Η οριστικοποίηση της νέας γερμανικής κυβέρνησης και του προγράμματός της αποτελεί προάγγελο δυσμενών εξελίξεων για όλο τον ευρωπαϊκό Νότο, και δη για την Ελλάδα. Αυτό που απομένει τώρα είναι η ορκωμοσία της κυβέρνησης υπό τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς έως τις 6 Δεκεμβρίου, και σύντομα θα σταλούν τα πρώτα «email λιτότητας» από το γερμανικό υπουργείου Οικονομικών του «σοϊμπλερικού» Κρίστιαν Λίντνερ προς τους ομολόγους του στο Eurogroup.
Μπορεί τα εγχώρια ΜΜΕ, αναλυτές και πολιτικοί παράγοντες να βλέπουν θετικά μηνύματα από τη νέα γερμανική κυβέρνηση σε θέματα όπως η Τουρκία, το προσφυγικό κλπ. αλλά τηρείται ευλαβικά σιγή ασυρμάτου για τον «ελέφαντα στο δωμάτιο»: το μέλλον του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ).
Το Politico «μαρτυράει» τις γερμανικές διαθέσεις
Το Politico (που είναι θυγατρική της Bild) κάνει μια ενδιαφέρουσα διατύπωση σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 24 Νοεμβρίου. Η επερχόμενη γερμανική κυβέρνηση «μπορεί να είναι ανοιχτή στην αλλαγή των κανόνων χρέους της Ευρώπης» αλλά συμπληρώνει λέγοντας ωμά πως η διακομματική κυβερνητική συμφωνία αποτελεί συμβιβασμό ανάμεσα στους Φιλελεύθερους (FDP) του Λίντνερ και στα άλλα δύο κόμματα του «φωτεινού σηματοδότη».
Στη συνέχεια παραδέχεται ότι η διατύπωση του κείμενου πως το ΣΣΑ έχει «αποδείξει την ευελιξία του», επανεπιβεβαιώνοντας τις θέσεις των «σκληρών» που επιθυμούν εκ νέου πανευρωπαϊκή λιτότητα για να ξεπληρωθούν τα «σπασμένα» της πανδημίας και να αποφευχθεί ο πληθωρισμός. Αν και το Politico γράφει ότι υπάρχουν περιθώρια επαναδιαπραγμάτευσης του ΣΣΑ κάνοντας αναφορά στη διατύπωση που αναφέρει πως οι δημοσιονομικοί κανόνες μπορούν να «αναπτυχθούν περαιτέρω» για την εξασφάλιση της ανάπτυξης, της βιωσιμότητας του χρέους και την ενθάρρυνση της πράσινης επένδυσης.
Ωστόσο, η διατύπωση αυτή είναι κενό γράμμα αφού έχει αναιρεθεί από την παραπάνω πρόταση όταν μιλάει για επανεπιβεβαίωση της «ευελιξίας». Θέση που έχει εκφράσει δημόσια και η απελθούσα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Ακόμη και εάν θεωρήσουμε πως το καλύτερο σενάριο θα ισχύσει στο τέλος, δηλαδή θα αναθεωρηθεί το ΣΣΑ, το ερώτημα είναι κατά πόσο; Ήδη το ΣΣΑ βάζει «φρένο» στο 60% του δημοσίου χρέους και δημοσιονομικό έλλειμμα στο 3% ενώ ο ESM από τον Οκτώβριο έχει δημοσιοποιήσει κείμενο εργασίας που μιλάει για αναθεώρηση του «ταβανιού» χρέους στο 100% του ΑΕΠ και σταθεροποίηση του ελλείματος στο 3%.
