Εδώ και περισσότερο από 15 μήνες, η Ρωσία διεξήγε ένα πόλεμο στην Ουκρανία που το Κρεμλίνο αρνούνταν να αποκαλέσει πόλεμο – όμως αυτό αλλάζει: ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν χρησιμοποιεί πλέον όλο και συχνότερα τη λέξη «πόλεμος».
Όταν, πέρυσι στις 24 Φεβρουαρίου, ο Πούτιν έστειλε στρατεύματα στην Ουκρανία, έκανε λόγο για «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» – ένας ευφημισμός στον οποίο επέμεναν το Κρεμλίνο, οι ρώσοι υπουργοί και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, έφθασαν μάλιστα να επινοήσουν ένα νέο ρωσικό ακρωνύμιο, το «SVO».
Η περιγραφή της σύγκρουσης ως «πολέμου» ήταν ουσιαστικά παράνομη για τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης βάσει σειράς νόμων που υιοθετήθηκαν λίγο μετά την εισβολή. Στα ρωσικά μίντια δόθηκε εντολή να μην χρησιμοποιούν τη λέξη πόλεμος – και είτε συμμορφώθηκαν είτε έκλεισαν.
Όμως, σε απάντηση σ’ αυτό που η Ρωσία ανακοίνωσε πως ήταν μια μεγάλη ουκρανική επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον της Μόσχας, ο Πούτιν χρησιμοποίησε την περασμένη εβδομάδα τη λέξη «πόλεμος» τέσσερις φορές σε σχέση με την Ουκρανία, σύμφωνα με τις επισημάνσεις του όπως αυτές μεταδόθηκαν από το Κρεμλίνο.
«Ό,τι και να πούμε, θα προσπαθούν πάντα να καταλογίσουν την ευθύνη στη Ρωσία, αλλά αυτό δεν είναι σωστό: δεν εξαπολύσαμε αυτό τον πόλεμο, επαναλαμβάνω, το 2014 το καθεστώς του Κιέβου εξαπέλυσε πόλεμο στο Ντονμπάς», δήλωσε ο Πούτιν.
Το σχόλιο αυτό μεταδόθηκε από το σημαντικότερο κυριακάτικο δελτίο ειδήσεων του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού Rossiya. Ο ανταποκριτής του στο Κρεμλίνο Πάβελ Ζαρούμπιν είπε στους τηλεθεατές πως ο Πούτιν αφιερώνει παρασκηνιακά πολύ χρόνο στη σύγκρουση.
Η σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία άρχισε το 2014 αφού ο τότε φιλορώσος πρόεδρος ανατράπηκε από την ουκρανική Επανάσταση του Μαϊντάν και η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, με υποστηριζόμενες από τη Μόσχα αυτονομιστικές δυνάμεις να πολεμούν εναντίον των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας.
Στην Ημέρα της Νίκης της 9ης Μαΐου, όταν οι Ρώσοι τιμούν τη νίκη της Σοβιετικής Ένωσης επί της ναζιστικής Γερμανίας στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Πούτιν είπε στους βετεράνους στην Κόκκινη Πλατεία: «Ένας πραγματικός πόλεμος εξαπολύθηκε και πάλι εναντίον της Μητέρας Πατρίδας μας».
Τους τελευταίους μήνες, ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και ο επικεφαλής των μισθοφόρων της Βάγκνερ Γεβγκένι Πριγκόζιν έχουν όλοι χρησιμοποιήσει δημόσια τη λέξη πόλεμος -«βόινα» στα ρωσικά.
«Ζούμε βασικά σε συνθήκες πολέμου», δήλωσε ο Βιατσεσλάβ Γκλάντκοφ, ο κυβερνήτης της ρωσικής περιφέρειας του Μπέλγκοροντ, η οποία έχει δεχθεί επιθέσεις τις τελευταίες εβδομάδες.
Στις ιδιωτικές συνομιλίες της, η ρωσική ελίτ μιλάει για πόλεμο.
«Είναι εντυπωσιακό το πόσο ο Πούτιν και η ελίτ φαίνονται να παραβιάζουν τους δικούς τους κανόνες», λέει ένας δυτικός διπλωμάτης στη Μόσχα.
«Το πιο σημαντικό είναι το τι λέει αυτό για το μέλλον: άραγε πόλεμος σημαίνει μια πιο σοβαρή προσέγγιση και με τι θα μοιάζει άραγε μια Ρωσία σε πόλεμο;»
Στη Μόσχα, ο πόλεμος χαρακτηρίζεται υπαρξιακός και κοσμείται με ρωσορθόδοξους συμβολισμούς.
Ο επικεφαλής των ρώσων μισθοφόρων Πριγκόζιν, ο οποίος κατηγορεί την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων ότι καταστρέφουν το ρωσικό στρατό, έθεσε το ζήτημα τα πράγματα να εξελιχθούν όπως είχε γίνει στη Χιλή υπό τη δικαταορία του στρατηγού Αουγκούστο Πινοτσέτ.
«Άνθρωποι μου γράφουν ότι είναι ανάγκη να κάνουμε μια Χιλή για να υπερασπίσουμε τον εαυτό μας: Χιλή – δηλαδή Πινοτσέτ· Χιλή είναι η ελίτ της Ρωσίας -ή πάνω απ’ όλα η γραφειοκρατική ελίτ- σε ένα στάδιο περικυκλωμένη από ανθρώπους με αυτόματα όπλα», δήλωσε ο Πριγκόζιν.
«Δεν είναι παιγνίδι», πρόσθεσε. «Χάνουμε αυτό τον πόλεμο».
