Του Μιχάλη Ψύλου
«Η πιλότος… αποβιβάζεται», γράφει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Οπου «πιλότος»; Η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ ,που έφτασε χθες στις Βρυξέλλες για να μετάσχει για τελευταία φορά σε σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Θα της κόψουν τούρτα; Θα ανοίξουν σαμπάνια προς τιμήν της; Ή θα την αποχαιρετήσουν με κραυγές;» ,διερωτάται το γερμανικό περιοδικό , δημοσιεύοντας ένα σκίτσο, όπου η Ανγκελα Μέρκελ ως …καγκελάριος Μπίσμαρκ.
Μετά από 16 χρόνια θητείας , η Μέρκελ αφήνει την ΕΕ «σε χειρότερη κατάσταση από ό, τι ήταν όταν μπήκε στην καγκελαρία το φθινόπωρο του 2005», γράφει το Der Spiegel: «Ανοιχτή διάσπαση μεταξύ Βορρά και Νότου στα χρηματοοικονομικά θέματα, ειδικά κατά την κρίση του ευρώ. Αποχώρηση της Βρετανίας. Αντιδημοκρατικός αυταρχισμός σε χώρες μέλη όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία. Αδυναμία μιας αξιοπρεπούς πολιτικής προσέγγισης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Ελάχιστα βήματα προς την εμβάθυνση της Ενωσης. Ανυπαρξία οράματος».
Φυσικά και δεν ευθύνεται μόνο η Μέρκελ για τα χάλια της ΕΕ. Αλλά επειδή ηγήθηκε της μεγαλύτερης και οικονομικά ισχυρότερης χώρας στην Ευρώπη για 16 χρόνια, ουδείς μπορεί να τη …συγχωρήσει και να πει ότι ουδεμία ευθύνη φέρει. «Τη στιγμή που η Άνγκελα Μέρκελ κάθεται στην αίθουσα συνεδριάσεων στις Βρυξέλλες, εκπροσωπεί τη Γερμανία. Δεν λένε : Κυρία Μέρκελ, τι πιστεύετε γι ‘αυτό; Αλλά «τι λέει η Γερμανία;», τονίζει ο πρώην Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Μάρτιν Σούλτς για τον ευρωπαϊκό ρόλο της καγκελάριου. Το παραδέχεται και το Der Spiegel : «Κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ, ο γερμανικός προϋπολογισμός ήταν πιο σημαντικός ,παρά η αλληλεγγύη προς τον Νότο. Επομένως, το ευρωπαϊκό σχέδιο δεν διέθετε τον πιλότο που θα το οδηγούσε στο σωστό δρόμο. Η Μέρκελ δεν θα μπει στην ιστορία ως σπουδαία Ευρωπαία», γράφει ορθά κοφτά το γερμανικό περιοδικό.
Επικαιροποίηση της συμφωνίας με την Τουρκία για το προσφυγικό
Στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ που ξεκίνησε χθες και ολοκληρώνεται σήμερα στις Βρυξέλλες εξετάζονται διάφορα θέματα: Κοινοί κανόνες για τα ταξίδια στην εποχή του κορονοϊού, μια νέα στρατηγική έναντι της Ρωσίας, αλλά και το προσφυγικό, καθώς εξέπνευσε η προηγούμενη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας ,που είχε υπογραφεί πριν πέντε χρόνια. Ηταν 18 Μαρτίου του 2016, όταν στο τέλος ενός από τα ατελείωτα συμβούλια κορυφής ,καταπονημένοι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ανακοίνωναν έναν συμβιβασμό της τελευταίας στιγμής. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας γιορτάστηκε τότε ως επιτυχία της ευρωπαικής πολιτικής καθώς μειώθηκαν οι προσφυγικές ροές προς την Ελλάδα , με την Αγκυρα να λαμβάνει 6 δις ευρώ για την στήριξη των περίπου τεσσάρων εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων που έχουν καταφύγει στη χώρα. Στην πράξη βέβαια, η ΕΕ ανέθεσε υπεργολαβικά την ευρωπαϊκή πολιτικής ασύλου σε έναν ηγέτη που κυβερνά αυταρχικά, τον πρόεδρο Ερντογάν», έγραφε η Deutsche Welle. « Αλλά η Άγκελα Μέρκελ, που ήταν η πολιτική κινητήρια δύναμη πίσω από τη συμφωνία, υποστήριξε το deal στην γερμανική βουλή λέγοντας μεταξύ άλλων ότι “αποτελεί πρότυπο και για άλλες τέτοιες συμφωνίες με την Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Τυνησία και όπου χρειαστεί”. Συμφωνίες με μεσογειακές χώρες δεν έγιναν στην πραγματικότητα», τονίζει η DW .Μέχρι σήμερα λιγότεροι από 3.000 πρόσφυγες επαναπροωθήθηκαν από την Ελλάδα πίσω στην Τουρκία, ενώ το πρόγραμμα επανεγκατάστασης σε άλλες χώρες της ΕΕ προχωρά με ρυθμό χελώνας ή σταμάτησε ελέω πανδημίας ,αλλά και της αρνητικής στάσης πολλών χωρών μελών. Ολα τα μεταρρυθμιστικά σχέδια για μια ενιαία πολιτική ασύλου απέτυχαν ,κυρίως στην ανακατανομή των προσφύγων ανάμεσα στα κράτη μέλη.
