Οι διευθύνοντες σύμβουλοι των εταιρειών Pfizer, BioNTech και Moderna, Αλμπερτ Μπουρλά, Ουγκούρ Σαχίν και Στέφαν Μπάνσελ αντίστοιχα, κέρδισαν από κοινού περισσότερα από 100 εκατομμύρια δολάρια σε αμοιβές στη διάρκεια της πανδημίας (διετία 2020-21), χάρη στην τεράστια επιστημονική και εμπορική επιτυχία των εμβολίων τους mRNA κατά του κορωνοϊού.
Οι τρεις επικεφαλής έχουν δει επίσης την αξία των μετοχών που κατέχουν στις εταιρείες τους, να εκτοξεύεται κατά την τελευταία διετία χάρη στη μεγάλη άνοδο της τιμής τους στα χρηματιστήρια, προϊόν του επενδυτικού ενθουσιασμού για τις εν λόγω πρωτοπόρες εταιρείες του φαρμακευτικού και βιοτεχνολογικού τομέα, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα των Financial Times. Η μετοχή της Pfizer, που ήταν ήδη κολοσσός πριν την πανδημία, έχει αυξηθεί κατά περίπου 60% κατά τους τελευταίους 24 μήνες, ενώ η αξία της μετοχής των νεότερων και μικρότερων εταιρειών BioNTech και Moderna έχει τριπλασιαστεί και πενταπλασιαστεί αντίστοιχα.
Οι Μπάνσελ και Σαχίν έχουν γίνει δισεκατομμυριούχοι, αφού κατέχουν το7,8% της Moderna και το 17,1% της BioNTech, μερίδια αξίας περίπου 5,4 δισ. δολαρίων και 7,8 δισ. δολαρίων, αντίστοιχα. Το εμβόλιο Pfizer/BioNTech έφερε έσοδα 37,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021 και της Moderna 17 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με εκτιμήσεις της εταιρείας αναλύσεων Airfinity.
Η ανάλυση των «πακέτων» αμοιβών για το 2020 και 2021 δείχνει ότι ο ελληνικής καταγωγής επικεφαλής της Pfizer Αλμπερτ Μπουρλά ήταν από τους τρεις αυτός με το μεγαλύτερο κέρδος εν μέσω πανδημίας, καθώς έλαβε για τη διετία της πανδημίας 45,3 εκατομμύρια δολάρια, έναντι 27,7 εκατ. δολ. κατά την προ πανδημίας περίοδο 2018-19 (ο Μπουρλά έγινε CEO-Chief Executive Officer της εταιρείας τον Ιανουάριο του 2019, προαχθείς από τη θέση του COO-Chief Operation Officer που κατείχε πριν). Η Pfizer δήλωσε ότι το “μπόνους” του Μπουρλά είναι αρμόζον με βάση τις εξαιρετικές ηγετικές ικανότητες του, την εστίαση του σε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική και τη συνεισφορά του στην απόδοση της εταιρείας το 2021.
Ο Τουρκογερμανικής καταγωγής Σαχίν έλαβε σε αμοιβές 30,8 εκατ. δολάρια τη διετία 2020-21 έναντι 8,5 εκατ. δολ. το 2018-19. Ο Μπάνσελ εμφανίζεται χαμένος, καθώς οι αμοιβές του φαίνεται να μειώθηκαν από 67,5 εκατ. δολ. το 2018-19 σε 31,1 εκατ. δολ. το 2020-21, όμως αυτό οφείλεται στο ότι η εισαγωγή της Moderna στο χρηματιστήριο το 2018 του είχε αποφέρει ένα έκτακτο εφάπαξ κέρδος 58,6 εκατ. δολ. από οψιόν μετοχών.
Οι συνολικές αμοιβές των τριών CEO που ανέπτυξαν τα εμβόλια mRNA, αυξήθηκαν συνολικά σε 107,2 εκατ. δολ. το 2020-21 έναντι 103,7 εκατ. το 2018-19. Οι αναλυτές επεσήμαναν ότι αυτό αντανακλά τα τεράστια κέρδη που απέφεραν στις τρεις εταιρείες τα νέου τύπου εμβόλια, με αποτέλεσμα οι αμοιβές των διευθυντικών στελεχών στον βιοφαρμακευτικό τομέα να πλησιάζουν πλέον εκείνες άλλων ακριβοπληρωμένων μάνατζερ, όπως στον τραπεζικό-χρηματοοικονομικό τομέα.
Σύμφωνα με το Κέντρο Υψηλών Αμοιβών (High Pay Centre) στο Λονδίνο, οι επικεφαλής των κορυφαίων τραπεζών της Γουόλ Στριτ JPMorgan, Goldman Sachs, Morgan Stanley, Bank of America κ.α. κερδίζουν περισσότερα από τους επικεφαλής των φαρμακευτικών (τουλάχιστον 30 εκατ. δολάρια τον χρόνο), αλλά η «ψαλίδα» τείνει σταδιακά να κλείσει.
Δεν λείπει η κριτική για τις υψηλές αμοιβές και οι επικρίσεις ότι οι κατασκευαστές εμβολίων – και οι μάνατζερ τους – «θησαύρισαν» εν μέσω πανδημίας, χωρίς να έχουν κάνει αρκετά για να διασφαλίσουν την πρόσβαση των φτωχών χωρών σε φθηνά εμβόλια. «Ο Μπάνσελ, ο Μπουρλά και οι άλλοι βασιλιάδες των εμβολίων έφτιαξαν μια βασιλική περιουσία χάρη στο μονοπωλιακό επιχειρηματικό μοντέλο τους που έχει οδηγήσει σε ένα απαρτχάιντ εμβολίων», δήλωσε ο Στιβ Νίβελ της οργάνωσης Public Citizen.
Από την άλλη, οι μέτοχοι και οι επενδυτές, που έχουν επίσης ωφεληθεί τα μέγιστα, δεν φαίνεται να νοιάζονται για τις υψηλές αμοιβές των μάνατζερ των φαρμακευτικών εταιρειών. «Οι περισσότεροι επενδυτές δεν έχουν πρόβλημα οι διευθύνοντες σύμβουλοι να αμείβονται καλά, ιδίως όταν έχουν οδηγήσει σε μια τέτοια αύξηση στη χρηματιστηριακή αξία των εταιρειών τους», δήλωσε ο αναλυτής Ακάς Τεγουάρι της επενδυτικής τράπεζας Jefferies.
Εκτός από τις αμοιβές τους, οι CEO έχουν ωφεληθεί από την πώληση μετοχών τους. Ο Μπάνσελ από τον Ιανουάριο του 2020 έχει πουλήσει μετοχές της Moderna αξίας 404 εκατ. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας Verity. Ο Μπουρλά πούλησε μετοχές αξίας 5,6 εκατ. δολ. την ίδια μέρα που οι Pfizer και BioNTech ανακοίνωσαν ότι το εμβόλιο τους έχει αποτελεσματικότητα 90% κατά της Covid-19. Ο Σαχίν δεν έχει κάνει ακόμη αξιόλογες πωλήσεις μετοχών.
