Του Νίκου Τσαγκρή
Πώς ο «σαρκομπερλουσκονισμός», μεταλλαγμένος σε «επικοινωνιακή στρατηγική», επηρέασε τις επόμενες φάρες των πολιτικών ηγετών της Δύσης
Περπατάω σε εμπορικό δρόμο του Παγκρατίου. Τα μαγαζιά άδεια. Άδεια η πιτσαρία, άδειο το τυροπιτάδικο, ο μανάβης χτυπάει μύγες και ο βιβλιοπώλης ψαρεύει πελατεία στην εξώπορτα. Αυτή η μεσημεριάτικη βόλτα, αυτή η εικόνα της έρημης αγοράς με «φτιάχνει», καθώς ανταποκρίνεται στις σκέψεις μου για τoν πόλεμο, την ενεργειακή κρίση, την ακρίβεια, την πείνα.
Η ίδια βόλτα με «χαλάει» όταν φτάνω σ’ έναν «Γερμανό» για να αλλάξω τα ακουστικά του κινητού μου (που είναι και walkman, και ράδιο, και φωτογραφική μηχανή, και βιντεοκάμερα) και πέφτω σε έναν συνωστισμό, σαν αυτόν που περιέγραφε η κ. Ρεπούση, αν θυμάστε, στο περίφημο «αναθεωρημένο βιβλίο της ιστορίας»: Τέσσερις – πέντε μασκοφόροι πελάτες μέσα, στα τριανταπέντε τετραγωνικά του καταστήματος, και καμιά εικοσαριά απ’ έξω, στην ουρά, με τις μάσκες στα χέρια. Να στριμώχνονται διαγκωνιζόμενοι προκειμένου να μπουν μέσα. Προκειμένου να αποκτήσουν το πιο δημοφιλές γκάτζετ της εποχής μας. Ή κάποιο αξεσουάρ του.
Εδώ έχουμε την ένδειξη μιας παρανοϊκής, μπορούμε να πούμε, κοινωνικής συμπεριφοράς. Αφού διαπιστώνουμε έκπληκτοι ότι, πέρα από τη «δίψα» του δυτικού κόσμου για τα καύσιμα της Gazprom και δίπλα στην φοβερή ακρίβεια και στο φάσμα της πείνας από την επερχόμενη επισιτιστική κρίση που, σύμφωνα με όλους τους αναλυτές, μας απειλεί, υπερέχει το κόλλημά μας με ένα γκάτζετ.
Το κινητό τηλέφωνο!.. Που μαζί με το παραδοσιακό μας κόλλημά με την τηλεόραση και το πιο σύγχρονο με το ιντερνέτ και τις επικοινωνιακές πλατφόρμες του, συνιστούν μια μαζική κοινωνική ψύχωση που μεταβάλλει σε είδη πρώτης ανάγκης (πιο αναγκαία κι απ’ τα τρόφιμα;) τα απόλυτα παιγνίδια της επικοινωνίας: μια αρρωστημένη εξάρτηση, άξια… ψηφιακής ψυχανάλυσης.