Ταυτόχρονα, οι Γερμανοί με το που συγκροτήσουν κυβέρνηση θα απαιτήσουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα την διακοπή της ποσοτικής χαλάρωσης, ακολουθώντας τα βήματα της αμερικανικής FED και του εκεί αρχιτραπεζίτη Τζερόμ Πάουελ, «ακριβαίνοντας» το ευρώ και ανεβάζοντας τα επιτόκια του δανεισμού. Σίγουρα αποτελεί ερώτημα ποια στάση θα κρατήσει η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Θα ακολουθήσει το δόγμα Ντράγκι κάνοντας οτιδήποτε χρειαστεί ή θα υποκύψει στις πιέσεις του Βερολίνου;
Την ίδια στιγμή, η πιθανότητα επέκτασης του Ταμείου Ανάκαμψης θεωρείται ήδη παρελθόν αφού αναγνωρίζεται από το κείμενο της συμφωνίας των γερμανικών κομμάτων πως ήταν έκτακτο και μίας χρήσης. Οπότε οποιαδήποτε συζήτηση για μόνιμο πανευρωπαϊκό μηχανισμό επενδύσεων αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα
Σε απλά ελληνικά όλα τα παραπάνω σημαίνουν την άμεση μείωση των ελλειμμάτων, την αύξηση του κόστους δανεισμού και τη μείωση του δημοσίου χρέους. Η κυβέρνηση εδώ και καιρό αγοράζει ομόλογα για να αυξήσει το ταμειακό της απόθεμα και να αποκτήσει ένα μεγαλύτερο μαξιλάρι, κερδίζοντας επί της ουσίας χρόνο, εκμεταλλευόμενη παράλληλα τα προς ώρας χαμηλά επιτόκια δανεισμού.
Ήδη η Washington Post έθεσε ερώτημα για το χρέος στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και ο ίδιος απάντησε ότι η χώρα θα έχει δημοσιονομικό πλεόνασμα από το 2023, αποπληρώνοντας το χρέος δια της βελτιωμένης δημοσιονομικής απόδοσης της χώρας αφού το ΑΕΠ θα μεγενθύνεται.
Εντούτοις, αυτό που ξέχασε να πει ο Μητσοτάκης είναι πως τα επιπλέον πλεονάσματα σημαίνουν παραπάνω φόρους στον ιδιωτικό τομέα και στα νοικοκυριά.
Επίσης, παρέλειψε να πει στους Αμερικάνους αυτά που έλεγε προσφάτως στους Financial Times. Εκεί είχε δηλώσει πως «πιστεύει» ότι οι αλλαγές στο χρέος και στα όρια των ελλειμάτων θα «δουλέψουν υπέρ μας». Βέβαια από τότε μέχρι τώρα έχει ανακοινωθεί το νέο κυβερνητικό πρόγραμμα της Γερμανίας διαψεύδοντας την «πίστη» του έλληνα πρωθυπουργού.
Τα ερωτήματα που κανείς δεν απαντάει
Τι θα γίνει όμως σε ένα σενάριο που το πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης διακοπεί ελέω καλπάζοντος πληθωρισμού και η χώρα βρεθεί να δανείζεται από τις αγορές με μεγαλύτερα επιτόκια; Τι γίνεται εφόσον τα επιτόκια δανεισμού πιθανόν να ξεπερνούν τις δυνατότητες της χώρας;
Ποιος εγγυάται ότι η -πρώτη στην Ε.Ε – Ελλάδα, με 206,3% χρέος επί του ΑΕΠ, δε θα μπει ξανά στο μάτι των κερδοσκόπων όταν «μυρίσουν αίμα», στέλνοντας τα spread στα ύψη;
Πώς θα ξεπληρωθεί το χρέος, τη στιγμή που θα επιβληθεί εκ νέου αέναη λιτότητα; Στα μνημόνια μπήκαμε έχοντας το 127,1% του ΑΕΠ το 2009 και χάθηκε το 25% του εθνικού πλούτου. Τώρα θα μεγενθύνουμε το ΑΕΠ ενώ θα μας επιβληθεί εκ νέου μνημόνιο;
Δυστυχώς, για όλους η προσφυγή στον ESM και η επιστροφή στον ζουρλομανδύα των μνημονίων μάλλον είναι το πιο πιθανό σενάριο, με ότι συνέπειες έχει αυτή η κατεύθυνση για την ελληνική κοινωνία.
