Του Γιώργου Λακόπουλου
Η πρώτη χαρακτηριστική ιδιότητα της εγχώριας δημοσκοπίας είναι ότι παράγει ένα προϊόν χωρίς κανείς να ξέρει αν το προϊόν της είναι αυτό που παράγει- ούτε καν αν πράγματι παράγεται.
Περίπλοκο; Καθόλου. Περισσότερες από είκοσι εταιρείες ερευνών κοινής γνώμης δίνουν κάθε τόσο στη δημοσιότητα αποτελέσματα πολιτικών ερευνών , με καταγραφή των διαθέσεων της κοινωνίας απέναντι σε κόμματα και πολιτικούς.
Το μυστικό αυτών των ερευνών είναι ότι παραμένουν οι ίδιες μυστικό. Οι ελάχιστες εξαιρέσεις το επιβεβαιώνουν απλώς.
Κανείς δεν γνωρίζει- με τη έννοια ότι καμία αρμόδια αρχή δεν ελέγχει- αν πραγματικά έχουν διενεργηθεί αυτές οι έρευνες.
Αν συμπληρώθηκαν με τον ορθό τρόπο τα ερωτηματολόγια που αναφέρουν, αν αναλυθήκαν επιστημονικά τα «ευρήματα» και αν τα αποτέλεσμά της επεξεργασίας είναι πράγματι αυτά που δημοσιεύουν σε πίτες και κολώνες.
Η ελληνική Πολιτεία που έχει ολόκληρο νομικό οπλοστάσιο για να διαπιστώνει αν νοθεύεται ένα προϊόν στο εμπόριο, δεν ενδιαφέρεται για την ενδεχομένη νόθευση των διαθέσεων της κοινής γνώμης, που συνιστά πλήγμα στη Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό.
Η δεύτερη χαρακτηριστική ιδιότητα της ίδιας βιομηχανίας είναι ότι λειτουργεί ως… βιομηχανία και μάλιστα με μια περίεργη περιοδικότητα:
Κάθε φορά που η κυβέρνηση Μητσοτάκη βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο η επικαιρότητα κατακλύζεται με ένα κύμα δημοσκοπήσεών που μας βεβαιώνουν ότι για τον μέσο Έλληνα όλα πάνε καλά για την κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό. Και κατά διαβόλου για την αντιπολίτευση και τον Τσίπρα.
Από αυτή την άποψη εμφανίζουν τον πολίτη ως μαζοχιστή που αυτοτιμωρείται. Όσο αποτυγχάνει η κυβέρνηση τόσο θέλει να την ψηφίζει. Όσο εκτίθεται ο Μητσοτάκης, τόσο τον λατρεύει. Δώσε πόνο.
Το τρίτο χαρακτηριστικό της ίδιας φάμπρικας βιομηχανίας είναι ότι κατάφερε να καταστεί μετά το 2016 σαν μια μηχανή που παράγει αυτοεκπληρούμενες προφητείες.
Εν όψει των εκλογών του 2019 υπήρχε τόση ένταση, τόση ομοιότητα και τόσο συντονισμός στη πρόβλεψη της εκλογικής επικράτησης Μητσοτάκη – ακόμη και όταν δραπέτευε από την κρίσιμη τελευταία τηλεοπτική αναμέτρηση με τον αντίπαλό του,- ώστε τελικά προέκυψε ένα ερώτημα: πρόβλεψαν την νίκη τη ΝΔ ή την επέβαλαν;
Με άλλα λόγια οι -περισσότερες- δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα δεν είναι εργαλεία αποτύπωσης στιγμιαίων διαθέσεων της κοινής γνώμης, αλλά μηχανισμοί διαμόρφωσής της.
Κανείς δεν ξέρει πάντως ποιος πληρώνει τις δημοσκοπήσεις που δημοσιεύονται και πόσο κοστίζουν. Ποτέ το ΕΣΡ δεν έκανε έλεγχο για να διαπιστωθεί αν διενεργούνται όπως αναφέρουν οι εταιρείες και αν τα αποτελέσματα είναι αυτά που ανακοινώνουν.