Η τελευταία συμφωνία Ερντογάν-Μέρκελ
Η ΕΕ θα ανανεώσει πάντως τη συμφωνία μετανάστευσης του 2016 με την Αγκυρα και φυσικά θα εκταμιεύσει τα απαραίτητα κεφάλαια. Η Κομισιόν ,στην πρότασή της στα κράτη μέλη , αναφέρει ότι σκοπεύει να αποδεσμεύσει έως και 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2022 έως 2024, συμπληρώνοντας τα 535 εκατομμύρια ευρώ που έχουν ήδη χορηγηθεί το 2021.
Την επικαιροποίηση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας είχε ζητήσει ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν τόσο από την Μέρκελ ,όσο και από την πρόεδρο της Κομισιόν ,Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατά την αλήστου μνήμης επίσκεψή της στην Αγκυρα και το σκάνδαλο του «καναπέ»…
«Αυτή θα είναι και η τελευταία συμφωνία του Ερντογάν με τη Μέρκελ», γράφει η Die Welt. Και αν η Γερμανίδα καγκελάριος ήταν αυτή που στήριξε και εξακολουθεί να στηρίζει τον Τούρκο πρόεδρο για οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους, πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες αντιδρούν. «Πρέπει οι Ευρωπαίοι να δώσουν στον αυτοκράτορα του Βοσπόρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κι άλλα δισεκατομμύρια ως προσφυγική βοήθεια, μετά από έξι δισεκατομμύρια ευρώ από το 2016; Και ποιος πρέπει να τα πληρώσει: οι Βρυξέλλες, τα κράτη μέλη ή μισά-μισά;» διερωτάται η Die Welt.
Αλλωστε, ο Τούρκος πρόεδρος έχει δείξει επανειλημμένα ότι δεν διστάζει να εκμεταλλευτεί το προσφυγικό για να εκβιάζει την ΕΕ , ώστε να φεύγει κάθε φορά από το ευρωπαϊκό τραπέζι η ενδεχόμενη επιβολή κυρώσεων για την προκλητική πολιτική της Αγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.
Στη σύνοδο κορυφής του Μαρτίου είχε φυσικά μεταφερθεί για την τρέχουσα συνάντηση στις Βρυξέλλες το θέμα των κυρώσεων στην Τουρκία. Μόνο που η Μέρκελ φρόντισε να βγάλει για άλλη μία φορά τις κυρώσεις από το τραπέζι. Πριν τη σύνοδο κορυφής, η Μέρκελ χρειάστηκε να κάνει «μασάζ» στους δύο μεγαλύτερους επικριτές του Ερντογάν: Στον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν και στον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι.
Η Γερμανίδα καγκελάριος στις συναντήσεις που είχε με Μακρόν και Ντράγκι, άσκησε πιέσεις για να μην τεθεί καν στη σύνοδο κορυφής το θέμα των κυρώσεων. Αλλωστε, και Ερντογάν φρόντισε το τελευταίο διάστημα να πάρει «πιστοποιητικά καλής διαγωγής», τόσο από την Ελλάδα ,όσο και από άλλες ευρωπαικές χώρες. Μιλώντας ισως και για τελευταία φορά χθες στη Γερμανική Βουλή, η Μερκελ επανέλαβε οτι «πρεπει να προωθήσουμε τη στρατηγική συνεργασία με την Τουρκία, αν και έχουμε σοβαρές διαφορές στον τομέα του κράτους δικαίου και της συμμόρφωσης με τα θεμελιώδη δικαιώματα».
Δικαίως η γαλλική Le Figaro γράφει οτι η Μέρκελ έχει ορθώσει «ένα γερμανικό τείχος υπέρ Τουρκίας». Σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα, «πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετωπίζουν με έντονο σκεπτικισμό τον συμβιβαστικό τόνο που έχει υιοθετήσει τελευταία ο Ερντογάν». Σε μια περίοδο μάλιστα, που ο Τούρκος πρόεδρος έχει κλιμακώσει την αυταρχική πολιτική του στο εσωτερικό της Τουρκίας, το να κλείνει η Ευρώπη τα μάτια είναι τουλάχιστον πισώπλατο χτύπημα στον τουρκικό λαό. Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι βέβαια τηρούν στάση αναμονής. Φαίνεται να περιμένουν την έκβαση των Γερμανικών εκλογών ,τον προσεχή Σεπτέμβριο, όπου η φιλότουρκη Μέρκελ θα είναι και τυπικά παρελθόν…
