Εντείνονται οι φόβοι για γενικευμένη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια, από «κατευθυνόμενο πύραυλο από αέρος» που έπληξε την κατοικία όπου διέμενε στα βόρεια της Τεχεράνης.
Όπως αναφέρει ο αναποκριτής του BBC στη Γάζα, «η διαδικασία διαδοχής του Χανίγια θα μπορούσε να είναι αρκετά χαοτική και χρονοβόρα. Θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για περισσότερες εξτρεμιστικές φιλοϊρανικές προσωπικότητες που ηγούνται της Χαμάς».
Το BBC παρουσιάζει τους πέντε πιθανούς διαδόχους του Χανίγια:
Γιαχία Σινουάρ
Ένα από τα άτομα αυτά είναι ο Γιαχία Σινουάρ – ο σημερινός επικεφαλής της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας. Πιστεύεται ότι είναι ο εγκέφαλος της θανατηφόρας επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Ο Σινουάρ γεννήθηκε το 1962. Είναι ο ιδρυτής της υπηρεσίας ασφαλείας της Χαμάς, γνωστής ως Majd, η οποία διαχειρίζεται θέματα εσωτερικής ασφάλειας, ερευνά ύποπτους ισραηλινούς πράκτορες και εντοπίζει αξιωματικούς των ισραηλινών πληροφοριών και υπηρεσιών ασφαλείας.
Έχει συλληφθεί τρεις φορές. Μετά την τρίτη του σύλληψη το 1988, καταδικάστηκε σε τέσσερις φορές ισόβια.
Ωστόσο, ήταν ανάμεσα στους 1.027 Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς Άραβες κρατούμενους που απελευθερώθηκαν από το Ισραήλ με αντάλλαγμα έναν Ισραηλινό στρατιώτη που κρατήθηκε αιχμάλωτος για περισσότερα από πέντε χρόνια από τη Χαμάς.
Ο Σινουάρ επέστρεψε στο αξίωμά του ως κορυφαίος ηγέτης στη Χαμάς και διορίστηκε επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της οργάνωσης στη Λωρίδα της Γάζας το 2017.
Το 2015, οι ΗΠΑ συμπεριέλαβαν το όνομά του τη μαύρη λίστα των «διεθνών τρομοκρατών».
Χάλεντ Μεσάαλ
Ο Χάλεντ Μεσάαλ, που θεωρείται λιγότερο ακραίος, θα μπορούσε να διεκδικήσει την ηγεσία. Στην πραγματικότητα, είχε ηγηθεί της Χαμάς για χρόνια πριν από τον Χανίγια – αλλά πάντα είχε δυσκολίες στις σχέσεις με το Ιράν.
Ο Μεσάαλ γεννήθηκε στη Δυτική Όχθη το 1956 και θεωρείται ένας από τους ιδρυτές της Χαμάς.
Υπό τις οδηγίες του ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, η υπηρεσία κατασκοπείας του Ισραήλ, Μοσάντ, επιχείρησε να τον δολοφονήσει το 1997, ενώ ζούσε στην Ιορδανία.
Οι πράκτορες της Μοσάντ μπήκαν στην Ιορδανία με πλαστά καναδικά διαβατήρια και του έκαναν ένεση με τοξική ουσία ενώ περπατούσε στο δρόμο.
Για την απόπειρα δολοφονίας, οι ιορδανικές αρχές συνέλαβαν δύο μέλη της Μοσάντ. Ο τότε βασιλιάς της Ιορδανίας Χουσεΐν ζήτησε από τον ισραηλινό πρωθυπουργό το αντίδοτο για την ουσία στην οποία χορηγήθηκε με ένεση στο Μεσάαλ.
Αντιμετωπίζοντας την πίεση από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, ο Νετανιάχου παρείχε το αντίδοτο αφού αρχικά είχε απορρίψει το αίτημα.
Ο Μεσάαλ, ο οποίος σήμερα ζει στο Κατάρ, επισκέφτηκε τη Λωρίδα της Γάζας για πρώτη φορά το 2012, με τους παλαιστίνιους αξιωματούχους να τον υποδέχονται θερμά.
Η Χαμάς εξέλεξε τον Ισμαήλ Χανίγια για να διαδεχτεί τον Μεσάαλ ως επικεφαλής του πολιτικού της γραφείου το 2017 και ο Μεσάαλ έγινε επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της οργάνωσης στο εξωτερικό.
Μοχάμεντ Ντέιφ
Ο Μοχάμεντ Ντέιφ ηγείται των ταξιαρχιών Izz al-Din al-Qassam, του στρατιωτικού βραχίονα του κινήματος της Χαμάς.
Είναι μια σκιώδης φιγούρα που είναι γνωστός στους Παλαιστίνιους ως «ο εγκέφαλος» και στους Ισραηλινούς ως «η γάτα με τις εννέα ζώες».
Οι ισραηλινές αρχές τον φυλάκισαν το 1989 και μετά ίδρυσε τις Ταξιαρχίες al-Qassam με στόχο τη σύλληψη ισραηλινών στρατιωτών.
