Του Μιχάλη Ψύλου
«Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις συνομιλίες που θα έχει το μεσημέρι στο Σότσι με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν θα δηλώσει την ετοιμότητά του να γίνει μεσολαβητής για μια διευθέτηση στον πόλεμο της Ουκρανίας», γράφει η εφημερίδα Milliyet, επικαλούμενη κυβερνητικές πηγές στην Άγκυρα.
«Ο Πρόεδρος Ερντογάν θα τονίσει τη σημασία της εγκαθίδρυσης διαρκούς ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή και θα δηλώσει ότι είναι έτοιμος να αναλάβει το ρόλο του μεσολαβητή και να παράσχει κάθε υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της οργάνωσης άμεσων διαπραγματεύσεων, για να υπάρξει μιας διαρκής ειρήνη μεταξύ των εμπόλεμων πλευρών», γράφει η τουρκική εφημερίδα. Προσθέτει μάλιστα ότι «υπάρχει ελπίδα για επιστροφή της Ρωσίας στη συμφωνία σιτηρών».
Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι το δημοσίευμα της Milliyet αποτελεί την πρώτη είδηση στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti.
«Αναμφίβολα, το κύριο θέμα των συνομιλιών στο Σότσι θα είναι η βιωσιμότητα της προηγούμενης συμφωνίας για τα σιτηρά. Οι ηγέτες θα μελετήσουν λεπτομερώς τις νέες προτάσεις που εκπονήθηκαν από τον ΟΗΕ με τη συμμετοχή της Τουρκίας», ανέφερε και το ρωσικό πρακτορείο Tass, επικαλούμενο τουρκική κυβερνητική πηγή.
Η εφημερίδα Sabah γράφει μάλιστα ότι στο Σότσι θα συζητηθεί «ένα νέο πακέτο προτάσεων του ΟΗΕ, που περιλαμβάνει διάταξη για την έναρξη διαπραγματεύσεων, με στόχο την άρση των περιορισμών στους Ρώσους παραγωγούς τροφίμων των οποίων τα περιουσιακά στοιχεία είναι μπλοκαρισμένα από την Ευρώπη».
Επιπλέον, ο ΟΗΕ προτείνει «να ξεκινήσουν οι εργασίες για την εκτίμηση της ζημιάς σε κατεστραμμένους αγωγούς» μέσω των οποίων διοχετεύθηκε αμμωνία. Η επανασύνδεση της ρωσικής αγροτικής τράπεζας Rosselkhozbank στο σύστημα SWIFT είναι επίσης μεταξύ των προτάσεων του παγκόσμιου οργανισμού. Περιλαμβάνουν επίσης βήματα για την επίλυση προβλημάτων με την ασφάλιση των ρωσικών πλοίων που μεταφέρουν τρόφιμα.
Σιτηρά στην Αφρική το φθινόπωρο
Το Τass μεταδίδει επίσης ότι στις συνομιλίες Πούτιν – Ερντογάν θα συζητηθεί και η επιλογή παράδοσης ρωσικών σιτηρών μέσω Τουρκίας στην Αφρική με τη συμμετοχή του Κατάρ. «Το σενάριο με την προμήθεια σιτηρών από τη Ρωσία σε φτωχές χώρες της Αφρικής μέσω της Τουρκίας με την οικονομική υποστήριξη του Κατάρ θα είναι στην ατζέντα των προέδρων Ερντογάν και Πούτιν», αναφέρει το ρωσικό πρακτορείο.
Το πλαίσιο της συνάντησης στο Σότσι καθορίστηκε στις 31 Αυγούστου στις συνομιλίες που διεξήχθησαν στη Μόσχα μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας και της Τουρκίας Σεργκέι Λαβρόφ και Χακάν Φιντάν, οι οποίοι συζήτησαν, μεταξύ άλλων, τη συμφωνία για τα σιτηρά.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε μάλιστα ότι ο Λαβρόφ και ο Φιντάν σκοπεύουν να εργαστούν για τις παραμέτρους για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας για την οργάνωση της προμήθειας 1 εκατομμυρίου τόνων ρωσικών σιτηρών στην Τουρκία σε μειωμένη τιμή με οικονομική υποστήριξη από το Κατάρ. Τα σιτηρά θα μετατραπούν σε αλεύρι από τουρκικές εταιρείες και στη συνέχεια θα σταλεί σε χώρες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Πηγή της Τουρκικής Ένωση Σιτηρών δήλωσε στο TASS ότι οι οι Τούρκοι παραγωγοί είναι έτοιμοι να εφαρμόσουν αυτή την πρωτοβουλία. Σύμφωνα με τον ίδια πηγή, η έναρξη της επεξεργασίας σιτηρών σε αλεύρι είναι μια τεχνική στιγμή, απαιτείται πολιτική βούληση και οι παραδόσεις αλεύρων στην Αφρική μπορούν να ξεκινήσουν το φθινόπωρο.
