Μακροσκελές ρεπορτάζ από την Αθήνα για τους απογόνους των ξεριζωμένων του Πόντου και της Μικράς Ασίας με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Συνθήκη της Λωζάννης και την ανταλλαγή πληθυσμών παρουσιάζει η εφημερίδα Tageszeitung του Βερολίνου. Μέσα από τους παραδοσιακούς χορούς και τις μνήμες μελών ενός ποντιακού συλλόγου στα Σούρμενα Αττικής, όπως του Γιώργου Σαραφίδη, αλλά και μέσα από τα στοιχεία και τις περιγραφές ιστορικών, όπως του μικρασιατικής και ποντιακής καταγωγής Βλάση Αγτζίδη, το ρεπορτάζ μεταφέρει όλο το ιστορικό της ανταλλαγής πληθυσμών, ανατρέχοντας αναλυτικά στους λόγους που οδήγησαν στο 1923. «Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος εγκαινίασε μια περίοδο εθνοκάθαρσης, εκτοπίσεων στην τουρκική ενδοχώρα και σφαγών για τους χριστιανούς στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σήμερα η γενοκτονία των Αρμενίων είναι ιδιαίτερα γνωστή. Αλλά εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες και Ασσύριοι είχαν παρόμοια μοίρα» αναφέρει μεταξύ άλλων ο Βλάσης Αγτζίδης στην ΤΑΖ.
Το ρεπορτάζ διατρέχει ενδελεχώς με ημερομηνίες και πλούσια ιστορικά στοιχεία όλη την πορεία προς τη Συνθήκη της Λωζάννης και την ανταλλαγή πληθυσμών και στέκεται ιδιαίτερα «στο κεφάλαιο που είναι γνωστό στην Ελλάδα ως Μικρασιατική Καταστροφή τον Σεπτέμβριο του 1922». Αναλύει την Μεγάλη Ιδέα, την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την άνοδο των Νεότουρκων και του Κεμάλ Ατατούρκ αλλά και τις σημαντικές ευθύνες της Ελλάδας και των κυβερνήσεων της εποχής για τη μοίρα της Σμύρνης και του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.
Μεταξύ άλλων όμως το ρεπορτάζ εστιάζει και στην ουσία της Συνθήκης της Λωζάννης και της ανταλλαγής πληθυσμών καθώς και στο σημερινό αποτύπωμά της στους απογόνους εκτοπισθέντων, όπως ο Σαραφίδης. Όπως σημειώνει ο ίδιος: «Ο όρος ‘ανταλλαγή πληθυσμών΄ υποβαθμίζει τα γεγονότα εκείνης της εποχής΄ (…) Ακούγεται σαν να αντάλλαξαν εκατό άτομα από εκεί με εκατό άτομα από εδώ. Αλλά ο καθένας από αυτούς τους ανθρώπους είχε μέσα στην οικογένειά του θύματα εκείνης της εθνοκάθαρσης. ‘Έχουμε ηθική ευθύνη απέναντι στους προγόνους μας. Αυτό που συνέβη τότε πρέπει να αναγνωριστεί από την Τουρκία ως γενοκτονία’».
