Όταν ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelensky ταξίδεψε στη Δυτική Ευρώπη την περασμένη εβδομάδα για να ανανεώσει την υποστήριξη για τον αγώνα της χώρας του κατά της Ρωσίας, έκανε μια στάση της τελευταίας στιγμής στο Παρίσι.
Ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron του έκανε «νόημα»… τελευταία στιγμή.
Η στάση του Macron απέναντι στην προσπάθεια της Ουκρανίας έχει συχνά αποδειχθεί ανεξιχνίαστη για τους συμμάχους που αναρωτιούνται γιατί η Γαλλία φαινόταν να επιδιώκει τον διάλογο με τον Ρώσο πρόεδρο Vladimir Putin, προβάλλοντας την ανάγκη για “εγγυήσεις ασφαλείας” για τη Μόσχα.
Ενώ ο Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz έχει υποστεί σκληρή κριτική για τον αργό ρυθμό της απόφασής του να στείλει άρματα μάχης Leopard 2 στην Ουκρανία, η συμβολή του Παρισιού στη συνολική πολεμική προσπάθεια ήταν σημαντικά μικρότερη, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, από εκείνη του Βερολίνου, σύμφωνα με μια κατάταξη του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου που επικαιροποιήθηκε στα τέλη του περασμένου έτους.
Ακόμη και αν συνυπολογιστεί η πιο πρόσφατη δέσμευση του Macron να παραδώσει οβιδοβόλα Caesar και, από κοινού με την Ιταλία, ένα σύστημα αεράμυνας MAMBA, η συνολική προσπάθεια υποστήριξης της Γαλλίας είναι πιθανό να παραμείνει πολύ χαμηλότερη από εκείνη των μεγαλύτερων αρωγών το 2023.
Μέχρι τον Νοέμβριο, η Πολωνία είχε υποσχεθεί βοήθεια άνω των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο έχει προσφέρει περισσότερα από 7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η Γαλλία, αντίθετα, προσέφερε 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ – τοποθετώντας τη χώρα πολύ κάτω από τους δυτικούς συμμάχους ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Η πρόσκληση της τελευταίας στιγμής
Όταν ο Zelensky έφυγε από την Ουκρανία για να επισκεφθεί δυτικούς ηγέτες την περασμένη εβδομάδα, το Παρίσι δεν εξέδωσε επίσημη πρόσκληση – και η συνάντηση με τον Macron παραλίγο να μην πραγματοποιηθεί.
Ο Γάλλος πρόεδρος είχε αρχικά προγραμματίσει να περάσει το βράδυ στο θέατρο με τη σύζυγό του.
Μόνο όταν οι βοηθοί είδαν πλάνα από την επίσημη ομιλία του Zelensky στο Westminster Hall του Λονδίνου, έσπευσαν να εκδώσουν πρόσκληση και κανόνισαν την επίσκεψη αργά το βράδυ στο Παρίσι, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο των Ηλυσίων, που επικαλείται το Politico.
Δεν είναι περίεργο που ο Zelenskyy παραλίγο να μην βρεθεί στο Παρίσι.
Όταν ερωτώνται γιατί η Γαλλία έχει ακολουθήσει μερικές φορές μια διαφορετική πορεία για την Ουκρανία σε σύγκριση με άλλους δυτικούς συμμάχους, Γάλλοι αξιωματούχοι υπερασπίζονται τον Macron.
Σε συνέντευξή του στο POLITICO, ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας François Hollande δήλωσε ότι ήταν λογικό να μιλήσει στον Putin πριν από την εισβολή για να “του στερήσει οποιαδήποτε επιχειρήματα ή προσχήματα”.
Ένας Γάλλος διπλωμάτης πρόσθεσε: “Ήταν ή αυτό ή να μην κάνουμε τίποτα.
Ο Macron αποφάσισε να δοκιμάσει τη διπλωματία – δεν νομίζω ότι μπορούμε να τον κατηγορήσουμε γι’ αυτό”.
Ισορροπία δυνάμεων
Όσον αφορά τη χλιαρή συμβολή της Γαλλίας στην πολεμική προσπάθεια, αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι, ως η πρώτη στρατιωτική δύναμη της ηπειρωτικής Ευρώπης, το Παρίσι έχει άλλες ευθύνες για την ασφάλεια, δηλαδή την υπεράσπιση της νότιας πλευράς της Ευρώπης, και πρέπει να διατηρήσει κάποια ικανότητα.
Η αποστολή των αρμάτων μάχης Leclerc της Γαλλίας, λένε, δεν έχει νόημα επειδή δεν παράγονται πλέον και δεν θα μπορούσαν εύκολα να αντικατασταθούν.
Αλλά όταν ερωτώνται αν η Γαλλία ηγείται στην Ουκρανία, οι ίδιοι αξιωματούχοι τείνουν να σηκώνουν τους ώμους.
