Του Μιχάλη Ψύλου
«Ουδέν κακόν αμιγές καλού» έλεγαν οι αρχαίοι στωϊκοί φιλόσοφοι. Δεν υπάρχει κακό που να μη γεννάει και κάποιο καλό. Οι γεωπολιτικές κρίσεις για παράδειγμα, οδηγούν τους Ευρωπαίους στις κάλπες, σύμφωνα με το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο.
Η τελευταία πριν τις ευρωεκλογές έρευνα, δείχνει ότι το 71% των Ευρωπαίων πολιτών σκοπεύει να προσέλθει στις κάλπες, έχοντας βασικές προτεραιότητες την άμυνα και την ασφάλεια.
Αν και το ποσοστό συμμετοχής συνήθως είναι μικρότερο την ημέρα των εκλογών, είναι σημαντικό το γεγονός ότι η πρόθεση αυτή, αν επιβεβαιωθεί, θα σημαίνει 10 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερη παρουσία στις κάλπες, σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2019.
Οι κίνδυνοι λοιπόν από γεωπολιτική αστάθεια που έχουν πυροδοτήσει δύο πόλεμοι στα σύνορα της Ευρώπης, μπορεί να λειτουργήσουν ως κινητήρια δύναμη της ψήφου.
Κάθε πόλεμος βέβαια είναι η αποτυχία της πολιτικής. Και στην Ουκρανία και στη Γάζα και στην πιθανή κλιμάκωση του συνεχιζόμενου ουσιαστικά, εδώ και 45 χρόνια Ισραηλινο-ιρανικού πολέμου.
Να διαψευστεί ο Κλαούζεβις
Ο καλύτερος τρόπος για να κερδίσει κανείς έναν πόλεμο είναι να τον αποφύγει. Να βρεθούν διαφορετικές λύσεις στα υπαρκτά προβλήματα. Και κυρίως να διαψευστεί η περίφημη φράση του Πρώσου στρατηγού φον Κλάουζεβιτς: «Ο πόλεμος δεν είναι παρά η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα».
Γιατί ο πόλεμος δεν αντιπροσωπεύει τη συνέχεια, αλλά την αποτυχία της πολιτικής.
Αυτό που ζητούν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες δεν είναι φυσικά ένας αφηρημένος πασιφισμός. Αλλά να ενισχυθεί η πολιτική και η διπλωματία, με λογικό τρόπο. Λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες της πραγματικότητας.
Η ευρωπαϊκή δημοκρατία πρέπει να θεωρεί τον πόλεμο ως μια αξιοθρήνητη εξαίρεση, όταν όλα τα άλλα μονοπάτια έχουν κλείσει. Αλλά και να κοιτά το μέλλον, την μεταπολεμική κατάσταση. Γιατί κάποια στιγμή ο πόλεμος θα τελειώσει.
Γιατί αυτή η «μεταπολεμική σκέψη» απουσίαζε εντελώς στους πολυάριθμους πολέμους που ενεπλάκη η Δύση τις τελευταίες δεκαετίες. Σκεφτείτε μόνο τις χαοτικές συνθήκες στις οποίες βρίσκονται η Λιβύη, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, ακόμη και η πρώην Γιουγκοσλαβία τηρουμένων των αναλογιών, μετά τους πολέμους των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.
Το ίδιο ερώτημα θα μπορούσε να τεθεί για πόλεμο στην Ουκρανία. Η χώρα δεν μπορεί πλέον να αντέξει έναν παρατεταμένο πόλεμο και αναμφίβολα θα βγει κατεστραμμένη από αυτόν τον πόλεμο, όπως κι αν τελειώσει, και όχι μόνο υλικά.
Η κατάσταση δεν θα είναι καλύτερη για τους ευρωπαίους «συμμάχους», όσον αφορά τη συνοχή μεταξύ των διαφόρων χωρών, το οικονομικό βάρος του επανεξοπλισμού και τη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση, με βαριές συνέπειες στην οικονομία.
Το ίδιο ισχύει για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, που εκτός από την καταστροφή στις ίδιες τις εμπλεκόμενες χώρες, φαντάζει πιθανή μια αναζωπύρωση τρομοκρατικών επιθέσεων εντός της ΕΕ. Ακόμη και παγκόσμια έκρηξη, δεν μπορεί να αποκλειστεί, καθώς οι πρωταγωνιστές της σύγκρουσης είναι λιγότερο αξιόπιστοι.
Το Ισραήλ έχει καταλήξει ότι θα απαντήσει στην ιρανική επίθεση, σε εύθετο χρόνο. Ακούγονται φήμες για πιθανή επίθεση ακόμη και στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Κάτι που θα μπορούσε να ήταν η αρχή μιας νέας τραγωδίας.
Όλοι οι υπόλοιποι εταίροι, φίλοι και εχθροί, προς το παρόν φαίνεται να μην επιθυμούν μια δραματική κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή. Αλλά τι κάνουν για να την αποτρέψουν; Πέρα από δηλώσεις;
Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι η Γάζα είναι ακόμα εκεί, κάτω από τα πυρά Ισραηλινών στρατιωτών.
Όλα όσα έχουν συμβεί- και όσα θα συμβούν-είναι προφανώς το αποτέλεσμα του πολέμου στη Γάζα, ο οποίος , μέχρι να τελειώσει, θα μπορούσε να προκαλέσει κι άλλες κρίσεις.
Μέχρι να υπάρξουν αποδείξεις ότι το Ισραήλ είναι πρόθυμο να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, ο πόλεμος θα συνεχίζεται…
