Του Μιχάλη Ψύλου
«Η Γερμανία απαιτεί αλληλεγγύη. Η Γερμανία χρειάζεται τώρα την αλληλεγγύη της ΕΕ», προειδοποιεί ο Μάρκους Φέρμπερ, ευρωβουλευτής του Γερμανικού Χριστιανο-Κοινωνικού κόμματος (CSU).
O Φέρμπερ δεν είναι ένας τυχαίος ευρωβουλευτής. Είναι ο εκπρόσωπος οικονομικής πολιτικής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), της μεγαλύτερης ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Η αλληλεγγύη της Ευρώπης καταρρέει» γράφει έντρομη η γερμανική Tagesschau.
Ο λόγος; «Η ΕΕ θέλει να υποχρεώσει τα μέλη της να εξοικονομήσουν 15% φυσικό αέριο ως τον Μάρτιο του 2023 – και να το μοιραστούν μεταξύ τους σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης- αλλά υπάρχει αντίσταση από τη Νότια Ευρώπη…Την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα, την Κύπρο, αλλά και την Ουγγαρία και την Πολωνία», γράφει με φανερή έκπληξη η γερμανική εφημερίδα.
Τι απαντά ο Νότος; «Δεν θέλουμε να μας αναγκάσουν σε κάτι για το οποίο ούτε καν μπήκαν στον κόπο να μας ρωτήσουν», λέει η Ισπανίδα υπουργός Ενέργειας.
Οι χώρες του Νότου «αντιτίθενται τώρα στην πρόταση της Κομισιόν, γιατί ιδίως η Γερμανία θεωρείται υπεύθυνη για το γεγονός ότι η οικονομία της Ευρώπης εξαρτάται από το ρωσικό αέριο», θρηνεί η Tagesschau, για να λάβει την απάντηση από την Βαρσοβία: «Η Γερμανία,με τα χρόνια, επέκτεινε την οικονομική της θέση με τη βοήθεια των ρωσικών πρώτων υλών. Αυτό που συνέβη παλιότερα στην Τσετσενία ή τη Γεωργία δεν ενόχλησε τους Γερμανούς. Είναι ειρωνικό που βρίσκονται τώρα σε αυτήν την κατάσταση», δήλωσε εκπρόσωπος της Πολωνικής κυβέρνησης.
Μήπως είναι υπερβολικές οι χώρες που αντιστέκονται στην πρόταση της Κομισιόν; Που είναι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, θα αναρωτηθούν κάποιοι. Δεν χρειάζεται φυσικά να γυρίσουμε πίσω στο 2012 όταν η κυρίαρχη αντίληψη στη Γερμανία ήταν να τιμωρηθούν οι υπερχρεωμένες χώρες του Νότου και οι «τεμπέληδες» πολίτες τους, για την χρεοκοπία. Και η «Αλληλεγγύη» που επέδειξε ο Βορράς ήταν να βυθιστεί η Ελλάδα στα μνημόνια και οι άλλες χώρες του Νότου σε αυστηρή δημοσιονομική πολιτική. Περσινά ξινά σταφύλια…
Δεν πέρασε όμως ούτε μια ημέρα, μετά την έκκληση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για «αλληλεγγύη» στο φυσικό αέριο και φάνηκε πώς την εννοούν κάποιοι Βόρειο-Ευρωπαίοι:
Μύδρους και ιαχές αγανάκτησης ξεσήκωσε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, όταν ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη ότι για να αντισταθμίσει την αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, θα δημιουργηθεί ένα «Μέσο για την Προστασία της Μετάδοσης (Transmission Protection Instrument, TPI),που θα επεμβαίνει στην αγορά ομολόγων για να βοηθάει κυρίως ε δύσκολες καταστάσεις τις υπερχρεωμένες χώρες του Νότου.»Το TPI θα διασφαλίσει την ομαλή μετάδοση της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ», εξήγησε η Λαγκάρντ. Για έμπρακτη αλληλεγγύη, δηλαδή!