Για τον François Heisbourg, ανώτερο σύμβουλο του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, η ζιγκ-ζαγκ προσέγγιση του Macron στην πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία αντιπροσωπεύει μια χαμένη ευκαιρία όχι μόνο από την άποψη της σκληρής ισχύος – αλλά και από την άποψη της ευρύτερης φιλοδοξίας του Macron, που διατυπώθηκε στην ομιλία του στη Σορβόννη το 2017, να τοποθετηθεί ως ένας ευρωπαίος ηγέτης στη γραμμή του πρώην προέδρου François Mitterrand, του πρώην πρωθυπουργού Michel Rocard ή του πρώην καγκελάριου της Γερμανίας Helmut Kohl.
“Το 2022 ήταν μια χρονιά χαμένων ευκαιριών”, δήλωσε ο Heisbourg.
Ο Macron “πέρασε 15 ημέρες γυρνώντας και λέγοντας σε όποιον άκουγε ότι η Ρωσία χρειάζεται εγγυήσεις ασφαλείας, λες και η Ρωσία δεν ήταν αρκετά ώριμη για να τις ζητήσει η ίδια”.
Ο Macron “μπορεί ακόμη να καλύψει τον χαμένο χρόνο, αλλά η προϋπόθεση γι’ αυτό είναι να είναι εξαιρετικά σαφής στο θέμα της Ουκρανίας και από εκεί και πέρα να ανακτήσει τη νομιμοποίηση μεταξύ των κρατών της κεντρικής Ευρώπης”.
Ο “ανοιχτός δρόμος” της Γαλλίας
Η ειρωνεία είναι ότι από γεωπολιτική άποψη, το Παρίσι σπάνια είχε καλύτερη ευκαιρία να ηγηθεί της Ευρώπης.
Η Βρετανία αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφαιρώντας ένα σημαντικό φιλελεύθερο αντίβαρο στον κρατισμό της Γαλλίας.
Ο Olaf Scholz της Γερμανίας έχει δεσμευτεί από την πολιτική συνασπισμού και τις επιπτώσεις του αποτυχημένου στοιχήματος του Βερολίνου στη ρωσική ενέργεια.
Η Γαλλία, αντίθετα, απολάμβανε σταθερή κυβέρνηση και τα οφέλη της σχετικής ενεργειακής ανεξαρτησίας χάρη στην πρώιμη υιοθέτηση της πυρηνικής ενέργειας.
Όσον αφορά τη θέση του Παρισιού στην Ευρώπη, “ο δρόμος ήταν ανοιχτός”, δήλωσε ο Heisbourg.
Κατά κάποιον τρόπο, ο Macron εκμεταλλεύτηκε αυτή την ευκαιρία.
Το Παρίσι υπήρξε μακράν ο πιο ηχηρός υποστηρικτής μιας ισχυρής απάντησης της ΕΕ στην Πράξη του προέδρου των ΗΠΑ Joe Biden για τη μείωση του πληθωρισμού, ένα πακέτο επιδοτήσεων για τις πράσινες επιχειρήσεις.
Όταν ταξίδεψε στην Ουάσινγκτον τον Νοέμβριο, ο Γάλλος πρόεδρος έμοιαζε πολύ με έναν Ευρωπαίο ηγέτη που μεταφέρει παράπονα σε έναν εμπορικό αντίπαλο – και φέρνει αποτελέσματα για όλη την ΕΕ.
Ωστόσο, οι προσπάθειες της Γαλλίας για οικονομική ηγεσία εντός της ΕΕ δεν έχουν μεταφραστεί σε μια ευρύτερη προσπάθεια να γίνει ο εγγυητής της ασφάλειας της Ευρώπης και ο οικοδόμος της συναίνεσης.
“Κανείς δεν έχει αντικαταστήσει την Angela Merkel στο τραπέζι του Συμβουλίου”, υποστήριξε ένας διπλωμάτης από την Ανατολική Ευρώπη όταν ρωτήθηκε ποιος “ηγείται” σήμερα της ΕΕ.
Ο Hollande και αρκετοί διπλωμάτες παραπονέθηκαν για την επιδείνωση των γαλλογερμανικών δεσμών υπό τον Macron, λέγοντας ότι υπονομεύει τη συνοχή του μπλοκ και κάθε ελπίδα για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στην άμυνα.
Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία πλησιάζει στην πρώτη του επέτειο, ο Macron έχει στραφεί προς μια πολύ πιο ολοκληρωμένη υποστήριξη προς το Κίεβο.
Στην πρωτοχρονιάτικη ομιλία του προς τους Γάλλους, υποσχέθηκε στους Ουκρανούς ότι “θα σας βοηθήσουμε μέχρι τη νίκη” – κάνοντας τη ρητορική αλλαγή από το “η Ρωσία δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο”.
Άφησε ανοιχτή την πόρτα για την εκπαίδευση ουκρανών πιλότων σε δυτικά μαχητικά αεροσκάφη και συνέβαλε σημαντικά στο σύστημα πυραυλικής άμυνας MAMBA.
Ωστόσο, η Γαλλία παραμένει επίσης μία από τις πιο επιφυλακτικές χώρες της ΕΕ όσον αφορά την αποδοχή της Ουκρανίας στο μπλοκ και η συνολική της συμβολή εξακολουθεί να ωχριά σε σύγκριση με άλλες χώρες.
