Οι ΗΠΑ κάνουν πόλεμο με δύο πανίσχυρα όπλα. Η αποστολή χρημάτων πέρα από τα εθνικά σύνορα είναι γενικά απλή, όπως και η διεθνής μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων. Αρκεί να την επιτρέψουν… οι ΗΠΑ.
Η Ουάσιγκτον έχει τη δύναμη να παρακολουθεί τις συναλλαγές μεταξύ εταιρειών τρίτων χωρών και, εάν το κρίνει αναγκαίο, να τις σταματάει. Στην πραγματικότητα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αποκόψουν μεγάλες επιχειρήσεις ακόμη και χώρες σε μεγάλο βαθμό από τη διεθνή οικονομία, σημειώνει το Foreign Affairs.
Και τούτο γιατί μεγάλο μέρος του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται σε δολάρια. Το αμερικανικό νόμισμα είναι από λίγα, που δέχονται όλες οι τράπεζες ανεξαιρέτως και σίγουρα το πιο χρησιμοποιούμενο. Αν για παράδειγμα θέλουν να κάνουν συναλλαγές δύο εταιρείες από Περού και Μαλαισία – στις οποίες οι ΗΠΑ έχουν κόψει την πρόσβαση, θα πρέπει να γίνει το εξής. Οι τράπεζες του Περού θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν το εθνικό νόμισμα για να αγοράσουν δολάρια ΗΑΠ και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν τα δολάρια για να αγοράσουν ρίνγκιτ Μαλαισίας. Για να γίνει αυτό ωστόσο πρέπει να έχουν πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ και να ακολουθούν τους κανόνες που ορίζει η Ουάσιγκτον.
Αλλά υπάρχει ένας άλλος, λιγότερο γνωστός λόγος για τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέχουν συντριπτική οικονομική ισχύ. Τα περισσότερα από τα καλώδια οπτικών ινών του κόσμου, τα οποία μεταφέρουν δεδομένα και μηνύματα σε όλο τον πλανήτη, ταξιδεύουν μέσω των Ηνωμένων Πολιτειών. Και όπου αυτά τα καλώδια φτάνουν στις Η.Π.Α., η Ουάσιγκτον μπορεί και παρακολουθεί την κυκλοφορία τους, Ως εκ τούτου, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν εύκολα να κατασκοπεύουν αυτό που κάνει σχεδόν κάθε επιχείρηση και κάθε άλλη χώρα, σύμφωνα με το Foreign Affairs, που σημειώνει ότι οι ΗΠΑ μπορούν να καθορίσουν το πότε οι ανταγωνιστές τους απειλούν τα συμφέροντά τους και να επιβάλλουν κυρώσεις ως απάντηση.
Κατασκοπεία και κυρώσεις
Η κατασκοπεία και η επιβολή κυρώσεων από την Ουάσιγκτον είναι το θέμα του Underground Empire: How America Weaponized the World Economy, των Henry Farrell και Abraham Newman. Αυτό το αποκαλυπτικό βιβλίο εξηγεί πώς η Ουάσιγκτον κατέκτησε μια τέτοια τρομερή δύναμη και τους πολλούς τρόπους με τους οποίους αναπτύσσει αυτήν την εξουσία. Οι συγγραφείς περιγράφουν λεπτομερώς το πώς η 11η Σεπτεμβρίου ώθησε τις Ηνωμένες Πολιτείες να αρχίσουν να χρησιμοποιούν την αυτοκρατορία τους, με κύριο στόχο σε πολλές περιπτώσεις να περιορίσουν την Κίνα και τη Ρωσία.
