Η επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα στην Αθήνα προσδίδει νέο ενδιαφέρον στη μακρόσυρτη εσωκομματική μάχη για τη διαδοχή του, η οποία διεξήχθη εν μέσω θέρους σε συνθήκες περιορισμένου δημόσιου ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Γιώργου Χατζηδημητρίου στην εφημερίδα “δημοκρατία”, πολλοί προσβλέπουν σε μία καταλυτική παρέμβασή του που θα μεταβάλει τις διαθέσεις και θα αποτελέσει εγγύηση ομαλής μετάβασης στη νέα εποχή, όπως άλλωστε είχε δεσμευτεί την ημέρα της παραίτησής του, η οποία αιφνιδίασε όλες τις εσωκομματικές «φυλές».
Αυτή τη στιγμή το καράβι μοιάζει ακυβέρνητο, κάτι για το οποίο ευθύνεται και ο ίδιος. Οσοι τον γνωρίζουν, πάντως, υποστηρίζουν ότι ο Τσίπρας δεν είναι ιδιαιτέρως ευτυχής βλέποντας το δημιούργημά του να κλυδωνίζεται έρμαιο των φατριών, οι οποίες, παραμερίζοντας τις βασικές πολιτικές προτεραιότητες, έχουν στραφεί προς τα μέσα και ανταγωνίζονται σε μια μάχη άνευ όρων και με ελάχιστα πολιτικά χαρακτηριστικά για την ανακατανομή ρόλων στο εσωτερικό σύστημα εξουσίας.
Ηταν εξαρχής σαφές ότι ο Τσίπρας δεν είχε σκοπό να εμπλακεί στη μάχη της διαδοχής. Αντίθετα, διαμήνυσε ότι δεν επιθυμούσε να επηρεάσει την κρίση των κομματικών μελών, εκδηλώνοντας την εύνοιά του προς κάποια υποψηφιότητα. Αρχές Αυγούστου αναχώρησε από την Ελλάδα για αναψυχή στις ΗΠΑ, παρέα με τη σύντροφο και τους δύο γιους του, με σκοπό να πραγματοποιήσει ένα παλιό όνειρό του διασχίζοντας οδικώς τη χώρα στον θρυλικό «Δρόμο 66», που ξεκινά από την ανατολική πλευρά και φθάνει μέχρι τη δυτική ακτή. Το διάστημα αυτό «έσπασε» τη σιωπή του, διοχετεύοντας τη δυσφορία του, σε δύο περιπτώσεις. Την πρώτη με αφορμή την πρόταση μιας μεγάλης και ισχυρής μειοψηφίας στελεχών του κόμματος τα οποία, με επικεφαλής τον Διονύση Τεμπονέρα και αντίθετα από το χρονοδιάγραμμα που εισηγήθηκε ο ίδιος, πρότειναν να προηγηθεί η διεξαγωγή συνεδρίου για την ανάλυση των αιτίων της εκλογικής συντριβής, καθώς και η διαμόρφωση πολιτικών θέσεων και εν συνεχεία να εκλεγεί το πρόσωπο το οποίο θα δεσμευτεί να τις υπηρετήσει. Και τη δεύτερη μετά την πρόσφατη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας, όπου καταψηφίστηκε η πρότασή του για την υποψηφιότητα του μπασκετμπολίστα Νίκου Παππά στον Δήμο της Αθήνας και εγκρίθηκε με οριακή πλειοψηφία η υποψηφιότητα του Κώστα Ζαχαριάδη απέναντι στον Νίκο Φίλη.
«Είμαι εδώ»
Αξιολογώντας τη στάση του, συνάγεται ότι στις αρχικές προθέσεις του δεν περιλαμβανόταν η παραίτηση. «Εχω μάθει στις δύσκολες στιγμές να αναλαμβάνω την ευθύνη και να μην εγκαταλείπω τη μάχη. Είμαι εδώ. Δεν θα εγκαταλείψω ούτε τώρα, στη μέση μάλιστα ενός δύσκολου αγώνα» δήλωσε μετά την απροσδόκητης έκτασης ήττα στις εκλογές της 21ης Μαΐου, που γύρισε τον ΣΥΡΙΖΑ στα επίπεδα του 2012. Ακολούθησαν δηλώσεις στελεχών όπως του Ανδρέα Ξανθού, που σημείωσε ότι το θέμα της ηγεσίας δεν είναι ταμπού ή του Δημήτρη Παπαδημούλη, ο οποίος του πρότεινε μια τιμητική αποστρατεία.
Ακόμα και μετά τη νέα ήττα πάντως, στις εκλογές του Ιουνίου, και την περαιτέρω πτώση στα εκλογικά ποσοστά δήλωσε πως θα θέσει τον εαυτό του στην κρίση των μελών του κόμματος, κάτι που θα επιβεβαίωνε αναμενόμενα την καθολική κυριαρχία του στο κόμμα. Ωστόσο, τέσσερις ημέρες αργότερα, ανακοίνωσε την παραίτησή του από την ηγεσία, δηλώνοντας ότι το κόμμα χρειάζεται «βαθιά ανανέωση και επανίδρυση». Οι δυνάμεις της «Ομπρέλας» πέταξαν τη σκούφια τους, αλλά δεν συμμερίστηκαν όλοι τη στάση τους. «Κάποιοι προετοιμάζονταν πολλά χρόνια για την αντικατάσταση του Αλέξη Τσίπρα. Και κάποιοι έχουν συγκεκριμένες ευθύνες που δεν θέλουν να συζητηθούν για τον ρόλο που έπαιξαν, για τις ευθύνες που έχουν από τον ρόλο που είχαν, και δεν είναι ένας» σχολίασε αιχμηρά ο Χρήστος Σπίρτζης, που κατήγγειλε ότι η διαδικασία διαδοχής «είναι στημένη», διότι «δεν έχει πολιτικό πλαίσιο». Στελέχη όπως ο Νίκος Παππάς και ο Παύλος Πολάκης δηλώνουν ότι διαφωνούν με την παραίτηση Τσίπρα, του οποίου η φυγή απειλεί να οδηγήσει το κόμμα στην αφετηρία από όπου ξεκίνησε. Και άλλοι, όπως ο Δημήτρης Παπάνης, αναρωτιούνται «Αλέξη, πώς (τους) άντεξες τόσα χρόνια;»
Ο Τσίπρας εξήγησε ότι παραμερίζει για να περάσει μπροστά το «νέο κύμα» στελεχών. Κρίνοντας από την εικόνα που μεταδίδεται, λέει στη «δημοκρατία» στέλεχος που παραιτήθηκε αθόρυβα, «μάλλον η αναφορά του ήταν ειρωνική».
