Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν αναγνωρίζει ότι τα οικονομικά περιθώρια της Ρωσίας στενεύουν εν μέσω πολέμου και δεν αποκλείει το σενάριο των διαπραγματεύσεων για τερματισμό του.
Πέντε πηγές με γνώση της κατάστασης μίλησαν στο Reuters σχετικά με την πίεση που ασκείται αντικειμενικά στο Κρεμλίνο για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, ειδικά και με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Οι τριγμοί στη ρωσική οικονομική ελίτ
Η οικονομία της Ρωσίας, η οποία καθοδηγείται από τις εξαγωγές πετρελαίου, φυσικού αερίου και ορυκτών, αναπτύχθηκε δυναμικά τα τελευταία δύο χρόνια παρά τους πολλαπλούς γύρους δυτικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022. Αλλά η εγχώρια δραστηριότητα έχει επιβαρυνθεί τους τελευταίους μήνες από τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και τα υψηλά επιτόκια που θεσπίστηκαν για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, ο οποίος επιταχύνθηκε με το ρεκόρ στρατιωτικών δαπανών.
Αυτό έχει συμβάλει στην άποψη σε τμήμα της ρωσικής ελίτ ότι είναι επιθυμητή μια λήξη του πολέμου μέσω διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με δύο από τις πηγές που γνωρίζουν τις συζητήσεις στο Κρεμλίνο.
Ο Τραμπ, ο οποίος επέστρεψε στα καθήκοντά του τη Δευτέρα, έχει υποσχεθεί να τερματιστεί γρήγορα η σύγκρουση στην Ουκρανία, η μεγαλύτερη στην Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή την εβδομάδα δήλωσε ότι είναι πιθανό να επιβληθούν περισσότερες κυρώσεις, καθώς και δασμοί, στη Ρωσία, εκτός εάν ο Πούτιν διαπραγματευτεί, προσθέτοντας ότι η Ρωσία οδεύει προς «μεγάλο πρόβλημα» στην οικονομία. Ανώτερος σύμβουλος του Κρεμλίνου δήλωσε την Τρίτη πως η Ρωσία δεν έχει λάβει μέχρι στιγμής συγκεκριμένες προτάσεις για συνομιλίες.
«Η Ρωσία, φυσικά, ενδιαφέρεται οικονομικά να διαπραγματευτεί έναν διπλωματικό τερματισμό της σύγκρουσης», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Oleg Vyugin, πρώην αναπληρωτής πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, αναφέροντας τον κίνδυνο αυξανόμενων οικονομικών στρεβλώσεων καθώς η Ρωσία αυξάνει τις στρατιωτικές και αμυντικές δαπάνες – ο Vyugin δεν ήταν μία από τις πέντε πηγές, οι οποίες μίλησαν όλες υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της έκρυθμης κατάστασης στη Ρωσία.
Τι θα ζητήσει ο Πούτιν από τον Τραμπ
Η έκταση των ανησυχιών του Πούτιν για την οικονομία, που περιγράφουν οι πηγές, και η επιρροή που ασκεί στις απόψεις εντός του Κρεμλίνου για τον πόλεμο, καταγράφονται για πρώτη φορά.
Το Reuters έχει ήδη αναφέρει ότι ο Πούτιν είναι έτοιμος να συζητήσει με τον Τραμπ τις επιλογές κατάπαυσης του πυρός, αλλά ότι τα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας στην Ουκρανία πρέπει να γίνουν αποδεκτά και ότι η Ουκρανία πρέπει να εγκαταλείψει την αίτησή της να ενταχθεί στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Το Κρεμλίνο δεν απάντησε αμέσως σε αιτήματα για σχολιασμό σχετικά με την άποψη του Πούτιν για την οικονομία και τις συνομιλίες για την Ουκρανία. Ο Τραμπ «επικεντρώνεται στον τερματισμό αυτού του βάναυσου πολέμου», εμπλέκοντας ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων μερών, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Μπράιαν Χιουζ, απαντώντας σε ερωτήσεις του Reuters. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι σύμβουλοι του Τραμπ ανακάλεσαν τον ισχυρισμό του Ρεπουμπλικανού προέδρου ότι ο τριετής πόλεμος θα μπορούσε να επιλυθεί σε μια ημέρα.
Μόλις λίγες ημέρες πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ, η κυβέρνηση του απερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επέβαλε την ευρύτερη δέσμη κυρώσεων που στοχεύει μέχρι στιγμής τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, μια κίνηση που ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, δήλωσε, θα δώσει στον Τραμπ μοχλό πίεσης σε τυχόν συνομιλίες, ασκώντας συγκεκριμένη οικονομική πίεση στη Ρωσία.