Οι συγγραφείς καταδεικνύουν επίσης πώς, στο όνομα της ασφάλειας, γίνεται κατάχρηση του συστήματος που έχουν δημιουργήσει οι ΗΠΑ. «Για να προστατεύσει την Αμερική, η Ουάσιγκτον έχει μετατρέψει αργά αλλά σταθερά τα ακμάζοντα οικονομικά δίκτυα σε εργαλεία κυριαρχίας», γράφουν οι Farrell και Newman. Και όπως ξεκαθαρίζει το βιβλίο τους, οι προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών να κυριαρχήσουν μπορεί να προκαλέσουν τεράστια ζημιά. Εάν η Ουάσιγκτον χρησιμοποιεί τα εργαλεία της πολύ συχνά, μπορεί να ωθήσει άλλες χώρες στο να επιτεθούν στην τρέχουσα διεθνή τάξη.
Το 2023 δεν είναι 1901
Η δεσπόζουσα θέση των ΗΠΑ στην παγκόσμια χρηματοδότηση και τη μετάδοση δεδομένων δεν είναι εντελώς πρωτοφανής. Η κορυφαία δύναμη του κόσμου είχε πάντα τον υπερμεγέθη έλεγχο της παγκόσμιας οικονομίας και των δικτύων επικοινωνίας. Στις αρχές του 20ου αιώνα, για παράδειγμα, η βρετανική λίρα διαδραμάτισε βασικό ρόλο σε πολλές διεθνείς συναλλαγές και μια πλειάδα όλων των παγκόσμιων υποθαλάσσιων τηλεγραφικών καλωδίων περνούσαν από το Λονδίνο.
Αλλά το 2023 δεν είναι το 1901. Η σημερινή εποχή ορίζεται από αυτό που ορισμένοι οικονομολόγοι αποκαλούν «υπερπαγκοσμιοποίηση». Ο κόσμος είναι πολύ πιο διασυνδεδεμένος από ό,τι ήταν πριν από έναν αιώνα. Δεν είναι μόνο ότι το παγκόσμιο εμπόριο αποτελεί πλέον μεγαλύτερο μερίδιο της οικονομικής δραστηριότητας από ό,τι στο παρελθόν. Είναι επίσης ότι η πολυπλοκότητα των διεθνών συναλλαγών είναι πολύ μεγαλύτερη από ποτέ. Και το γεγονός ότι τόσες πολλές από αυτές τις συναλλαγές περνούν από τράπεζες και καλώδια που ελέγχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, δίνει στην Ουάσιγκτον εξουσίες που καμία κυβέρνηση στην ιστορία δεν είχε, σημειώνει το Foreign Affairs.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν όρια στο πόσο πολύ μπορούν να πιέσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ο συγγραφείς ανησυχούν ότι η Κίνα, η οποία είναι μια οικονομική υπερδύναμη από μόνη της, μπορεί να αποφασίσει να «αμυνθεί με το σκοτάδι»: κόβοντας διεθνείς οικονομικούς και πληροφοριακούς δεσμούς με τον ευρύτερο κόσμο. Μια τέτοια ενέργεια θα είχε δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος για όλους. Η Κίνα είναι το εργαστήριο του κόσμου και ο ρόλος αυτός σε έναν βαθμό είναι δύσκολο να αντικατασταθεί όσο και ο παγκόσμιος ρόλος του δολαρίου.
Υπάρχει επίσης ο προφανής κίνδυνος οι χώρες που χάνουν «πολέμους» οικονομικούς, να καταφύγουν τελικά στα όπλα. Όπως γράφουν οι Farrell και Newman, το εμπόριο ήταν ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: η Γερμανία και η Ιαπωνία συμμετείχαν και οι δύο σε κατακτητικούς πολέμους, εν μέρει, για να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε πρώτες ύλες που φοβούνταν ότι θα μπορούσαν να αποκοπούν από τις διεθνείς κυρώσεις. Το εφιαλτικό σενάριο για σήμερα θα ήταν εάν η Κίνα, φοβούμενη ότι περιθωριοποιήθηκε, αντεπιτεθεί βάζοντας στο στόχαστρο την Ταϊβάν, που έχει καθοριστικό ρόλο στην παγκόσμια βιομηχανία ημιαγωγών.