Μερικές φόρες μάλιστα ανακοινώνουν ως αποτελέσματα τις… απόψεις τους. Τι άλλο είναι η «εκτίμηση ψήφου» και η «πρόβλεψη εκλογικής συμπεριφοράς»;
Με αυτά τα δεδομένα για πολλούς οι δημοσκοπήσεις ήταν το μόνο όπλο που είχε η κυβέρνηση για να περιορίσει τη ζημιά που έπαθε από την καταστροφική διαχείριση των πυρκαγιών και τα συναφή.
Άρχισαν να εμφανίζουν την κυβέρνηση με κάτι μικρομώλωπες και την αξιωματική αντιπολίτευση μην μπορεί να δηλώσει κεφάλι, όσο στραβά και αν πάει η κυβέρνηση.
Αυτή η «απεικόνιση» θα συνεχιζόταν πανομοιότυπα, αν η κυβέρνηση και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν βουλιάζουν στον ανασχηματισμό που ξεκίνησε ως «νέα αφετηρία» και κατέληξε σε νέα τραγωδία.
Καθώς αυτό ακριβώς διαπίστωσαν ακόμη και τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ εύκολα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι θα το αποτύπωναν και οι δημοσκοπήσεις που αναμένονταν σωρηδόν- κατ’ ανάγκη.
Αλλά ξαφνικά οι δημοσκόποι στην πιο κρίσιμη συγκυρία και την πιο ενδιαφέρουσα πολιτική περίοδο έπαθαν αφλογιστία.
Οι δημοσκοπήσεις που έπεφταν προηγουμένως σαν το χαλάζι εξαφανίσθηκαν.
Εύκολα θα μπορούσες να υποθέσεις κανείς ότι κάποιος έβαλε το χέρι του . Θα παραήταν εξωφρενικό αν και πάλι δεν διαπίστωναν αποδοκιμασία των κυβερνητικών επιδόσεων. Θα τους έπαιρναν με τις πέτρες.
Δεν χρειάζεται να καταφύγει κανείς σε θεωρίες συνωμοσίας για να εξηγήσει γιατί για πρώτη φορά μετά από κυβερνητικό… ανασχηματισμό δεν εμφανίσθηκε καμιά δημοσκόπηση για την αξιολόγησή του.
Ήταν κυβερνητική επιθυμία. Οι σχεδιαστές της επικοινωνιακής καμπάνιας της ΝΔ πέτυχαν να κάνουν αόρατες τις δημοσκοπήσεις, ώστε να προλάβει ο Πρωθυπουργός να ανεβεί στη ΔΕΘ και να κάνει εξαγγελίες.
Μετά από αυτό το θαύμα θα επιστρέψει: οι δημοσκοπήσεις θα εμφανίζονται η μια μετά την άλλη και θα μας λένε ότι η κοινή γνώμη εκστασιάσθηκε με όσα είπε και υποσχέθηκε στη Θεσσαλονίκη ο Μητσοτάκης.
Η επιχείρηση «αυτοεκπληρούμενη προφητεία Νο 2» κλιμακώνεσαι κανονικά.
Μόνο που οι νέες δημοσκοπήσεις που θα κινηθούν σε αυτή η γραμμή θα είναι για τα πανηγύρια. Και όσοι θα τις υπογράφουν δεν θα είναι εταιρείες δημοσκοπήσεων, αλλά κυβερνητικά παραρτήματα.
ΥΓ1: Ένας αθεόφοβος δημοσκόπος αποτόλμησε το αδιανόητο: εμφάνισε ως θερινή αποτίμηση της πολιτικής σκηνής, τον Μητσοτάκη να απογειώνεται και τον Τσίπρα να καταποντίζεται. Άξιος…
ΥΓ2: Ο ανέμελος πρόεδρος του ΕΣΡ ακόμη δεν διέταξε έλεγχο…
