Του Μιχάλη Ψύλου
Μετά από 14 χρόνια «συντηρητικής τρέλας» -που σημαδεύτηκε από το ρήγμα του Brexit- η Μεγάλη Βρετανία φαίνεται να έχει «μετανιώσει», δείχνοντας το δρόμο και σε άλλες δυτικές δημοκρατίες.
Η επιστροφή των Εργατικών στην Ντάουνινγκ Στριτ με συντριπτική πλειοψηφία, συγκρίσιμη με αυτή που είχε φέρει τον Τόνι Μπλερ στην εξουσία το 1997, συνιστά ένα ακόμη μάθημα ιστορίας που αφηγείται σε πραγματικό χρόνο η αρχαιότερη φιλελεύθερη δημοκρατία στον πλανήτη: ο δεξιός λαϊκισμός είναι τελικά πάντα χαμένος, ακόμα κι όταν ντύνεται από τους πανάκριβους ράφτες του Σίτι.
Αναμφίβολα, το αποτέλεσμα ήταν αναμενόμενο. Δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική από το Εργατικό κόμμα. Αν και σύμφωνα με τον διάσημο δημοσκόπο Τζον Κέρτις από το Πανεπιστήμιο του Strathclyde στη Γλασκώβη, αυτό που προκύπτει από το ξεκάθαρο αποτέλεσμα των εκλογών δεν είναι πρωτίστως ο ενθουσιασμός για τους Εργατικούς, αλλά μάλλον η απογοήτευση για το Συντηρητικό κυβερνητικό κόμμα.
Στα 14 χρόνια των κυβερνήσεων των Τόρις, οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση στη χώρα μειώθηκαν κατά 8% σε πραγματικές τιμές. Όσον αφορά την υγεία, το πάλαι ποτέ περίφημο σύστημα NHS βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης.
Όταν ανέλαβαν τα κυβερνητικά τους καθήκοντά τους οι Συντηρητικοί,2,5 εκατομμύρια άνθρωποι περίμεναν ήδη ένα ραντεβού για θεραπεία στο νοσοκομείο. Τον περασμένο Σεπτέμβριο στη λίστα αναμονής ήταν 7,8 εκατομμύρια άνθρωποι.
Το κόστος ζωής έχει αυξηθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια, αλλά οι μισθοί όχι. Οι εργαζόμενοι γονείς με παιδιά επηρεάζονται ιδιαίτερα: το 2023, τρία εκατομμύρια παιδιά ζούσαν σε εργατικά νοικοκυριά κάτω από το επίπεδο διαβίωσης. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που όλο και περισσότεροι άνθρωποι βασίζονται στις τράπεζες τροφίμων. Ενώ η Trussel Trust, η οποία διαχειρίζεται το μεγαλύτερο δίκτυο τραπεζών τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο, είχε περίπου 35 κέντρα το 2010, μέχρι το 2019 , ενώ σήμερα υπάρχουν σχεδόν 2.000.
Δύσκολα οι Εργατικοί δύσκολα θα μπορέσουν να λύσουν άμεσα ό,τι οι Τόρις διέλυσαν σε 14χρόνια.
Αυτό βέβαια θα μπορούσε να δώσει νέα ισχυρή ώθηση στον ακροδεξιό Νάιτζελ Φάρατζ, που κατόρθωσε να εκλεγεί χθες , μετά από 7 αποτυχημένες προσπάθειες.
Ακραία στροφή των Τόρις
Για να σταματήσει τη διαρροή προς τον Φάρατζ , το Συντηρητικό Κόμμα αναμένεται μάλιστα να οδηγηθεί σε έναν πιο ακραίο λαϊκισμό.
Τα πρόσωπα που αναδεικνύονται ως μελλοντικοί ηγέτες της αντιπολίτευσης προέρχονται από την πιο σκληρή πτέρυγα των Τόρις.
Πριν κοιτάξει πίσω στο κέντρο άλλωστε, ένα ηττημένο πολιτικό κόμμα κοιτάζει πάντα τα άκρα για να βρει λύσεις στα αίτια της κατάρρευσής του. Το Συντηρητικό Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου δεν πρόκειται να αποτελέσει εξαίρεση.
Η λαϊκιστική, ευρωσκεπτικιστική και ξενοφοβική μετατόπιση που εγκαινίασε το δημοψήφισμα για το Brexit δεν έχει σταματήσει άλλωστε τα τελευταία χρόνια.
Δεν υπάρχει χρόνος
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Κέιρ Στάρμερ μετά βίας θα έχει χρόνο να γιορτάσει έναν εκλογικό θρίαμβο.
Αυτό που φαίνεται να ενώνει τη νέα βρετανική ηγεσία με αυτή που θα προκύψει ούτως ή άλλως στη Γαλλία την Κυριακή-είναι η ισχυρή προσδοκία των πολιτών για συγκεκριμένες και γρήγορες απαντήσεις: πάνω από όλα στο μέτωπο των μισθών και της δημόσιας ευημερίας, αλλά και για την ανάπτυξη.
Το Λονδίνο δεν χρειάζεται να σέβεται τις νομισματικές και χρηματοοικονομικές παραμέτρους της ΕΕ, αλλά δεν μπορεί καν να κινηθεί στη γεωοικονομική σκακιέρα με τη δυνητική μάζα των 27.
Το πραγματικό και ίσως μόνο, «χρυσό περιουσιακό στοιχείο» του Λονδίνου παραμένει ακόμη η οικονομική ισχύς του Σίτι, που υποστήριξε μάλιστα ανοιχτά τους Εργατικούς.
Αλλά,η ρήξη με το ευρώ, ο πόλεμος της Ουκρανίας, που έδιωξε πολλούς Ρώσους ολιγάρχες από το σπίτι τους στον Τάμεση, καθώς και το πάγωμα των σχέσεων με την Κίνα, δημιουργούν όλο και πιο δυσμενείς συνθήκες για την πρωτοκαθεδρία του Λονδίνου ως παγκόσμιας οικονομικής μητρόπολης.