Ο Πούτιν έχει δηλώσει ότι η Ρωσία μπορεί να συνεχίσει να πολεμά όσο χρειαστεί και ότι η Μόσχα δεν θα υποκύψει ποτέ μπροστά σε άλλη δύναμη όταν πρόκειται για τα εθνικά της συμφέροντα.
Εξαντλούνται οι αντοχές της ρωσικής οικονομίας
Η οικονομία της Ρωσίας των 2,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων είχε επιδείξει μέχρι πρόσφατα αξιοσημείωτη αντοχή κατά τη διάρκεια του πολέμου και ο Πούτιν έχει επαινέσει κορυφαίους οικονομικούς αξιωματούχους και επιχειρήσεις για την παράκαμψη των πιο αυστηρών δυτικών κυρώσεων που έχουν ποτέ επιβληθεί σε μεγάλη οικονομία.
Αφού συρρικνώθηκε το 2022, το ΑΕΠ της Ρωσίας αυξήθηκε ταχύτερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2023 και το 2024. Φέτος, ωστόσο, η κεντρική τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπουν ανάπτυξη κάτω του 1,5%, αν και η κυβέρνηση προβλέπει ελαφρώς πιο ρόδινες προοπτικές.
Ο πληθωρισμός έχει πλησιάσει σε διψήφιο ποσοστό παρά την αύξηση του βασικού επιτοκίου από την κεντρική τράπεζα στο 21% τον Οκτώβριο. «Υπάρχουν ορισμένα ζητήματα εδώ, συγκεκριμένα ο πληθωρισμός, μια ορισμένη υπερθέρμανση της οικονομίας», δήλωσε ο Πούτιν σε ετήσια συνέντευξη Τύπου στις 19 Δεκεμβρίου.
«Η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα έχουν ήδη αναλάβει να μειώσουν τον ρυθμό», είπε τότε.
Ο Πούτιν πιστεύει ότι οι βασικοί στόχοι του πολέμου έχουν ήδη επιτευχθεί, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της γης που συνδέει την ηπειρωτική Ρωσία με την Κριμαία και της αποδυνάμωσης του στρατού της Ουκρανίας, δήλωσε μία από τις πηγές που γνωρίζουν τις σκέψεις στο Κρεμλίνο.
Ο Ρώσος πρόεδρος αναγνωρίζει, επίσης, την πίεση που ασκεί ο πόλεμος στην οικονομία, είπε η πηγή, αναφέροντας «πραγματικά μεγάλα προβλήματα», όπως ο αντίκτυπος του υψηλού επιτοκίου στις μη στρατιωτικές επιχειρήσεις και στη βιομηχανία.
Η Ρωσία αύξησε τις αμυντικές δαπάνες στο υψηλότερο μετασοβιετικό επίπεδο του 6,3% του ΑΕΠ φέτος, αντιπροσωπεύοντας το ένα τρίτο των δαπανών του Προϋπολογισμού.
Επιπλέον, η κυβέρνηση επιδίωξε υψηλότερα φορολογικά έσοδα για να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα.
Η απογοήτευση του Πούτιν
Η απογοήτευση του Πούτιν ήταν εμφανής σε μια συνάντηση στο Κρεμλίνο με επιχειρηματίες το βράδυ της 16ης Δεκεμβρίου, όπου επέπληξε κορυφαίους οικονομικούς αξιωματούχους, σύμφωνα με δύο από τις πηγές, οι οποίες έχουν γνώση των συζητήσεων για την οικονομία, στο Κρεμλίνο και την κυβέρνηση.
Μία από τις πηγές, η οποία ενημερώθηκε μετά τη συνάντηση, πληροφορήθηκε ότι ο Πούτιν ήταν εμφανώς δυσαρεστημένος όταν άκουσε ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις μειώνονται λόγω του κόστους των πιστώσεων. Το Κρεμλίνο έδωσε στη δημοσιότητα τα εισαγωγικά σχόλια του Πούτιν που επαινούσαν τις επιχειρήσεις, αλλά δεν προσδιόρισε κανέναν από τους επιχειρηματίες που συμμετείχαν στην ως επί το πλείστον κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση.
Το Reuters επιβεβαίωσε από μία πηγή ότι η διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Ελβίρα Ναμπιούλινα δεν ήταν παρούσα. Την Τετάρτη ο Πούτιν δήλωσε σε τηλεοπτικά σχόλια προς τους υπουργούς ότι είχε συζητήσει πρόσφατα με τους ηγέτες των επιχειρήσεων τους κινδύνους της μείωσης της πιστωτικής δραστηριότητας για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, σε μια προφανή αναφορά στη συνάντηση του Δεκεμβρίου.
