Του Μιχάλη Ψύλου
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Το γνωρίζουν οι παροικούντες στην Αγκυρα και στην Κωνσταντινούπολη. Ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα. πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι η υγεία του Προέδρου έχει επιδεινωθεί. Το περιβάλλον του ,προσπαθεί να το αποκρύψει με κάθε τρόπο. Φαίνεται άλλωστε και από το βίντεο που κυκλοφόρησε το επικοινωνιακό του επιτελείο , στο οποίο ο 67χρονος Τούρκος Πρόεδρος εμφανίζεται να παίζει μπάσκετ.
Ένα βίντεο διάρκειας τρεισήμισι λεπτών, που ένα και μόνο στόχο είχε: Να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και κυρίως να κατευνάσει τις φήμες ,που κυκλοφορούν ευρέως πλέον στην Γείτονα για την κατάσταση της υγείας του Προέδρου. Σε συνδυασμό με την πληθωριστική έκρηξη και την ακρίβεια στην αγορά, οι πληροφορίες αυτές έχουν ανεβάσει στα ύψη τη λαϊκή δυσαρέσκεια για τον ίδιο τον Ερντογάν. Ιστορικά, άλλωστε ,σε μονοπρόσωπα καθεστώτα, η άσχημη υγεία του ηγέτη, απελευθερώνει δυνάμεις και προοιωνίζεται αλλαγές. Και στην Τουρκία ,ο Πρόεδρος κυβερνά μόνος του. Εφαρμόζοντας και τη δική του οικονομική πολιτική- τα λεγόμενα Erdonomics.
Tρεις Κεντρικούς Τραπεζίτες έχει αλλάξει σε λιγότερο από τρία χρόνια, μήπως και βελτιωθεί η κατάσταση, αλλά τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο για τον ίδιο και το καθεστώς του. Το γνωρίζουν αυτό οι άνθρωποι του επικοινωνιακού επιτελείου στο Παλάτι της Αγκυρας: Χωρίς τον Ερντογάν, δεν υπάρχει καθεστώς! Και φυσικά προσπαθούν με κάθε μέσο να πείσουν τους πολίτες ότι ο Τούρκος Πρόεδρος παραμένει πανίσχυρος, πολιτικά και σωματικά. Μόνο που το προσεκτικά μονταρισμένο βίντεο με τον Ερντογάν να παίζει μπάσκετ με τους συμβούλους του ,μάλλον κακό παρά καλό έκανε στην εικόνα του Προέδρου.
Υπό τους ήχους μιας μονταρισμένης, «χαρούμενης» μουσικής επένδυσης, ο Ερντογάν εμφανίζεται να παίζει άκαμπτος ,σχεδόν ακίνητος. Ο «αγώνας» διεξάγεται στο γήπεδο του Προεδρικού Παλατιού, στην Αγκυρα και ο Πρόεδρος βάζει καλάθια χωρίς να κουνιέται. Και οι σύμβουλοί του χειροκροτούν. «Αθλούμαι τρεις φορές την εβδομάδα», έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα. Όλα είναι εντάξει, ήθελε να πει. Μόνο που το βίντεο δεν δημοσιεύθηκε αυθόρμητα. διευθυντής επικοινωνίας του Ερντογάν, Φαχρετίν Αλτούν, είχε ανακοινώσει από την προηγούμενη ημέρα ότι υπάρχει το σχετικό βίντεο.
«Ο πρόεδρός μας είναι σε καλή κατάσταση», έγραψε ο στενός του σύμβουλο ,Ιμπραήμ Καλίν στο Twitter. Για την ιστορία, η ομάδα του Ερντογάν κέρδισε τον αγώνα μπάσκετ με 50-24, όπως έγραψαν τα ελεγχόμενα από το καθεστώς, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, μέσα ενημέρωσης. Πρώτος σκόρερ; Φυσικά ο Πρόεδρος, με 27 πόντους . Περισσότερους από τους μισούς, δηλαδή. Η αντιπολίτευση υποδέχτηκε το βίντεο με ειρωνικά σχόλια. Ο Ερκάν Μπάς πρόεδρος του μικρού αριστερού κόμματος TIP, είδε μάλιστα το βίντεο ως ευκαιρία να απαλλαγεί η χώρα από τον πρόεδρο. Προσκάλεσε τον Ερντογάν σε έναν αγώνα μπάσκετ: «Αν χάσεις, μπαίνεις στο αεροπλάνο και δεν επιστρέφεις ποτέ στην Τουρκία», έγραψε ο Ερκάν Μπας στο twitter.
