Του Μιχάλη Ψύλου
«Το ερώτημα είναι πότε θα ξεκινήσει ο επόμενος πόλεμος», λέει η Πρωθυπουργός της Εσθονίας, Κάγια Κάλας. Μιλώντας σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, η 46χρονη Κάλας, ζήτησε περισσότερες επενδύσεις στην άμυνα, θέτοντας το εξής δίλημμα για την ΕΕ: Να προετοιμαστεί για να αποτρέψει τη Ρωσία ή να κλείσει τα μάτια της στη ρωσική απειλή.
Φιλελεύθερη πολιτικός και πρωθυπουργός της Εσθονίας από το 2021, η Κάγια Κάλας είπε μάλιστα ότι Ευρώπη πρέπει να μάθει από την ιστορία και από το λάθος να αντιμετωπίσει τον εμφύλιο πόλεμο στην Ισπανία, την άνοδο του φασισμού στην Ιταλία ή τον ναζισμό στη Γερμανία, ως μια απλή κρίση στη δεκαετία του 1930.
Πόλεμο δηλαδή πριν τον… πόλεμο. Όπως άλλωστε έλεγε και ο «Σιδηρούς καγκελάριος», Ότο φον Μπίσμαρκ ο πόλεμος είναι απλώς ένας «τρόπος λειτουργίας της κοινωνίας».
Και ο πόλεμος, μαζί με την πολεμική οικονομία – και επομένως την πολεμική κοινωνία – είναι η διέξοδος που κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες φαντάζονται για να βγει η ΕΕ από το οικονομικό τέλμα στο οποίο έχει βυθιστεί. Ένα τέλμα που οφείλεται φυσικά στις ολέθριες οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, και που ενδεχομένως θα βαθύνει, σε περίπτωση που ολόκληρη η Μέση Ανατολή βυθιστεί στις φλόγες.
Καμία σοβαρή συζήτηση για την εξεύρεση μιας ειρηνευτικής διεξόδου. Αναμφίβολα επώδυνη, αλλά μακροπρόθεσμα αναγκαία για να ορθοποδήσει η Ευρώπη.
Δυστυχώς, η Ρωσία, πέραν του ότι έχει ήδη κερδίσει στην Ουκρανία, δεν ήταν ποτέ καλύτερα από οικονομική άποψη. Ενώ εμείς γίναμε μια ήπειρος χωρίς ενέργεια, χωρίς πρώτες ύλες και σύντομα χωρίς βιομηχανία. Λόγω των λανθασμένων επιλογών βιομηχανικής πολιτικής που έγιναν στη Γερμανία και τις Βρυξέλλες.
Η κυρίαρχη επιλογή των περισσότερων Ευρωπαίων ηγετών είναι να μπουν οι κοινωνίες της Γηραιάς ηπείρου στην «πολεμική συνθήκη» για την οποία μίλησε ο Μπίσμαρκ. Τότε όμως, δεν θα πρόκειται για μια προσωρινή πολεμική οικονομία όπως ψιθυρίζεται αγέρωχα σήμερα. Θα είναι μια διαφορετική Ενωση.
Η Ευρώπη χρειάζεται όμως «να αλλάξει ριζικά», όπως προειδοποίησε ο σοφός «σούπερ» Μάριο Ντράγκι. Εχει ανάγκη από ένα νέο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο, στο οποίο θα συνυπάρχει ο παρεμβατισμός των κυβερνήσεων και ο ιδιωτικός τομέας. Κυρίως όμως η βιομηχανική πολιτική της ΕΕ να επανέλθει στο να έχει βασικό ρόλο. Να αποτελέσει ένα θεμελιώδες πιόνι για την κατάκτηση σημαντικής θέση της ΕΕ, στις νέες γεωπολιτικές ισορροπίες.
Η ΕΕ πρέπει να εγκαταλείψει επιτέλους το σημερινό της «επαρχιακό όραμα» που τη διακατέχει και να αρχίσει να σχεδιάζει μια ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική. Οι επερχόμενες ευρωεκλογές ίσως είναι μια ευκαιρία για να δοθεί το μήνυμα, προς κάθε κατεύθυνση. Δημιουργώντας επιτέλους «πραγματικούς Ευρωπαίους, για τη νέα Ευρώπη».
