Του Μιχάλη Ψύλου
Ημιαγωγοί, τεχνητή νοημοσύνη, κβαντικές τεχνολογίες και βιοτεχνολογία: τέσσερις στρατηγικοί τομείς, τους οποίους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε επισήμως υπό αυστηρή παρακολούθηση, ώστε να προστατεύονται καλύτερα από αντίπαλα κράτη.
«Η Ευρώπη πρέπει να προστατευτεί από απειλές από αντίπαλες χώρες, παρακολουθώντας στενά και υπερασπίζοντας τους στρατηγικούς τομείς των ημιαγωγών, της τεχνητής νοημοσύνης, των κβαντικών τεχνολογιών και της βιοτεχνολογίας», τονίζει ο Ευρωπαίος επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά, Τιερί Μπρετόν και προσθέτει: «Σήμερα, τηρούμε την υπόσχεσή μας να μειώσουμε τους κινδύνους για την ευρωπαϊκή οικονομία. Πρέπει να παρακολουθούμε συνεχώς τις κρίσιμες τεχνολογίες μας, να αξιολογούμε την έκθεσή μας σε κινδύνους και, όπου χρειάζεται, να αναλαμβάνουμε δράση για να προστατεύσουμε τα στρατηγικά μας συμφέροντα και την ασφάλειά μας. Η Ευρώπη προσαρμόζεται στις νέες γεωπολιτικές πραγματικότητες, βάζοντας τέλος στην εποχή της αφέλειας και ενεργώντας ως πραγματική γεωπολιτική δύναμη».
Κίνα, Ρωσία στο στόχαστρο
Αν και ο Μπρετόν δεν κατονόμασε επισήμως τις «αντίπαλες» χώρες, στο μυαλό όλων είναι η Κίνα και η Ρωσία. Οι τέσσερις στρατηγικοί τομείς που εντοπίστηκαν, χαρακτηρίζονται από τον σημαντικό αντίκτυπό τους στην κοινωνία, τη δυνατότητα στρατιωτικής χρήσης και τους κινδύνους όσον αφορά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η σχετική ανακοίνωση συμπίπτει άλλωστε με την έρευνα που άνοιξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο για την υποτιθέμενη «παράνομη βοήθεια από το Πεκίνο σε Κινέζους κατασκευαστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων», πυροδοτώντας εντάσεις με τον ασιατικό γίγαντα.
Η κρίση του Covid το 2020 και στη συνέχεια ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε ηλεκτροπληξία στην Ευρώπη. Η πανδημία έχει αποκαλύψει τις αδυναμίες των αλυσίδων εφοδιασμού που επηρεάζονται από το κλείσιμο των συνόρων στην Κίνα, ενώ η σύγκρουση με τη Ρωσία έχει δείξει τον κίνδυνο εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Ε.Ε. εξαρτάται άλλωστε σε μεγάλο βαθμό από τρίτες χώρες για τις προμήθειες ορυκτών που απαιτούνται για την παραγωγή κρίσιμων τεχνολογιών, όπως μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων και ημιαγωγούς, με την Κίνα να κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά των ορυκτών στρατηγικής σημασίας. «Αυτό οφείλεται στο ότι έχουμε λιγότερα αποθέματα από άλλες περιοχές, λόγω διοικητικής πολυπλοκότητας, του ενεργειακού κόστους, αλλά και επειδή για πάρα πολύ καιρό υποθέσαμε ότι η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές σήμαινε μετακίνηση εκτός Ε.Ε. και αυτό ήταν λάθος», τόνισε ο Μπρετόν, μιλώντας στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), στο Παρίσι.
Κυρώσεις
Την ίδια ώρα μάλιστα, το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε απόφαση με την οποία θα τιμωρείται κάθε χώρα που χρησιμοποιεί οικονομικές κυρώσεις για να ασκήσει πίεση σε ένα μέλος της Ε.Ε.
Η απόφαση αυτή δεν στοχεύει ρητά καμία χώρα, αλλά το Πεκίνο είναι επίσης ξεκάθαρα στο στόχαστρό του. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να χρησιμοποιηθεί σε διενέξεις, όπως αυτή που υπάρχει σήμερα μεταξύ της Λιθουανίας και της Κίνας, εξήγησαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Η Λιθουανία κατηγορεί το Πεκίνο ότι μπλόκαρε τις κινεζικές εξαγωγές στη χώρα της Βαλτικής για να διαμαρτυρηθεί για το άνοιγμα διπλωματικής αντιπροσωπείας της Ταϊβάν στο Βίλνιους.
«Δυστυχώς, ο οικονομικός καταναγκασμός υπάρχει σήμερα, είναι μια πραγματική ανησυχία για εμάς», είπε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις, ενώπιον των ευρωβουλευτών στο Στρασβούργο.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ε.Ε. μπορεί να καταφύγει σε διάφορα είδη αντιποίνων: πάγωμα της πρόσβασης της Κίνας στις κρατικές αγορές και φραγή αδειών διάθεσης ορισμένων προϊόντων στις χώρες μέλη.