Οι δελφίνοι και οι υποψήφιοι της αντιπολίτευσης
Φυσικά όσο άρρωστος κι είναι,ο Τούρκος Πρόεδρος δεν πρόκειται να αποχωρήσει οικειοθελώς. Είναι σίγουρο ότι θα δώσει, όπως μπορεί, τη μάχη για να επανεκλεγεί στις προγραμματισμένες για το 2023 Προεδρικές εκλογές. Συζητά ήδη από τώρα την αλλαγή του Συντάγματος ,αλλά και του εκλογικού νόμου ,ώστε να μπορεί να επανεκλεγεί με ποσοστό μικρότερο του 50% .Μόνο, που ημέρα με την ημέρα, καθίσταται όλο και πιο δύσκολη η πολιτική του επιβίωση.
Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν πλέον ότι το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ δεν ξεπερνά το 30% και με το ακροδεξιό κόμμα Εθνικιστικής Δράσης του Ντεβλέτ Μπαχτσελί να είναι μόλις στο 6%, οι δύο εταίροι δεν θα έχουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην επόμενη βουλή, ούτε την προεδρία μπορεί να ξανακερδίσει ο Ερντογάν. Βλέπει άλλωστε ο Τούρκος πρόεδρος καθημερινά όλο και περισσότερους ψηφοφόρους του να τον εγκαταλείπουν. Ο δημοφιλής δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου που προέρχεται από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης , προηγείται του Ερντογάν με 10 ποσοστιαίες μονάδες στις δημοσκοπήσεις. Το ίδιο και ο επίσης αντιπολιτευόμενος, δήμαρχος της Αγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς.
Την αδυναμία του Ερντογάν βλέπουν άλλωστε και οι πιθανοί διάδοχοί του, κατανοώντας ότι ο Τούρκος Πρόεδρος μπορεί να μην είναι σε θέση να διεκδικήσει την επανεκλογή του : Ο υπουργός Αμυνας, Χουλουσί Ακάρ, ο υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού ,αλλά και ο αρχικατάσκοπος Χακάν Φιντάν-ο επικεφαλής της διαβόητης ΜΙΤ, θεωρούνται οι επικρατέστεροι υποψήφιοι για τη διαδοχή, Με τον σκληροπυρηνικό Ακάρ να έχει τον πρώτο λόγο, λόγω των διασυνδέσεών του με τις ένοπλες δυνάμεις.
Μετά τον Ερντογάν, τι;
«Ο Ερντογάν μπορεί να μην είναι σε θέση να μετάσχει στις επόμενες εκλογές σε δύο χρόνια» λέει ο Στήβεν Κούκ, εμπειρογνώμονας για τη Μέση Ανατολή στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Council on Foreign Relations (CFR), προτρέποντας μάλιστα τις δυτικές κυβερνήσεις να αρχίσουν να σκέφτονται αυτή την εξέλιξη.
Ο Κουκ προειδοποιεί πάντως ότι ακόμη κι έτσι, το καθεστώς Ερντογάν θα επιχειρήσει να νοθεύσει τις εκλογές, όποτε κι αν διεξαχθούν. «Το σημερινό σύστημα που δημιουργήθηκε από το AKP έχει βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να συγκεντρώσουν μεγάλο πλούτο, δύναμη και επιρροή, και αυτοί δεν πρόκειται να παραδοθούν εύκολα», λέει ο Αμερικανός αναλυτής. «Ο Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης βρίσκονται στην εξουσία για σχεδόν 20 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων κατέστησαν ανενεργούς τους παλιούς θεσμούς και δημιούργησαν νέους ,προκειμένου να επιβάλουν την υπερεξουσία του AKP ,αλλά και του ίδιου του Τούρκου Προέδρου».
Ο Αμερικανός αναλυτής προβλέπει μάλιστα ότι αν νικήσει η αντιπολίτευση στις εκλογές, θα ακολουθήσει «μια κόλαση για να πληρώσουν οι υπεύθυνοι», για όσα συνέβησαν στην Τουρκία στα χρόνια του Ερντογάν. «Η κρίση δημοκρατίας της Τουρκίας μπορεί να μην τελειώσει με την αποχώρηση του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν», υποστηρίζει ο Κουκ και εξηγεί: «Η Τουρκία μπορεί να δυσκολευτεί να εξελιχθεί σε μια υγιή δημοκρατία, καθώς οι θεσμοί στη χώρα έχουν αλλάξει δραματικά» .