Η κοινωνιολογική εκτίμηση είναι ότι είμαστε εγκλωβισμένοι σε μια τερατώδη παγίδα που ονομάζεται «κοινωνία της πληροφορίας». Και ότι,εντός της, η πολιτική, που στη χειρότερη ήταν «η τέχνη του εφικτού», τώρα είναι η «τέχνη της επικοινωνίας». Οι ειδικοί αναλυτές, μάλιστα, δείχνουν τους Σίλβιο Μπερλουσκόνι και Νικολά Σαρκοζί ως… πιονέρους της συγκεκριμένης «τέχνης»: ήσαν οι δυο πρώτοι Ευρωπαίοι πολιτικοί, που ανταποκρίνονταν απολύτως στον πολιτισμό της μιντιοκρατίας και ταυτόχρονα τον διαμόρφωναν…
Κυβερνούσαν υιοθετώντας μιαν υποτιθέμενη διαφάνεια. Δεν είχαν κανένα μυστικό από μας, η πολιτική και η προσωπική τους ζωή συνυπήρχαν πλάι-πλάι στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Η πολιτική τους καθοριζόταν από καινούργιους κανόνες: «Το look τους, ο ενδυματολογικός τους κώδικας ήταν εξίσου σημαντικός με έναν νέο νόμο του κράτους»…
Και το κινητό τους, εξίσου σημαντικό με την έλλειψη καυσίμων, την πείνα, την ακρίβεια ίσως; Γιατί όχι; Η υποψία μπορεί να υπήρξε ακραία αλλά, καθώς ο «σαρκομπερλουσκονισμός», μεταλλαγμένος σε «επικοινωνιακή στρατηγική… μεταλαμπαδεύτηκε στις επόμενες φάρες πολιτικών ηγετών, ευδοκίμησε και η κοινωνική υποψία που, δικαίως ή αδίκως, τους συνοδεύει. Αφού οι συγκεκριμένες φάρες πολιτικών, μερικώς ή ολοσχερώς, εργαλειοποίησαν προς ίδιον όφελος όχι μόνο τα… κινητά τους, άλλα σύσσωμο το ψηφιακό οπλοστάσιο…
Και το έστρεψαν κατά των εσωτερικών ή εξωτερικών πολιτικών αντιπάλων τους, «πυροβολώντας» επί της ουσίας, Δημοκρατίες και Κοινωνίες των Πολιτών συλλήβδην: κορυφαίο παράδειγμα το δίδυμο Ντόναλντ Τραμπ – Βλαντιμίρ Πούτιν και ο επταετής (2016 – 2021) κυβερνοπόλεμος του δεύτερου για την εκλογική επικράτηση και τη συντήρηση στην εξουσία του πρώτου με τις γνωστές συνέπειές του για την ομοσπονδιακή Δημοκρατία των ΗΠΑ, καθώς και για τις ευρωαμερικανικές και ευρωρωσικές σχέσεις.
Μια άλλη υποκατηγορία της συγκεκριμένης μετά – σαρκομπερλουσκονικής φάρας πολιτικών –πραγματικές επικοινωνιακές φούσκες– είναι αυτή των ανέμελων – αφημένων στα επικοινωνιακά επιτελεία τους– ηγετών, τύπου Μπόρις Τζόνσον και Κυριάκου Μητσοτάκη: ασκούν τα κυβερνητικά τους καθήκοντα με την γραφική αλαζονεία κακομαθημένων πριγκίπων ιδιόκτητων βασιλείων και είναι επιρρεπείς σε επικοινωνιακές γκάφες λόγω χαρακτήρα ο πρώτος (βλέπε «Partygate»* και άλλα… ξεφαντώματα), λόγω ασχετοσύνης ο δεύτερος (βλέπε συνάντηση με τους «Ντάλτον»** και άλλες περιπέτειες)…
Ωστόσο, ο πληρέστερος εκφραστής της εν λόγω μεταμπερλουσκονικής φάρας πολιτικών – ως ιδανικός χρήστης και «εργαλειοποιητής» όχι μόνο του… κινητού του, αλλά σύσσωμου του ψηφιακού οπλοστασίου – είναι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι: χρησιμοποιεί το smartphone του, την μυθοπλαστική ρητορική του Tic Tok, το Instagram και τις Skype εφαρμογές με τέτοια μαεστρία που έχει παραμυθιάσει τη συστημική Δύση ότι είναι ο… «σύγχρονος Τσόρτσιλ»!..
Τελευταίο του… κατόρθωμα (μετά το παραμύθιασμα του ελληνικού κοινοβουλίου με την skype – τσόντα των νεοναζί) η περίφημη πόζα στρατιώτη – αρχάγγελου* (με το χέρι στο πηγούνι) στη βιντεοσκοπημένη συνέντευξή του προς το Associated Press∙ την οποία, εύστοχα σχολίασε η Έλενα Ακρίτα (στο Facebook) ως εξής: Η χώρα του καταστρέφεται κι αυτός βάζει μέικαπ, το χέρι στο πηγούνι και ποζάρει με φόντο μια εθνική τραγωδία. Ντροπή!
Ντροπή και για μας, τους «τι ψηφίσατε ρε μ@λ@κ@ες»… Που βαδίζουμε στους δρόμους του πολέμου, της κυβερνητικής αναλγησίας και της ακραίας ένδειας σαν υπνωτισμένοι: έρμαια μια αρρωστημένης εξάρτησης, άξιας… ψηφιακής ψυχανάλυσης.
