Αυξάνεται επικίνδυνα η ένταση τις τελευταίες ώρες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν με αιχμή το Ναγκόρνο Καραμπάχ καθώς το Μπακού εξαπέλυσε χθες επίθεση στον διαφιλονικούμενο θύλακα στον νότιο Καύκασο.
Τρία χρόνια έπειτα από τον πόλεμο του 2020 που κατέληξε στην ήττα της Αρμενίας- η οποία αναγκάστηκε να παραδώσει στο Αζερμπαϊτζάν εδάφη μέσα και γύρω από το Ναγκόρνο Καραμπάχ-, η χθεσινή ανάφλεξη των συγκρούσεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ δημιουργεί ένα πιθανό πολιτικό δίλημμα τόσο για τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν όσο και για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, σχολιάζει το Newsweek.
Ο Πούτιν έχει εμβαθύνει προσφάτως τους δεσμούς της Ρωσίας με το Αζερμπαϊτζάν υπογράφοντας μια πολιτικοστρατιωτική συμφωνία με τη χώρα λίγες μόνο ημέρες πριν ξεκινήσει την εισβολή του στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Η Αρμενία, ωστόσο, αποτελεί στενό σύμμαχο της Ρωσίας για καιρό και αναμένει ότι η Μόσχα, εγγυήτρια δύναμη της εκεχειρίας του 2020 που διαθέτει ειρηνευτικές δυνάμεις στην περιοχή, θα δράσει για να «σταματήσει την αζέρικη επίθεση». Μάλιστα, την Τρίτη, το υπουργείο Εξωτερικών της Αρμενίας κάλεσε τη Μόσχα να δώσει το «πράσινο φως» ώστε να επέμβουν οι 2.000 Ρώσοι στρατιώτες που βρίσκονται στην περιοχή.
Η Ρωσία έχει ήδη εκφράσει ανησυχία για τις εξελίξεις. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε πως η Μόσχα προσπαθεί να φέρει ξανά το Γερεβάν και το Μπακού «στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», ενώ αργότερα με ανακοίνωσή του το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τις αντιμαχόμενες πλευρές να σταματήσουν την αιματοχυσία και να επιστρέψουν στην εφαρμογή της συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός.
Ο Πούτιν κινδυνεύει παράλληλα να αποξενωθεί με τους δύο συμμάχους λόγω της σύγκρουσης. Ήδη φαίνεται ότι οι δεσμοί με την Αρμενία έχουν υποστεί πλήγμα με τον πρωθυπουργό της χώρας Νικόλ Πασινιάν να δηλώνει ότι η Μόσχα δεν υποστηρίζει τη χώρα του στη διαμάχη για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Νωρίτερα φέτος, ο Πασινιάν απείλησε να αποχωρήσει η Αρμενία από τον Οργανισμό Συλλογικής Συνθήκης Ασφάλειας (CSTO). Πρόκειται για μια στρατιωτική συμμαχία έξι εθνών, υπό την ηγεσία της Μόσχας, που θεωρείται μια μικρότερη εκδοχή του ΝΑΤΟ.
Σχολιάζοντας στο Newsweek ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο George Mason, Μαρκ N. Κατζ, παρατηρεί πως ενώ η Ρωσία έχει ταχθεί στο πλευρό της Αρμενίας εναντίον του Αζερμπαϊτζάν στο παρελθόν, ο Πούτιν πρόσφατα «φάνηκε σχετικά επιεικής όσον αφορά τις κινήσεις του Αζερμπαϊτζάν κατά της Αρμενίας».
«Φαίνεται ότι υπάρχουν αρκετοί λόγοι για αυτό», αναφέρει και τους συνοψίζει:
- ο Πούτιν ήταν δυσαρεστημένος με την ολοένα και πιο δυτική κυβέρνηση της Αρμενίας
- ο πόλεμος στην Ουκρανία μείωσε την ικανότητα της Ρωσίας να έχει λόγο στη διαμάχη Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, και
- ο Πούτιν θέλει να αποφύγει την ένταση με τον Τούρκο ηγέτη Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος στηρίζει το Αζερμπαϊτζάν εναντίον της Αρμενίας
Όπως ο Πούτιν, ο Μπάιντεν έχει σχέσεις τόσο με την Αρμενία όσο και με το Αζερμπαϊτζάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν διπλωματικές σχέσεις με την Αρμενία μετά την ανεξαρτησία της από τη Σοβιετική Ένωση το 1992. Επίσης, μετά από μια σύντομη αψιμαχία με το Αζερμπαϊτζάν πέρυσι, η τότε πρόεδρος της Βουλής Νάνσι Πελόζι επισκέφθηκε την Αρμενία και καταδίκασε το Αζερμπαϊτζάν, κατηγορώντας τη χώρα για «παράνομες» επιθέσεις.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν διπλωματικές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν το 1992 και οι δύο χώρες έχουν ενισχύσει την εμπορική τους συνεργασία τα τελευταία χρόνια. Το Αζερμπαϊτζάν εισάγει πετρέλαιο από τις ΗΠΑ. Οι εισαγωγές πετρελαίου έχουν καταστεί καίριας σημασίας μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σε βάρος της Ρωσίας, ως αντίδραση για την εισβολή της.
Πάντως στις ΗΠΑ δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία για τους ενισχυμένους δεσμούς με το Αζερμπαϊτζάν. Ενδεικτικά, ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος υπηρετεί ως πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, μιλώντας στη Γερουσία νωρίτερα αυτό το μήνα κατήγγειλε τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ κατηγορώντας τον για «συνεχιζόμενη εθνοκάθαρση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ».
Την Τρίτη, ο Μενέντεζ αναδημοσίευσε ένα μήνυμα στο X (πρώην Twitter) που δημοσιεύτηκε στον λογαριασμό της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας σχετικά με τις ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν την Τρίτη. «Η θρασύτατη επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ αποδεικνύει την κακόβουλη πρόθεση του Αλίγιεφ να εξαφανίσει τον αρμενικό πληθυσμό εκεί», ανέφερε το μήνυμα. «Οι ΗΠΑ και η διεθνής κοινότητα πρέπει να δράσουν».
