Το «χαμένο φιρμάνι» και τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Με αφορμή το μεγάλο διπλωματικό επεισόδιο ανάμεσα σε Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο προκάλεσαν Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρίσι Σούνακ, για τους δικούς τους λόγους ο καθένας, η συζήτηση για την επιστροφή των κλεμμένων Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα μας άρχισε να «φουντώνει» ξανά και να «δίνει τροφή» σε αρκετά διεθνή ΜΜΕ.
Αναλύσεις επί αναλύσεων, δηλώσεις επί δηλώσεων, παρουσίαση των θέσεων των δύο πλευρών. Η Ελλάδα έχει επανειλημμένα ζητήσει την επιστροφή των αριστουργημάτων των 2.500 ετών, αλλά το Βρετανικό Μουσείο και μαζί του όλες οι βρετανικές κυβερνήσεις, υποστηρίζουν ότι πήραν τα Γλυπτά νόμιμα από την τουρκοκρατούμενη Αθήνα τον 19ο αιώνα, με την άδεια του σουλτάνου Σελίμ Γ’.
Και κάπου εκεί, βρήκαν την ευκαιρία οι Τούρκοι να… παρέμβουν! Μέσω του TRT World μάλιστα, που ασχολείται σήμερα επισταμένως με το θέμα της διαμάχης των δύο Πρωθυπουργών «για την ιδιοκτησία αρχαίων μαρμάρινων έργων», όπως γράφει, που «έχει βάλει στο προσκήνιο ένα μέρος της οθωμανικής ιστορίας που έχει τη δυνατότητα να επιλύσει αυτή τη διαμάχη»!
Ορίστε λοιπόν, να οι Τούρκοι… σωτήρες.
Το «χαμένο φιρμάνι» και τα Γλυπτά του Παρθενώνα
Γράφει μεταξύ άλλων το TRT: «Τα γλυπτά των 2.500 ετών εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο από τις αρχές του 19ου αιώνα, όταν ένας Βρετανός πρεσβευτής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο Thomas Bruce, ή Λόρδος Έλγιν, τα μετέφερε στο Λονδίνο από τον ναό του Παρθενώνα στην Αθήνα. Εκείνη την εποχή, η Ελλάδα βρισκόταν υπό τη διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο Έλγιν ισχυρίστηκε ότι είχε λάβει άδεια από τον τότε σουλτάνο Σελίμ Γ’ να αφαιρέσει τα αντικείμενα. Το Βρετανικό Μουσείο λέει ότι ο Έλγιν έλαβε μια άδεια, γνωστή ως φιρμάνι, όταν μετέφερε περίπου τα μισά από τα γλυπτά στη Βρετανία».
Η αρθρογράφος στη συνέχεια επισημαίνει ότι για δεκαετίες, αυτό το φιρμάνι ήταν η «επίσημη γραμμή άμυνας» που χρησιμοποιούσαν οι Βρετανοί αξιωματούχοι, ενώ τονίζει πως πριν από μερικά χρόνια, δύο Τούρκοι ερευνητές «ξεψάχνισαν» τα αρχεία του οθωμανικού κράτους για να αναζητήσουν τυχόν αποδεικτικά στοιχεία και δεν βρήκαν κανένα.
«Όσο κι αν κοιτάξαμε τα οθωμανικά αρχεία, δεν υπάρχει φιρμάνι που να επιτρέπει τη μετακίνηση αυτών των μαρμάρων», λέει η καθηγήτρια και συγγραφέας Zeynep Aygen, αρχιτέκτονας συντήρησης και ιστορικός αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Fatih Sultan Mehmet στην Κωνσταντινούπολη.
Σύμφωνα με το TRT World, η συνεχιζόμενη έρευνα της Aygen μαζί με τον ιστορικό και συγγραφέα Orhan Sakin για το θέμα, υπόσχεται να ρίξει φως «στη νομιμότητα της μεταφοράς των Γλυπτών στη Βρετανία».
Επισημαίνει ότι στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκεται αυτό που ισχυρίζεται το Βρετανικό Μουσείο ότι είναι μια ιταλική μετάφραση του αρχικού φιρμανιού – της επίσημης οθωμανικής άδειας. Οι αρχές του μουσείου ήταν αμφίσημες σχετικά με το τι συνέβη με την αρχική οθωμανική άδεια.
Η Aygen λέει ότι δεν βρήκε τέτοιο γράμμα στα αρχεία. «Ένα Οθωμανικό φιρμάνι έχει ορισμένες… υπογραφές και μορφή και δεν μπορεί ποτέ να γραφτεί στην ιταλική γλώσσα», λέει στο TRT World.
Γνωρίζοντας μάλιστα το ενδιαφέρον του σουλτάνου Σελίμ Γ’ για την κληρονομιά, η Aygen αναφέρει ότι ποτέ δεν κατάλαβε αυτό το ζήτημα με το «φιρμάνι» και μεταγενέστερα προσκλήθηκε στο Μουσείο της Ακρόπολης για να ξεκινήσει ένα κοινό ερευνητικό πρόγραμμα με έναν συνάδελφό της (τον Sakin) εκεί.
Μουσείο Ακρόπολης
«Εκεί είδα για πρώτη φορά το λεγόμενο αντίγραφο του φιρμανιού και δεν πίστευα στα μάτια μου. Ζήτησα αμέσως από τον συνάδελφό μου Orhan Sakin να το δει, οπότε κι εκείνος συμμερίστηκε την άποψή μου ότι ένα οθωμανικό φιρμάνι δεν μπορεί να μοιάζει έτσι»!
Όπως αναφέρει το τουρκικό άρθρο, τα Γλυπτά είναι πολιτιστικά σημαντικά για την Ελλάδα και θεωρούνται ως ένα από τα πιο σημαντικά ιστορικά μνημεία του κόσμου.
«Τα θραύσματα ιστορικών κτηρίων έχουν νόημα αν παραμείνουν στην αρχική τους θέση», λέει ακόμα η Aygen και προσθέτει: «Αυτά τα μάρμαρα είναι μέρος του ναού του Παρθενώνα. Η πρωτοτυπία του Ναού υποφέρει χωρίς αυτές τις μετόπες που είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέρη ενός ελληνικού ναού».
Το Parthenon Project, ένας οργανισμός που υποστηρίζει την επιστροφή των Γλυπτών στην Αθήνα, λέει ότι είναι καιρός ο Βρετανός Πρωθυπουργός να λάβει υπόψη του τη λαϊκή απαίτηση.
«Είναι κρίμα που ο Βρετανός Πρωθυπουργός αισθάνεται ότι δεν μπορεί να συζητήσει το θέμα των Ελγίνειων Μαρμάρων με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, ειδικά δεδομένου του πόσα πολλά θα κερδίσουν και οι δύο χώρες από μια λογική λύση για αυτό το θέμα», δήλωσε στο TRT εκπρόσωπος του Parthenon Project.
«Υπάρχει τρόπος να πάμε μπροστά, όπου και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι διαφωνούν στο θέμα της ιδιοκτησίας και να επιτύχουν μια συμφωνία που ωφελεί και τις δύο πλευρές, με τα Γλυπτά να επανενώνονται στην Αθήνα».