Ρωσικό φυσικό αέριο μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη
Στις διαπραγματεύσεις στο Σότσι ενδέχεται να συζητηθεί και η προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. «Μαζί με τη συμφωνία σιτηρών, που θα είναι το κύριο θέμα της συνάντησης Ερντογάν – Πούτιν, μπορούν επίσης να συζητηθούν οι προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Αυτό το θέμα δεν είναι λιγότερο σημαντικό, μιλάμε για ένα έργο δημιουργίας ένας κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία», ανέφερε τουρκική πηγή στο Tass.
Τον Οκτώβριο του 2022, ο Πούτιν πρότεινε τη δημιουργία ενός ενεργειακού κόμβου στο τουρκικό έδαφος. Οι τουρκικές αρχές λένε ότι όσον αφορά τις υποδομές στη χώρα, σχεδόν όλα είναι έτοιμα για την υλοποίηση του έργου του κόμβου, αλλά η νομοθεσία πρέπει να τροποποιηθεί. Οι πρώτες νομοθετικές αποφάσεις ελήφθησαν στις αρχές Απριλίου και αφορούσαν τις δραστηριότητες της τουρκικής εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου Botas και ορισμένων άλλων προμηθευτών.
Ο Πούτιν ανακοίνωσε μάλιστα στις 29 Ιουλίου ότι το θέμα της δημιουργίας κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία παραμένει στην ημερήσια διάταξη. Σύμφωνα με τον ίδιο, το έργο περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας συναλλαγών για την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη, δεδομένου του αυξανόμενου ρόλου της Τουρκίας ως χώρας διαμετακόμισης φυσικού αερίου προς την ήπειρο.
«Επιτήδειος ουδέτερος»
Σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν προσπαθεί να εμφανιστεί ως «επιτήδειος ουδέτερος» στην ουκρανική σύγκρουση, αξιοποιώντας και την τάση που αρχίζει να διαφαίνεται τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες για την εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης στον πόλεμο. «Η Τουρκία δεν λειτουργεί με βάση κάποια καλά συναισθήματα ή αρχές, αλλά από εθνικό συμφέρον», λέει ο απόστρατος στρατηγός Μάρκο Μπερτολίνι, πρώην ανώτατος διοικητής των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ σε πολλά επιχειρησιακά θέατρα, όπως ο Λίβανος, η Σομαλία, το Κοσσυφοπέδιο και το Αφγανιστάν.
«Ο Ερντογάν βλέπει πως αρχίζουν να κυκλοφορούν φήμες για μια γερμανική προσπάθεια αποκατάστασης, με κάποιο τρόπο, των σχέσεων με τους Ρώσους και προσπαθεί να πλασαριστεί στην πρώτη γραμμή», προσθέτει. «Πιστεύω όμως ότι εάν οι χώρες ενεργούσαν μόνο προς το συμφέρον τους, οι πιθανότητες επιτυχίας των διαμεσολαβήσεων θα ήταν σίγουρα μεγαλύτερες», τονίζει ο Μπερτολίνι. Ο Ιταλός απόστρατος στρατηγός σημειώνει πάντως με έμφαση ότι «υπάρχουν χώρες στην Ευρώπη , όπως η Πολωνία και οι Βαλτικές δημοκρατίες, που αρνούνται κάθε διαπραγμάτευση με τη Ρωσία, καθώς είναι οι πιο ευθυγραμμισμένες υπέρ του πολέμου: ακόμη και στην επίθεση στο ρωσικό αεροδρόμιο του Πεσκόφ, υπάρχει η υποψία ότι τα drones που χρησιμοποιήθηκαν, δεν προήλθαν από την Ουκρανία, αλλά από τα σύνορα με τις χώρες της Βαλτικής».
Ο Μπερτολίνι υποστηρίζει μάλιστα ότι «ειδικά η Βαρσοβία έχει το δικό της εθνικό συμφέρον για τη δημιουργία μιας περιοχής άμεσης πολωνικής επιρροής στη δυτική Ουκρανία, που κάποτε ανήκε στην Πολωνία. Οι επαφές του Πολωνού προέδρου Ντούντα με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι τους τελευταίους μήνες κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση».