Μετά την απελευθέρωσή του, βοήθησε στην κατασκευή τούνελ που επέτρεψαν στους μαχητές της Χαμάς να εισέλθουν στο Ισραήλ από τη Γάζα.
Ο Ντέιφ είναι ένας από τους πιο καταζητούμενους άνδρες στο Ισραήλ, κατηγορούμενος για σχεδιασμό και επίβλεψη βομβιστικών επιθέσεων σε λεωφορεία που σκότωσαν δεκάδες Ισραηλινούς το 1996 και για συμμετοχή στη σύλληψη και δολοφονία τριών ισραηλινών στρατιωτών στα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Το Ισραήλ τον φυλάκισε το 2000, αλλά δραπέτευσε στην αρχή της δεύτερης παλαιστινιακής εξέγερσης.
Από τότε, άφησε πίσω του ελάχιστα ίχνη. Υπάρχουν τρεις γνωστές φωτογραφίες του: η μία χρονολογείται, στη δεύτερη φοράει μάσκα και η τρίτη είναι της σκιάς του.
Οι πιο σοβαρές απόπειρες δολοφονίας κατά της ζωής του ήταν το 2002: Ο Ντέιφ επέζησε αλλά έχασε το ένα του μάτι. Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι έχασε επίσης ένα πόδι και ένα χέρι και ότι δυσκολεύεται να μιλήσει.
Οι ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας απέτυχαν ξανά να δολοφονήσουν τον Ντέιφ κατά τη διάρκεια επίθεσης του 2014 στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά σκότωσαν τη γυναίκα και δύο από τα παιδιά του.
Μαρουάν Ίσα
Για τους Ισραηλινούς, ο αναπληρωτής αρχιστράτηγος των ταξιαρχιών Izz al-Din al-Qassam σκοτώθηκε από ισραηλινά πυρά τον Μάρτιο του 2023, ωστόσο η Χαμάς δεν έχει επιβεβαιώσει τον θάνατό του.
Ο ανώτερος διοικητής της Χαμάς είναι επίσης γνωστός ως ο «άνθρωπος σκιά» και θεωρείται το δεξί χέρι του Μομάχεντ Ντέιφ.
Πριν από τις αναφορές για τον θάνατό του, το όνομά του ήταν στη λίστα των πιο καταζητούμενων του Ισραήλ. Τραυματίστηκε όταν η κυβέρνηση του Τελ Αβίβ επιχείρησε να τον δολοφονήσει το 2006.
Οι ισραηλινές δυνάμεις τον είχαν υπό κράτηση κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα επί πέντε χρόνια λόγω των διασυνδέσεών του με τη Χαμάς.
Η Παλαιστινιακή Αρχή τον συνέλαβε το 1997, αλλά αφέθηκε ελεύθερος μετά τη δεύτερη Ιντιφάντα το 2000.
Ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη κατέστρεψαν επίσης το σπίτι του δύο φορές κατά τη διάρκεια εισβολών στη Γάζα το 2014 και το 2021, σκοτώνοντας τον αδελφό του.
Θεωρείται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό εισβολών στο Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της πιο πρόσφατης.
Μαχμούντ Ζαχάρ
Ο Μαχμούντ Ζαχάρ γεννήθηκε στη Γάζα το 1945, από πατέρα Παλαιστίνιο και μητέρα Αιγύπτια. Θεωρείται ένας από τους πιο εξέχοντες ηγέτες της Χαμάς και μέλος της πολιτικής ηγεσίας του κινήματος.
Πήγε σχολείο στη Γάζα και αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο στο Κάιρο. Εν συνεχεία, εργάστηκε ως γιατρός στη Γάζα και στην Χαν Γιουνίς, μέχρι που τον απέλυσαν οι ισραηλινές αρχές λόγω της πολιτικής του θέσης.
Ο Ζαχάρ έμεινε φυλακισμένος μέχρι το 1988, μήνες μετά την ίδρυση της Χαμάς. Ήταν μεταξύ εκείνων που απελάθηκαν από το Ισραήλ το 1992.
Με το κίνημα της Χαμάς να κερδίζει τις παλαιστινιακές γενικές εκλογές το 2006, ο Ζαχάρ εντάχθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών στη νεοσυσταθείσα κυβέρνηση του πρωθυπουργού, Ισμαήλ Χανίγια. Στη συνέχεια αποσύρθηκε από το αξίωμά του.
Το Ισραήλ επιχείρησε να τον δολοφονήσει το 2003, όταν ένα αεροπλάνο έριξε βόμβα στο σπίτι του στην πόλη της Γάζας. Η επίθεση τον άφησε με ελαφρά τραύματα, αλλά σκότωσε τον μεγαλύτερο γιο του, Χαλέντ.
Ο δεύτερος γιος του, Χοσάμ, ο οποίος ήταν μέλος της Ταξιαρχίας Αl-Qassam, σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη Γάζα το 2008.
