Του Μιχάλη Ψύλου
Πρώτα η Αίγυπτος, μετά τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τώρα η Σαουδική Αραβία: Η ζοφερή εικόνα της τουρκικής οικονομίας υποχρεώνει πλέον τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να προσπαθεί απεγνωσμένα να βελτιώσει τις σχέσεις του με τον Αραβικό κόσμο.
Δεν αποτέλεσε έκπληξη λοιπόν η ανακοίνωση του Ερντογάν σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Ένωση Τούρκων Εξαγωγέων,ότι θα επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία τον επόμενο μήνα. «Με περιμένει τον Φεβρουάριο», είπε ο Ερντογάν και όλοι οι παριστάμενοι κατάλαβαν ότι αναφερόταν στον διάδοχο του θρόνου, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, τον ισχυρό άνδρα της Σαουδικής Αραβίας. Τον ίδιο άνθρωπο που είχε κατηγορήσει εμμέσως πριν τρία χρόνια ως υπεύθυνο για τη στυγερή δολοφονία του Σαουδάραβα, αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου της Washington Post, Τζαμάλ Κασόγκι από ομάδα Σαουδαράβων πρακτόρων στο προξενείο του Ριάντ, στην Κωνσταντινούπολη τον Οκτώβριο του 2018. Από τότε, οι σχέσεις της Σαουδικής Αραβίας με την Τουρκία υποχώρησαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα καθώς η Αγκυρα άσκησε ερήμην δίωξη σε Σαουδάραβες αξιωματούχους.
Τον Οκτώβριο του 2020, η Ενωση Εμπορικών Επιμελητηρίων της Σαουδικής Αραβίας κάλεσε σε μποϊκοτάζ των τουρκικών προϊόντων, κάτι που είχε αποτέλεσμα την μείωση κατά 90% των τουρκικών εξαγωγών στο Ριάντ. Η Αγκυρα ζήτησε μάλιστα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου να ληφθούν μέτρα κατά του Ριάντ. Επιπλέον, το υπουργείο Παιδείας της Σαουδικής Αραβίας διέταξε να κλείσουν οκτώ τουρκικά σχολεία μέχρι το τέλος του σχολικού έτους 2020/21. Στα σχολεία αυτά πήγαιναν περισσότεροι από 2.200 μαθητές, κυρίως παιδιά Τούρκων μεταναστών.
Πάλη για την ηγεμονία στον ισλαμικό κόσμο
Η όξυνση της αντιπαράθεσης της Αγκυρας με το Ριάντ, συνδεόταν με την νέο-Οθωμανική πολιτική του Ερντογάν, που δεν έχανε ποτέ την ευκαιρία να διεκδικεί την ηθική ηγεμονία στον ισλαμικό κόσμο, από τη Σαουδική Αραβία. Ο Τούρκος πρόεδρος επεδίωκε ταυτόχρονα και την ηγεμονία στη Μέση Ανατολή από το 2013, ενισχύοντας τις σχέσεις της Αγκυρας με το Κατάρ, κάτι που ενόχλησε τις άλλες μοναρχίες στον Κόλπο, καθώς η Ντόχα κατηγορήθηκε τον Ιούνιο του 2017 ότι χρηματοδοτούσε την τρομοκρατία
Με την οικονομική κρίση να απειλεί πλέον την ίδια την παραμονή του Ερντογάν στην εξουσία, ο Τούρκος Πρόεδρος αναγκάζεται να κάνει την ανάγκη φιλοτιμία, προσδοκώντας στην εισροή πετροδολαρίων από τη Σαουδική Αραβία.
Το φλέρτ του Τούρκου προέδρου με το Ριάντ ξεκίνησε πέρυσι την άνοιξη, με τηλεφωνικές συνομιλίες με τον βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας.Στη συνέχεια έστειλε τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο Ριάντ τον Μάιο για να συναντηθεί με τον Σαουδάραβα ομόλογό του, πρίγκιπα Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν.
Τον περασμένο Νοέμβριο, ο διάδοχος των Εμιράτων, Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν, ταξίδεψε στην Τουρκία ,στην πιο υψηλόβαθμη επίσκεψη αξιωματούχου της χώρας αυτής του Κόλπου, εδώ και σχεδόν μια δεκαετία. Η Άγκυρα και το Άμπου Ντάμπι υπέγραψαν μια σειρά επενδυτικών συμφωνιών , βάσει των οποίων τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα επενδύσουν έως και 10 δισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία της Τουρκίας.
Αναγκαστική …προσγείωση
Με τα οικονομικά περιθώρια να στενεύουν στη Γείτονα, ο Ερντογάν είναι αναγκασμένος να κάνει αναγκαστική …προσγείωση στις νέο-Οθωμανικές του φιλοδοξίες. Ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, διευθυντής του τουρκικού προγράμματος στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Ουάσιγκτον, εκτιμά ότι το 2022 θα είναι χρονιά σημαντικών αλλαγών στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. «Αποκαθιστώντας φιλίες και σφυρηλατώντας νέες συνεργασίες, η Άγκυρα έδειξε ότι συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να σταθεί μόνη της και να αγνοήσει όλους τους άλλους στην περιφερειακή και παγκόσμια πολιτική. Ως εκ τούτου, επέλεξε να αποκαταστήσει τους δεσμούς της με πρώην αντιπάλους της», είπε ο Σονέρ Τσαγκαπτάι στην σαουδαραβική ιστοσελίδα «Arab News». Ο Τούρκος αναλυτής αναμένει ότι ο επόμενος στόχος του Ερντογάν θα είναι η εξομάλυνση των σχέσεων της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον. Λαμβάνοντας όμως υπόψη τις συμφωνίες της Άγκυρας με τη Ρωσία, στα μέτωπα της Συρίας, της Λιβύης και τον Νότιο Καύκασο, αυτή η διαδικασία θα είναι πολύ δύσκολη και μακρόχρονη».
Το ερώτημα είναι βέβαια πώς θα κινηθεί ο Ερντογάν απέναντι στη χώρα μας, γιατί τα τελευταία μηνύματα της Αγκυρας προς την Αθήνα κινούνται στην ίδια εχθρική και ψυχροπολεμική κατεύθυνση. Με τους περισσότερους αναλυτές να εκφράζουν φόβους για απόπειρα εξαγωγής στο Αιγαίο, αλλά και την Κύπρο των εσωτερικών προβλημάτων του Τούρκου προέδρου.
Καθόλου τυχαία, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στη συνάντησή του στην Αθήνα με τον Σαουδάραβα ομόλογό του Πρίγκιπα Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ, τόνισε ότι η επιθετική ρητορική της Άγκυρας «έχει πάρει διαστάσεις που δεν έχουμε ξαναδεί…
