Του Στέλιου Κούλογλου
Το γεγονός ότι και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ήταν ανάμεσα στους στόχους του διαβόητου συστήματος παρακολούθησης Pegasus, δεν αποτελεί έκπληξη: έρχεται μετά από μια σειρά αρχηγούς κρατών και υψηλούς αξιωματούχους, των οποίων τα ονόματα ανακάλυψε η εξαιρετική έρευνα της δημοσιογραφικής οργάνωσης Forbidden Stories. Αυτό που δεν είναι γνωστό, είναι ότι ανάλογες δραστηριότητες με παρακολουθήσεις τηλεφώνων έχουν σημειωθεί και στην Ελλάδα.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το Pegasus είναι ένα λογισμικό παρακολούθησης που εγκαθίσταται στο κινητό τηλέφωνο του στόχου-θύματος. Αρκεί το τελευταίο να ανοίξει ένα δήθεν αθώο μήνυμα τύπου sms ή από μια άλλη εφαρμογή. Μόλις εγκατασταθεί σε ένα οποιοδήποτε smartphone, iPhone ή Android, ο «Πήγασος» δεν επιτρέπει μόνο την υποκλοπή κλήσεων, αλλά όλου του περιεχομένου ενός τηλεφώνου: φωτογραφίες, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, επαφές, sms, ακόμη και μηνύματα που ανταλλάσσονται μέσω κρυπτογραφημένων εφαρμογών, όπως το Signal ή το WhatsApp.
Διαθέτει, επίσης, ορισμένες λειτουργίες σαν τηλέφωνο του Τζέιμς Μποντ, με δυνατότητα δυνατότητα ενεργοποίησης, εξ αποστάσεως, του μικροφώνου ή της κάμερας του κινητού. Το Pegasus έχει αναπτύξει η NSO, μία ισραηλινή εταιρεία που διαθέτει -υποτίθεται- το προϊόν της σε κυβερνήσεις για την παρακολούθηση εγκληματιών και την αποτροπή τρομοκρατικών επιθέσεων.
Το έχει πουλήσει σε 40 κράτη και στην πραγματικότητα έχει χρησιμοποιηθεί ευρύτατα εναντίον αντιφρονούντων, με κορυφαία περίπτωση αυτή του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι: πριν τον κόψει σε κομμάτια στο προξενείο της Κωνσταντινούπολης, το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας παρακολουθούσε, με το Pegasus, τον ίδιο και όλη την οικογένεια του. (Υποτίθεται ότι οι Ισραηλινοί είναι σε διαμάχη με τους Σαουδάραβες, αλλά οι μπίζνες είναι μπίζνες)
Οι αποκαλύψεις της οργάνωσης Forbidden Stories, παρουσίασαν έναν κατάλογο στόχων παρακολούθησης από το Pegasus, που περιλαμβάνει τουλάχιστον 180 δημοσιογράφους. Οι περισσότεροι δουλεύουν σε χώρες του Γ Κόσμου που κυβερνώνται από αυταρχικά, δικτατορικά καθεστώτα ή με ισχυρό οργανωμένο έγκλημα (όπως το Μεξικό) αλλά στη λίστα φιγουράρουν επίσης τρεις Γάλλοι, δύο Ούγγροι, ένας Ισπανός και μια Βρετανίδα δημοσιογράφος.
Ο κατάλογος των πολιτικών-στόχων, πέρα από τον Μακρόν, περιλαμβάνει τον Βέλγο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλς Μισέλ, που έχει μια ακόμη ευκαιρία να γίνει πανευρωπαϊκά γνωστός, μετά την υπόθεση με τον καναπέ του Ερντογάν και την Ουρσουλα φον ντερ Λάιεν. Επίσης τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, τον βασιλιά και τον πρωθυπουργό του Μαρόκου, τον πρωθυπουργό του Πακιστάν και του Λιβάνου, πρώην προέδρους και πρωθυπουργούς καθώς και τον επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Για την εξακρίβωση όλων των στοιχείων, η πολύ απαιτητική -και τεχνικά- έρευνα έγινε σε συνεργασία με το «Εργαστήριο Ασφαλείας» της Διεθνούς Αμνηστίας και κατόπιν διοχετεύθηκε σε 16 επιλεγμένα διεθνή ΜΜΕ, εκ των οποίων κανένα δεν είναι ελληνικό (πράγμα που δεν αποτελεί φυσικά έκπληξη).
Οι αποκαλύψεις έχουν προκαλέσει διεθνή σάλο και απασχολούν τα πρωτοσέλιδα του διεθνούς τύπου. Ο ελληνικός τύπος αποτελεί κι εδώ θλιβερή εξαίρεση, παρότι μαθαίνω πως οι ερευνητές έχουν στοιχεία ότι «επιχειρήσεις παρακολουθήσεων» έχουν εντοπιστεί εκτός από χώρες της Μέσης Ανατολής στον Καναδά, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ και την Ελλάδα.
Συνολικά, ανάμεσα στις 45 χώρες που παρατηρήθηκε παράνομη δραστηριότητα παρακολουθήσεων με το Pegasus, εκτός από την Ελλάδα οι υπόλοιπες είναι: Αλγερία, Μπαχρέιν, Μπαγκλαντές, Βραζιλία, Καναδάς, Ακτή Ελεφαντοστού, Αίγυπτος, Γαλλία, Ινδία, Ιράκ, Ισραήλ( παρακολουθούνται δηλαδή και μεταξύ τους!) Ιορδανία, Καζακστάν, Κένυα, Κουβέιτ, Κιργιζία, Λετονία, Λίβανος, Λιβύη, Μεξικό, Μαρόκο, Κάτω Χώρες, Ομάν, Πακιστάν, Παλαιστίνη, Πολωνία, Κατάρ, Ρουάντα, Σαουδική Αραβία, Σιγκαπούρη, Νότια Αφρική, Ελβετία, Τατζικιστάν, Ταϊλάνδη, Τόγκο, Τυνησία, Τουρκία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ουγκάντα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες, Ουζμπεκιστάν, Υεμένη και Ζάμπια.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, σε μια από τις επιχειρήσεις, που είχε την κωδική ονομασία Blackbird, στόχοι ήταν τηλέφωνα συνδρομητών των παρακάτω οργανισμών τηλεπικοινωνιών:
Ποιοι ήταν οι ανθρώπινοι στόχοι στην Ελλάδα δεν είναι ακόμη γνωστό, αλλά η υπόθεση θα έχει σίγουρα συνέχεια. Αξίζει προς το παρόν να σημειωθεί ότι οι σοβαρότατες αυτές αποκαλύψεις υπογραμμίζουν τη σημασία της ανεξάρτητης δημοσιογραφικής έρευνας, για την προστασία της προσωπικής ελευθερίας των πολιτών αλλά και της δημοκρατίας. Συμπληρώνουν και επικαιροποιούν τις αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν, (μη χάσετε το βιβλίο του «Το μεγάλο φακέλωμα» Εκδ. Ψυχογιός) που με τη σειρά του αναδεικνύει τη σημασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος. Δυστυχώς και στη δημοσιογραφική έρευνα και στην προστασία των μαρτύρων, η Ελλάδα υστερεί απελπιστικά.