Τι ήθελε να το πει η Λαγκάρντ! Αχός βαρύς ακούστηκε στη Γερμανία. «Οι ειδικοί καλωσορίζουν την αύξηση των επιτοκίων, αλλά όχι το νέο πρόγραμμα TPI», έγραψε η FAZ. «Οι οικονομικοί εμπειρογνώμονες επικρίνουν το νέο πρόγραμμα TPI, στο οποίο βλέπουν σημαντικούς κινδύνους νομισματικής πολιτικής», προσθέτει η γερμανική εφημερίδα. Ο Χέλμουτ Σλεβάις πρόεδρος της German Savings Bank and Giro Association (GDPR), προειδοποίησε ότι «η ΕΚΤ δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποψιαστεί ότι χρησιμοποιεί το νέο της μέσο ΤPI για να διευκολύνει τα κράτη να αναλάβουν νέο χρέος. Αυτό θα υπονόμευε την εμπιστοσύνη στην πολιτική ανεξαρτησία της ΕΚΤ».
Ο Φρίντριχ Χάινεμαν, επικεφαλής του Τμήματος Ερευνών Εταιρικής Φορολογίας και Δημόσιων Οικονομικών της ZEW στο Μανχάιμ επέκρινε με σφοδρότητα επίσης την ΕΚΤ, λέγοντας ότι το TPI εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους. “Η ΕΚΤ γίνεται έτσι ολοένα και περισσότερο η αρχή που αποφασίζει εάν μπορεί να χρηματοδοτηθεί το υψηλό δημόσιο χρέος και συνεπώς η μοίρα των κυβερνήσεων. Αυτό δεν είναι συμβατό με το καθήκον νομισματικής πολιτικής μιας ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας», τόνισε ο Χάινεμαν.
Η Handelsblatt χαρακτήρισε επίσης «αμφιλεγόμενο» το TPI , ενώ η FAZ δεν δίστασε χθες να δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα της κύριο άρθρο κατά της Λαγκάρντ, χαρακτηρίζοντας ουσιαστικά την πρόεδρο της ΕΚΤ, άσχετη με τα οικονομικά!
Η αντίδραση των Γερμανών με την Προτεσταντική τους ηθική, δεν είναι τυχαία. Από το 2010, που η ΕΚΤ άρχισε ν` αγοράζει ομόλογα από κράτη μέλη του ευρώ που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, το Βερολίνο δεν τοι είδε με καλό μάτι. Το 2012, ο τότε πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι υποσχέθηκε να σώσει το ευρώ «με ό,τι χρειαστεί », αλλά συνέδεσε αυτή την υπόσχεση με χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα με αυστηρά μέτρα λιτότητας που επιβράδυναν την οικονομική τους ανάκαμψη. Προς μεγάλη χαρά των Γερμανών.
Αλλά όταν όλο και περισσότερες χώρες του Νότου άρχισαν να βυθίζονται σε ύφεση και αποπληθωρισμό, η ΕΚΤ αναγκάστηκε να μειώσει το βασικό επιτόκιο στο μηδέν και να αγοράζει κρατικά ομόλογα από όλα τα κράτη μέλη σε μαζική κλίμακα, προκειμένου να διατηρήσει τα επιτόκια της αγοράς χαμηλά και έτσι να βοηθήσει τα υπερχρεωμένα κράτη, αλλά και την ίδια τη συνοχή της Ευρωζώνης.
Δεν είναι τυχαίο ότι μια ομάδα συντηρητικών καθηγητών και πολιτικών προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης κατηγορώντας την ΕΚΤ ότι το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές «δεν συνάδει με το Γερμανικό και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο». Στις 20 Μαΐου 2020, το Συνταγματικό Δικαστήριο σε μια «Σολομώντεια» λύση θεώρησε όντως ότι ο τρόπος που ενήργησε η ΕΚΤ δεν συνάδει μεν με το ευρωπαϊκό και γερμανικό δίκαιο, αλλά το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων δεν παραβιάζει την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης. Για την ιστορία, η απόφαση των Γερμανών δικαστών ήταν σε σαφή αντίθεση με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τον Δεκέμβριο του 2018 που είχε εγκρίνει τη διαδικασία που ακολούθησε η ΕΚΤ στην αγορά ομολόγων.
Όχι λοιπόν δύο μέτρα και δύο σταθμά στις ευρωπαϊκές αποφάσεις. Η λογική, Deutschland uber alles δεν συνάδει με την έννοια της «Αλληλεγγύης». Που τόσο ανάγκη έχει η Ευρώπη για να επιβιώσει…
