Αν και το αμερικανικό δολάριο χρησιμεύει ως το θεμέλιο των διεθνών χρηματοπιστωτικών αγορών, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας είναι ένα θέμα που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον σε πολλές χώρες. Στην βάση της βρίσκεται η επιθυμία κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων να περιοριστεί η εξάρτησή τους από το αμερικανικό δολάριο.
Παρόλο όμως που το μερίδιο του δολαρίου στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα παραμένει κοντά σε χαμηλό 25ετίας, υπάρχουν ελάχιστα σημάδια ταχείας αποδολαριοποίησης, όπως σημειώνει η Wall Street Journal.
Ειδικότερα, το ποσοστό των συναλλαγματικών διαθεσίμων σε δολάρια ήταν 58,9% το δεύτερο τρίμηνο του έτους, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν πριν από λίγες ημέρες από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το ποσοστό αυτό παραμένει αμετάβλητο σε γενικές γραμμές από το χαμηλό 25ετίας στο οποίο βρέθηκε για πρώτη φορά το τέταρτο τρίμηνο του 2020.
- Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, τα αποθέματα σε δολάριο μειώθηκαν κατά 2,9%, παρά το άλμα στην αξία του νομίσματος. Σε σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες, η πτώση θα ήταν 6,6%.
- Τον Ιούλιο, μόνο το 30% περίπου των εξαγωγικών συναλλαγών της Ρωσίας ήταν σε δολάρια και ευρώ, σε σύγκριση με περίπου 85% στις αρχές του 2022, σύμφωνα με έκθεση της Τράπεζας της Ρωσίας, χάρη στην αύξηση των διακανονισμών σε ρούβλια και την εισαγωγή του κινεζικού γιουάν. Το κρατικό επενδυτικό ταμείο της χώρας αποταμιεύει επίσης σε γιουάν, όπως και ορισμένα νοικοκυριά.
Η λύση του γιουάν
Ορισμένοι διαχειριστές αποθεματικών έχουν στραφεί στο κινεζικό νόμισμα και ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έχει πρόθεση να ενισχύσει αυτή την τάση, αναφέρει η WSJ, υπογραμμίζοντας ότι τα αποθέματα σε γιουάν έχουν τριπλασιαστεί από το 2016.
- Η Βραζιλία είναι ανάμεσα στις χώρες που έχουν καλοδεχτεί το γιουάν, ως εμπορικό και αποθεματικό νόμισμα, με τον πρόεδρο της χώρας Λούλα ντα Σίλβα να προτρέπει πρόσφατα τις αναδυόμενες χώρες να απομακρυνθούν από το δολάριο.
- Η Αργεντινή, η οποία έχει μείνει χωρίς δολάρια μετά τις πληρωμές στο ΔΝΤ, έχει καταφύγει στην ανταλλαγή γιουάν με τη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας με αντάλλαγμα την ευρύτερη υιοθέτηση του κινεζικού νομίσματος, κάτι που η WSJ χαρακτηρίζει «ειρωνικό» για μια χώρα που συζητά αν θα στραφεί στην πλήρη αποδολαριοποίηση της οικονομίας της.
- Όσον αφορά την Κίνα, η οποία έχει ένα τεράστιο αποθεματικό 3,2 τρισ. δολαρίων, επιδιώκει σαφώς να αποσυνδεθεί από τη Δύση. Τα στοιχεία των ΗΠΑ δείχνουν ότι το Πκείνο έχει μειώσει τη συμμετοχή του σε σε αμερικανικά ομόλογα κατά 21% από τον Ιανουάριο του 2022.
Παρόλα αυτά, όπως σχολιάζει η WSJ, δεν προκύπτουν στοιχεία ότι η Κίνα απομακρύνεται πραγματικά από τα αμερικανικά assets. Όπως εξηγεί, η μειωμένη συμμετοχή της στα αμερικανικά ομόλογα οφείλεται στην επίδραση των υψηλότερων επιτοκίων στις τιμές των ομολόγων. Την ίδια ώρα, αυξήθηκε η συμμετοχή της σε assets από το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, γεγονός που υποδηλώνει ότι ορισμένα περιουσιακά στοιχεία έχουν απλώς μεταφερθεί στο εξωτερικό, αναφέρει ο Μπραντ Σέτσερ, ανώτερος συνεργάτης στο Council on Foreign Relations.
Την ίδια ώρα, τα στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών υποδεικνύουν ότι οι κινεζικές κρατικές τράπεζες εισπράττουν έσοδα από τα αμερικανικά ομόλογα, με τη μορφή ενυπόθηκων τίτλων υψηλότερης απόδοσης.
Το δυνατό χαρτί του δολαρίου
«Φυσικά, η εργαλειοποίηση του νομισματικού συστήματος των ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας, που είδαμε πέρυσι, είναι πιθανό να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε περαιτέρω ενέργειες αποδολαριοποίησης, ειδικά εάν οι εντάσεις με την Κίνα αυξηθούν κι άλλο. Η αύξηση των συστημάτων διασυνοριακών πληρωμών χωρίς δολάρια, ειδικά για την πληρωμή πετρελαίου, δείχνει ότι οι χώρες έχουν επίγνωση της γεωπολιτικής ανάγκης για εναλλακτικές λύσεις», αναφέρει η WSJ.
Το πραγματικό μέτρο της ισχύος του δολαρίου, ωστόσο, δεν είναι το βάρος του στα συναλλαγματικά αποθέματα και στην τιμολόγηση των εμπορικών συναλλαγών, αλλά ο ρόλος του ως το προτιμώμενο νόμισμα για τις διεθνείς εκδόσεις χρέους και το καταφύγιο στο οποίο καταφεύγουν οι επενδυτές σε περιόδους κρίσης, συνεχίζει το δημοσίευμα. «Συνολικά, η εξάρτηση από το δολάριο αποτελεί μια συνήθεια που έχει δείξει πολύ λίγα σημάδια κλονισμού», καταλήγει.
