσης, παρά την αφθονία εξαγώγιμων προμηθειών στις μεγάλες περιοχές παραγωγής», επισημαίνει ο Οργανισμός Τροφίμων των Ηνωμένων Εθνών. Αντίθετα, οι τιμές του πρόβειου κρέατος αυξήθηκαν λόγω των γιορτών.
